Na vijftig jaar duikt camera van overleden bergbeklimster op, maar die kan mysterie rond fatale tocht niet ophelderen

In 1973 ondernamen acht Amerikanen en twee Argentijnen een expeditie naar de top van de machtige Aconcagua berg in Argentinië. De Amerikanen hadden allen ervaring met bergbeklimmen, maar beoefenden de sport vooral als hobby in hun vrije tijd. Twee van hen, Janet Johnson en John Cooper, overleefden de lastige tocht niet.

De 36-jarige Janet Johnson, misschien wel de meest ervaren klimster van de groep, werd voor het laatst levend gezien op een gletsjer. De vrouw werkte als bibliothecaris op een school en trotseerde onder meer al de Kilimanjaro, Fuji, Mont Blanc en de Matterhorn. John Cooper, 35 jaar oud, een NASA-ingenieur die deel uitmaakte van de Apollo-missies naar de maan, lag vlakbij, dood en bevroren.

Tijdens de tocht deden zich diverse complicaties voor. Meerdere klimmers trokken wegens de zware omstandigheden tijdens de excursie dan ook terug naar veilige gronden. Op een gegeven moment bleef het team zo over zonder expeditieleider, viceleider, dokter, tolk of plaatselijke gids. Die trokken allen terug. Overgebleven waren Cooper, Johnson en twee metgezellen. Geen van hen was ooit zo hoog geweest en ze kenden elkaar amper. Johnson en Cooper waren vastberaden de top te bereiken, maar daar zijn ze nooit aangekomen.

Vijftig jaar geleden beschikte de Aconcagua slechts over de meest primitieve voorzieningen. Klimmers hadden geen GPS-trackers en geen manier om te communiceren tussen het basiskamp en de top. De Amerikanen beschikten enkel over een verrekijker en een lichtkogel om zich te behelpen. De berg was destijds vrijwel verlaten. Als er problemen optraden, was er niemand om te helpen buiten de andere expeditieleden.

Wat er precies gebeurd is tijdens de tocht en hoe en waarom Johnson en Cooper stierven, is een mysterie dat de wereld al 50 jaar bezighoudt.

Eenmaal de expeditieleden in 1973 allemaal op de hoogte waren van de verdwijning en dood van de twee klimmers, rezen er al snel vermoedens over wat er zich allemaal op de berg had afgespeeld. Er waren tegenstrijdige verklaringen van overlevenden en een overhaast vertrek terug naar de Verenigde Staten. De lokale rechter eiste dan ook meteen een onderzoek naar mogelijk vals spel. Er werd drie jaar lang hard gezocht naar de lichamen die ergens bevroren bovenop de berg lagen.

Geleidelijk aan kwamen er steeds meer aanwijzingen uit het ijs tevoorschijn, zoals een ontbonden linkerarm, die nog steeds een zilveren horloge droeg met een gebroken blauwe wijzerplaat. De uiteindelijke ontdekking van de lichamen bracht echter nog meer intrige teweeg en liet meer vragen dan antwoorden achter. De verwondingen op de lichamen kwamen namelijk niet overheen met de verhalen van de overige expeditieleden. Na enige tijd kon het lichaam van NASA-wetenschapper Cooper ontdooien en ontdekten ze een cilindervormig gat in zijn buik. “Hij viel op zijn ijsbijl en verwondde zichzelf”, vertelde één van de bergklimmers aan de onderzoekers. Maar zijn doodsoorzaak werd geregistreerd als ‘contusión cráneo encefálica’, oftewel, schedelbreuk.

In februari 1975, twee jaar na de expeditie, werd ook Johnsons lichaam gevonden. Haar lichaam bleek uiteindelijk op 20 meter van dat van Cooper te liggen. De bergbeklimmers die per toeval op haar lichaam waren gestuit, waren verbijsterd over hoe twee jaar blootstelling aan de vreselijke koude haar lichaam hadden aangetast. Maar voor de mannen was het duidelijk: de plek waar ze lag, hoe ze daar lag en een opvallend grote steen die bovenop haar lichaam te zien was, de mannen kwamen al snel tot eenzelfde conclusie: Johnson was vermoord. “Het was geen ongeluk, iemand heeft haar aangevallen en geprobeerd het te laten lijken alsof ze van uitputting van de heuvel was gerold”, vertelden ze.

Het autopsieverslag van Johnson gaf dezelfde doodsoorzaak als bij Cooper: een hersenletsel. Daniel Araujo, die destijds bij de autopsie assisteerde, vertelde aan The New York Times dat de artsen allemaal tot hetzelfde besluit waren gekomen: “Ze zijn vermoord”. “Dit soort verwondingen zijn niet zelf toegebracht”, verklaarde hij.

Door de politieke instabiliteit in Argentinië werd de dood van de twee bergbeklimmers nooit intensief onderzocht. Tot in februari 2020 de camera van Johnson opdook, die eventueel wel eens doorslaggevend in het onderzoek zou kunnen zijn.

Bijna vijf decennia later kwam de oude camera tevoorschijn uit de terugtrekkende gletsjer. The New York Times kon de camera in handen krijgen en liet de foto’s, met goedkeuring van de familie, ontwikkelen. Ze tonen wat Johnson in haar laatste uren zag, hoe ze nog scherpe foto’s kon maken en dat ze samen met twee anderen naar de top van de berg aan het stappen was. Maar de foto’s geven geen opheldering over haar dood of die van Cooper. Wat er precies gebeurd is, blijft dus nog altijd een raadsel.

LEES OOK. Speurders kunnen in meer gedumpt lichaam na 25 jaar identificeren, maar staan nu voor een nieuw raadsel