Lydia Peeters in zwaar weer: ‘Ze heeft de mobiliteitshervorming compleet mismeesterd’

“Desastreus.” Dat is het oordeel binnen de Vlaamse meerderheid over de grote mobiliteitshervorming die komende zaterdag wordt uitgerold. Zowel binnen N-VA als cd&v wordt gretig naar minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters (Open Vld) gewezen als verantwoordelijke voor de onvrede. “Ze heeft de hervorming compleet mismeesterd”, klinkt het binnen N-VA. “Dat ze nu zelf de shit maar opkuist.”

Ook in de Dendervallei is Lydia Peeters deze week kop van Jut. De regio werd in 2010 al getroffen door zware overstromingen. Daarna bleef de beloofde renovatie aan de stuwdammen uit, waardoor ze daar nu opnieuw met hun voeten in het water staan. In een reactie verwees Peeters naar de procedureslag van een actiegroep tegen de werken. Een terecht punt, al klonk het als een wanhopige poging om haar politieke verantwoordelijkheid te minimaliseren.

Natuurlijk is de kritiek gemakkelijk, want de Vlaamse regeringspartijen dragen ook de verantwoordelijkheid voor de problemen. Maar het is een ijzeren wet in de politiek: als een dossier goed afloopt, heeft het vele vaders. Als het mislukt, wordt er gretig gezocht naar een zondebok. Wie op dat moment wankel in de schoenen staat, is dan het ideale mikpunt. Vraag maar aan oud-ministers Joke Schauvliege of Annemie Turtelboom, die na aanhoudende kritiek ontslag moesten nemen.

Met hangende pootjes

Eigenlijk had de burgemeester van Dilsen-Stokkem al van in het begin de wind tegen, toen Open Vld haar in 2019 de zware portefeuille van Mobiliteit en Openbare Werken gaf. Iedereen verwachtte dat toenmalig voorzitter Gwendolyn Rutten de post zou opeisen. Maar Rutten rook een kans op het premierschap en haakte af. Op dat moment was Peeters al enkele maanden ingevallen als minister voor Bart Tommelein, en leefde alom de indruk dat de hardwerkende backbencher iets te licht woog voor het ministerschap.

De voorbije vier jaar heeft Peeters die indruk nooit echt kunnen bijsturen. Zo doken jaar na jaar getuigenissen op van kwetsbare kinderen die urenlang met de bus op weg waren naar school. Dit schooljaar beloofde ze plechtig om de reistijd onder de 90 minuten te houden – maar liefst 3 uur per dag. Ook dat mislukte. Zo ontstond het beeld van een hardvochtige minister die wel premies van 5.000 euro uitdeelt aan wie een elektrische auto kan kopen, maar de allerzwaksten in de steek laat.

Politieke onmacht is ook het beeld dat blijft hangen na de mobiliteitshervorming. Aanvankelijk schoof Peeters De Lijn hardhandig opzij. Niet de vervoersmaatschappij, maar wel haar administratie zou voortaan de regisseur worden van het openbaar vervoer. Ze sloot een monstercontract van 100 miljoen euro met het Amerikaans-Duitse privébedrijf ViaVan om zaken in goede banen te leiden. Uiteindelijk botste ze tegen een muur en keerde ze met hangende pootjes terug naar De Lijn.

Wat ook niet helpt, is het grote verloop op haar kabinet. Op enkele maanden tijd passeerden er drie kabinetschefs. Kon het kabinet aanvankelijk nog terugvallen op de ervaren rot Luc Jansegers, dan kampt het nu volgens verschillende bronnen met een gebrek aan expertise. “Het leek of de minister eerst niet helemaal doorhad wat er allemaal op haar afkwam”, zegt oppositielid Stijn Bex (Groen). “Dat ze nu toch doorzet met de plannen, vlak voor de verkiezingen, is op zijn zachtst gezegd politiek onhandig. Je weet gewoon dat de kranten vol zullen staan met kritiek.”

Plonsbadje

Tekenend voor die onhandigheid was de vlucht die Peeters kort na haar aantreden maakte van Brussel naar Antwerpen, amper 40 kilometer. Ze ging daarmee in op de uitnodiging van een Limburgse luchtvaartondernemer, om de ontwikkeling van de regionale luchthavens in de kijker te zetten. Pas achteraf had ze door hoeveel kritiek ze daarmee zou oogsten.

Recenter haalde Peeters zich de woede van Tom Waes op de hals nadat ze campagne voerde voor een veerdienst over de Schelde, die nochtans juist was teruggeschroefd. En dan was er nog een absurde rel rond haar zwembad. Toen ze op sociale media kritiek kreeg omdat haar zwembad ‘decadent’ zou zijn, trommelde ze prompt een ploeg van TV Limburg op om aan te tonen dat het slechts om een plonsbadje van vier bij vier ging. “Je kunt er zelfs niet in zwemmen”, suste haar echtgenoot.

In de wandelgangen valt te horen dat Peeters binnenkort in de problemen kan komen als het Rekenhof het resultaat presenteert van een doorlichting van de mobiliteitshervorming. Toch stelt niemand de Limburgse ter discussie.

Ook zelf rekent Peeters erop dat de weerstand zal verstommen. “Verandering wekt altijd wrevel. Ik ben ervan overtuigd dat we naar een beter en efficiënter systeem evolueren”, zegt ze. “Als er klachten zijn, zullen we uiteraard bijsturen. Het is niet de bedoeling om mensen in de kou te laten staan. Dit is een plan dat we regelmatig zullen bijsturen.”

Dat sommige partijen nu met een beschuldigende vinger naar haar wijzen, vindt Peeters wel merkwaardig. “Zeker als dat de partijen zijn die altijd nee zeggen als ik bij een begrotingsopmaak extra budget voor De Lijn vraag.” Ze merkt op dat het bijhorende decreet in 2019 zonder enige tegenstem in het parlement werd goedgekeurd. Ook alle lokale besturen gaven hun fiat.