Dennie, Pascal, Noortje en Linda ontevreden over vervoersplan De Lijn: "Ze sluiten ouderen en mensen met beperking gewoon thuis op"

Eén op de zes (3.247) bushaltes in Vlaanderen wordt geschrapt en zowat een kwart van de overblijvende haltes zal alleen op aanvraag worden bediend door zogenoemd flexvervoer. Ons openbaar vervoer zal er vanaf morgen helemaal anders uitzien.

De ongerustheid daarover neemt toe en dat leidt tot klachten, veel klachten. Hieronder een greep uit de honderden meldingen die TreinTramBus en de vereniging "Verenigde Supporters van het Openbaar Vervoer" hebben opgetekend. TreinTramBus ziet enkele trends:

• 27 procent van de meldingen gaat over afgeschafte haltes.
• 20 procent gaat over langere reistijden, gewijzigde trajecten en gewijzigde dienstregelingen.
• Voor 17 procent van de klagers biedt het flexvervoer geen alternatief.
• 10 procent gaat over scholieren die moeilijkheden ondervinden om op hun school te raken.
• 7 procent gaat over aansluitingen die verdwijnen.
• 6 procent gaat over vroege of late busritten die verdwijnen.

Meer en snellere bussen op de hoofdlijnen: dat is een van de doelstellingen van de nieuwe vervoersplannen van De Lijn. Voor sociaal ondernemer Dennie Declercq blijkt die belofte alvast niet te worden ingelost. Hij woont in Gistel en is aangewezen op openbaar vervoer omdat hij slechte ogen heeft.

Dennie neemt geregeld deel aan internationale conferenties in Brussel of in het buitenland. "Vóór 7 uur ’s morgens een trein nemen uit Oostende of Brugge lukt niet meer", vertelt hij. "Dat betekent dat ik later een vlucht zal moeten nemen of gewoon te laat in Brussel zal zijn. Tenzij ik investeer in een privétaxi."

"Op die manier vergroot de overheid de kloof tussen mensen met een beperking en mensen zonder beperkingen, want die hebben meestal toch al een wagen. Ik ben boos, bang en triestig. Wat zal ik in de toekomst daardoor allemaal moeten missen?"

Pascal Aelbrecht uit Sint-Niklaas is voor zijn verplaatsingen ook aangewezen op De Lijn. Hij moet om de drie maanden naar het ziekenhuis, maar de bus die hij tot nu toe nam, is afgeschaft.

Nu moet hij naar een bushalte 600 meter verderop stappen. Geen makkie, want hij is slecht ter been en stapt met een rollator. "Ze sluiten mensen met een beperking of oudere mensen gewoon thuis op", vindt hij.

Bij maatwerkbedrijf Lidwina Stichting in Mol zijn ze ongerust. Een aantal werknemers van hen zal hun reisweg moeten aanpassen omdat De Lijn een buslijn vanuit Geel heeft geschrapt. In plaats van rechtstreeks met de bus naar Mol te rijden, zullen sommigen eerst naar het station van Geel moeten gaan en van daaruit met de trein naar Mol verder reizen. Ze zullen daarvoor ook meer moeten betalen, want in tegenstelling tot De Lijn vraagt de NMBS wel dat werknemers van een maatwerkbedrijf betalen voor hun vervoer.

Bovendien heeft De Lijn het rijschema van de pendelbus van en naar het station van Mol aangepast. "Daardoor zullen onze werknemers hier te laat aankomen", legt Annelies Heens van Lidwina Stichting uit. "Vervelend voor ons, want het is belangrijk dat onze werknemers er zijn als de lopende band begint te draaien." Ook 's avonds zal de pendelbus later vertrekken naar het station, waardoor sommige werknemers daar hun aansluiting zullen missen.

"Honderdvijfentwintig van onze vijfhonderd werknemers zijn aangewezen op openbaar vervoer", zegt Heens. De hervormingen vindt ze beslist geen goede zaak. "Enerzijds wil de overheid zo veel mogelijk mensen naar werk toeleiden, maar door de hervormingen bij De Lijn maakt ze dat net moeilijker. Dat is toch wel contradictorisch."

De grootste uitdaging voor De Lijn wordt het flexvervoer, het alternatief voor wie niet langer gebruik kan maken van een gewone vaste buslijn. De flexbus rijdt alleen op verzoek, heeft een aantal mogelijke haltes, maar rijdt niet volgens een vaste route of dienstregeling. 

Dat klinkt goed, maar de realiteit blijkt iets complexer te zijn. Hoe problematisch zal nog moeten blijken want "the proof of the pudding is in the eating". Jan De Rijck woont in Bornem en kan nu al gebruik maken van de flexbus, want zijn regio Klein-Brabant is een van de proefprojecten voor het flexvervoer. "Lang kon de Hoppin-app mijn thuisadres niet vinden, maar dat is intussen aangepast", legt hij uit.

Toen hij vorige week een flexbus wilde reserveren om naar het ziekenhuis te gaan, gaf de app aan dat hij meer dan een uur moest wachten. "Dat is dus niet zoals beloofd, want volgens de app kan je tot 30 minuten op voorhand reserveren. Gelukkig had ik een backup: mijn vrouw heeft mij met de auto gebracht."

Het wordt uitkijken hoe het systeem zal werken en of alle kinderziektes zijn weggewerkt. Het lijkt erop dat flexvervoer misschien werkt voor wie met de bus eens naar de winkel moet. Maar geldt dat ook voor wie naar school of naar het werk moet?

"Mijn twee dochters gaan met de bus naar school in Gent", legt Noortje Plinke uit Drongen uit. "Maar de directe buslijn naar Gent Centrum die ze gebruikten, wordt afgeschaft. Ofwel moet ze nu een alternatieve bus nemen en overstappen in het centrum van Drongen, ofwel moeten ze 1,5 kilometer stappen voor een rechtstreekse bus naar Gent Centrum."

Op de hoek van de straat waar ze woont, is er wel een flexbushalte. "Ik heb de Hoppin-app geprobeerd, maar die werkt niet. En de abonnementen van mijn dochter invoeren, lukt al helemaal niet", zegt Noortje. "Ik denk dat ik maandag mijn dochters gewoon met de auto breng." 

Ze is niet te spreken over de manier waarop het nieuwe vervoersplan wordt ingevoerd, en is ook actief in een lokaal actiecomité. "Als je met De Lijn praat, kijken ze naar de minister, de minister kijkt naar de burgemeester, en die kijkt weer naar de minister. Op die manier iets oplossen, lukt niet. Mochten andere bedrijven zo werken, gaan ze zó failliet!"

Ook Linda Verelst uit Westerlo zal weer haar auto moeten gebruiken, zegt ze. "Ik woon in Westerlo en werk in Antwerpen. Ik moet om 6u19 in Herentals de trein naar Antwerpen nemen. Daarvoor fiets ik eerst tot aan een bushalte, waar ik de bus naar het station van Herentals neem."

"Maar vanaf volgende week rijdt die bus niet meer. De alternatieve buslijn rijdt niet vóór 8u50 en het flexvervoer van De Lijn is pas beschikbaar vanaf 6 uur. Daar ben ik niets mee, want zo raak ik nooit op tijd in Herentals."

"Ze raden ons aan om de auto te laten staan en meer de fiets of het openbaar vervoer te gebruiken. Ik héb dat gedaan, maar nu zal ik toch weer met de auto tot aan het station van Herentals moeten rijden." Linda is absoluut niet tevreden over de nieuwe dienstregeling van De Lijn. "Ik vind dat ik hier de dupe van ben."

Collega Saskia De Schutter woont in Meerbeek. Volgens de routeplanner van De Lijn zal zij voortaan 1 uur en 19 minuten onderweg zijn om het Omroepcentrum van de VRT te bereiken. Tot nu toe was dat 45 minuten.

"Zo lang onderweg zijn voor amper 15 kilometer: een schande is dat. Nochtans is de as Brussel-Leuven een drukke as met gigantische verkeersproblemen." 

Dit lijkt inderdaad in tegenspraak met de stelling dat haltes op kleine en minder drukke lijnen sneuvelen om de bussen op de hoofdlijnen sneller te laten rijden. "Ik vrees dat dit de doodslag is voor De Lijn en dat men de privatisering aan het organiseren is." Ook Saskia kijkt weer naar de auto als alternatief.

"Mijn geloof in de politiek en in openbaar bestuur staat nu wel op een heel laag pitje", vertelt Danny Depypere uit Harelbeke. "Wij zijn 65 en hebben bewust geen auto meer. Voor een aantal verplaatsingen hebben wij openbaar vervoer gewoon nodig." Ook Danny heeft klachten over bushaltes die verder weg liggen en langere reistijden.

Maar bij De Lijn lijken ze zijn klachten niet echt serieus te nemen. "Een minderheid van verplaatsingen zullen echter niet beter kunnen gemaakt worden en een kleinere minderheid van verplaatsingen zullen effectief lastiger worden", krijgt hij als antwoord. "Ik vermoed dat de meeste mensen met klachten tot een kleine minderheid behoren", besluit Danny cynisch. "Hoe meer wij ons oor te luisteren leggen, hoe meer we denken dat het een algemeen probleem is."

"De Lijn is hier niet de hoofdschuldige, want het is een politieke beslissing geweest. En die plannen zijn gewoon gemaakt door mensen aan een bureau."