In 2023 werd in totaal 21,5 terawattuur aan groene stroom opgewekt. Vergeleken met 2022 (17,4 terawattuur) gaat het om een stijging met bijna een kwart. Zowel bij zonne- als windenergie gingen de productierecords aan diggelen.

Daarmee waren zon en wind goed voor 28,2 procent van de elektriciteitsmix (19,8 procent in 2022). Elia merkt op dat het almaar vaker voorkomt dat hernieuwbare energiebronnen meer dan de helft van het Belgische verbruik dekken. In 2023 was dat het geval voor 12,5 procent van de tijd, drie keer meer dan een jaar eerder.

De windmolenparken in de Belgische Noordzee – met 399 turbines – wekten 8.011 gigawattuur aan stroom op, bijna een vijfde meer dan het vorige record uit 2021. Aangezien er geen capaciteit bijkwam, is die prestatie volledig toe te schrijven aan de weersomstandigheden. De maand december was de uitschieter met een recordproductie van 1.075 gigawattuur.

Ook de productie van de windmolens op land ging er fors op vooruit tot een nieuw record, met een stijging van 43 procent tot 6.268 gigawattuur. Dat is niet alleen te verklaren door de vele wind in 2023, er kwam ook 10 procent productiecapaciteit bij.

Zonnepanelen leverden tot slot 7.193 gigawattuur stroom op, een stijging met 12,2 procent. De geïnstalleerde productiecapaciteit lag 31 procent hoger.

Minder kernenergie, meer gas

Door de sluiting van de reactoren Doel 3 eind september 2022 en Tihange 2 in februari 2023 liep de productie van de kerncentrales in België dan weer terug van 41,8 tot 31,4 terawattuur. Kernenergie vertegenwoordigt daarmee wel nog steeds het grootste deel van de elektriciteitsmix (41,3 procent, tegenover 47,3 procent in 2022).

Ook de elektriciteit opgewekt met gas ging er op achteruit tot het laagste niveau ooit. Ten opzichte van 2022 gaat het om een daling met een vijfde tot 19,2 terawattuur. Gascentrales zijn zo nog steeds goed voor een kwart (25,2 procent) van de totale stroomproductie.

Na vier jaar waarin België meer stroom uit- dan invoerde, is ons land vorig jaar weer een netto-importeur geworden. “Dit kan worden verklaard door de hogere beschikbaarheid van het Franse nucleaire park”, licht Elia toe. “België importeerde zo netto 3 terawattuur vanuit Frankrijk. Ter vergelijking: in 2022 exporteerde ons land netto 10 terawattuur naar Frankrijk.”

Historisch laag verbruik

Zoals al bekendgemaakt door de federale energieregulator CREG lag het elektriciteitsverbruik in 2023 met 78,9 kilowattuur historisch laag. “Hoewel de elektriciteitsprijzen vorig jaar sterk zijn gedaald, waren ze door de internationale context nog steeds bijzonder hoog, waardoor consumenten hun verbruik verminderden”, zegt Elia. De gemiddelde prijs van stroom op de day-aheadmarkten bedroeg in 2023 ongeveer het dubbele van de historische referentieprijs. In de loop van het jaar zakten de prijzen wel en Elia spreekt van “een normaal niveau” in december.

De hoogspanningsnetbeheerder benadrukt dat het lagere stroomverbruik maar een tijdelijk fenomeen is. “De komende jaren verwachten we een forse stijging”, luidt het, “door de snelle elektrificatie van industriële processen en de sterke stijging van elektrische auto’s en warmtepompen”. Elia houdt rekening met een toename van het verbruik met 50 procent tegen 2032.