Minister Lahbib landt dinsdag in Shanghai, waar ze vooral economische contacten op de agenda heeft staan. Donderdag sluit ze in Peking aan bij premier De Croo. In de Chinese hoofdstad vinden de politieke ontmoetingen plaats met president Xi Jinping, premier Li Qiang en Zhao Leji, de voorzitter van het Volkscongres. Alle thema’s binnen de Chinees-Belgische relaties zullen worden aangesneden, luidde het eind december op het kabinet van premier De Croo. 

Het laatste bezoek van een Belgische eerste minister dateert van 2016. Het jaar voordien vond het staatsbezoek plaats van onze koning, samen met de ministers-presidenten van de drie gewesten, toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders en tal van bedrijven. In 2019 voerde prinses Astrid een economische missie aan. Door de latere coronacrisis, die ontstond in Wuhan, vielen de contacten terug op een laag pitje. Dit bezoek biedt de gelegenheid opnieuw contacten op een hoog niveau te leggen.

Partner, concurrent en rivaal

In enkele jaren tijd zijn de relaties tussen China en het Westen wel aanzienlijk veranderd. De Chinese “soft power” is geëvolueerd naar een beleid dat door de westerse landen als veel agressiever wordt gepercipieerd. Denk aan dossiers als Taiwan en de toegenomen incidenten in de Chinese Zee, maar ook de handelsrelaties. En tussen België en China zijn er ook spanningen aan de oppervlakte gekomen.

“Onze relatie met China berust op drie componenten, net zoals de Europese Unie dat ook op die manier specificeert. China is tezelfdertijd een partner, een concurrent en een rivaal. Dat betekent dat er domeinen zijn waarin wij moeten samenwerken met China. Dat betekent ook dat er domeinen zijn waarin de nodige waakzaamheid aan de dag dient te worden gelegd.”

(Lees verder onder de foto)

In die bewoordingen omschreef premier De Croo vorige maand de relaties tussen beide landen. Hij deed dat in zijn antwoord op een spervuur van vragen over de manier waarop een voormalige senator van Vlaams Belang zich voor de kar van de Chinese inlichtingendiensten had laten spannen. De zaak veroorzaakte veel ophef en legde de inmengingspogingen van Peking in het hart van Europa bloot. Een “onaanvaardbare” praktijk, aldus de premier, die het thema zal aansnijden met de Chinese leiders.

Risico op genocide

Een jaar geleden ging ons land ook al bij de Chinese autoriteiten aankloppen na een cyberaanval waarvan Defensie het doelwit was en die was gelanceerd door een “Chinese groepering”. In 2021 werd de Chinese ambassadeur door ex-minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès op het matje geroepen. Kamerlid Samuel Cogolati (Ecolo) was immers op een sanctielijst van Peking gezet nadat een resolutie van zijn hand was goedgekeurd waarin werd gewaarschuwd voor een “risico op genocide” op de Oeigoeren in China.

Onevenwicht

Op handelsvlak is België binnen Europa zowel de zevende importeur als exporteur uit en naar China. Chinese bedrijven nemen belangrijke – zelfs strategische – posities in de Belgische economie in. Denk daarbij aan Volvo Car in Gent, dat eigendom is van de groep Geely. Daarnaast heeft Cosco een stevige voet aan de grond in de haven van Zeebrugge en in mindere mate in Antwerpen, en is er in Luik het distributiecentrum van webwinkel Alibaba.

Chinese bedrijven nemen in onze economie ook belangrijke, en zelfs strategische posities in, zoals Volvo Car in Gent, Cosco in Zeebrugge en Alibaba in Luik

Een aantal van die investeringen doen bij de autoriteiten vragen rijzen omwille van de banden van Chinese bedrijven met de inlichtingenagentschappen. Vorig jaar werd een mechanisme in het leven geroepen om riskante buitenlandse investeringen te screenen. Het initiatief viel niet in de smaak van Peking. In een interview met een Belgisch medium betreurde de Chinese ambassadeur het dat er “twee maten en twee gewichten” worden gehanteerd tegen zijn land. Hij waarschuwde België dat een aantal ondernemingen wel eens zouden kunnen aarzelen om te investeren.

Vorige maand vond in Peking een Chinees-Europese top plaats. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen waarschuwde toen nog voor het onevenwicht in de handelsbalans, dat Europa niet langer kan tolereren. De Duitse gaat nog steeds voor onderhandelde oplossingen, maar verklaarde ook duidelijk dat Europa over manieren beschikt om zijn markt te beschermen. Het handelstekort van de EU tegenover China is op twee jaar tijd verdubbeld naar bijna 400 miljard euro. Voor België wordt het op 27 miljard euro geraamd.