Raad van State fluit "actualisering" budgetten personen met handicap terug
De manier waarop de Vlaamse regering de budgetten voor personen met een handicap heeft aangepast, gaat in tegen de Grondwet. Dat heeft de Raad van State geoordeeld. "De Vlaamse regering moet iedereen die zijn budget verminderd zag, het oorspronkelijk toegewezen budget geven, met terugwerkende kracht", legt advocate Lies Michielsen uit.
Even terug naar 2021: in dat jaar beslist de Vlaamse regering om de persoonsvolgende budgetten voor personen met een handicap aan te passen. Door te werken met 24 in plaats van 12 budgetcategorieën wilden de regering en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) de schaarse budgetten gerichter toekennen en eerlijker verdelen.
Maar door de oefening - bijgenaamd de "actualisering" - zagen tal van mensen met een handicap, die al jaren op de wachtlijst stonden, hun voorziene budget plots dalen. Dat verlies ging van zo'n 600 euro op jaarbasis tot meer dan 10.000 euro per jaar.
Artikel 23 van de Grondwet
De actualiseringsoperatie werd eerder al door verschillende arbeidsrechtbanken teruggefloten in individuele dossiers. Nu verwijst de Raad van State het omstreden besluit op zich naar de prullenmand. De regeling gaat volgens het rechtscollege in tegen artikel 23 van de Grondwet.
Dat artikel gaat over het grondwettelijk recht op een menswaardig leven en voorziet in een zogenaamde "standstillverplichting". Die verplichting houdt in dat de wetgever het beschermingsniveau niet mag verminderen zonder dat daarvoor redenen zijn van algemeen belang.
Volgens de Raad van State schiet de regering daarin tekort. Zo kan de regering onvoldoende aantonen wat het algemeen belang is achter de aanzienlijke vermindering van het beschermingsniveau. Ook andere argumenten - er was bijvoorbeeld gezegd dat de regeling ervoor zou zorgen dat de budgetten sneller ter beschikking zouden zijn - kloppen volgens het rechtscollege niet.
Arrest is "ongezien" en "opsteker"
Advocate Lies Michielsen noemt de uitspraak van de Raad van State "ongezien". De verwijzing naar artikel 23 van de Grondwet kan volgens haar ook belangrijk zijn in andere dossiers waar de rechten van kwetsbare personen mogelijk worden verminderd of voorwaardelijk worden gemaakt. Ze verwijst bijvoorbeeld naar de regels rond sociale huisvesting, de kinderopvang of de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB).
Van duizenden mensen werd het budget onterecht verminderd, dat kan niet
Luc Demarez, voorzitter van vzw GRIP die de procedure bij de Raad van State opstartte, noemt het arrest "een enorme opsteker voor mensen met een handicap". "Van duizenden mensen werd het budget onterecht verminderd. Het gaat zowel over mensen die hun budget al kregen als over mensen die nog op de wachtlijst staan. Dat kan niet", aldus Demarez.
Volgens Demarez heeft de Vlaamse regering door de actualisering de voorbije jaren 11,5 miljoen euro bespaard. De regering zal volgens hem nu de middelen moeten vrijmaken om de verminderingen recht te zetten.
"We vinden het belangrijk dat dit binnen de schoot van de regering gebeurt", zegt Demarez. "We zouden het betreuren als men hiervoor middelen wegneemt van andere welzijnssectoren waar ook hoge noden zijn. Dit is een ongrondwettelijk besluit van de hele Vlaamse regering."
Grondig bestuderen
Bij het VAPH en op het kabinet van minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) wil men het arrest eerst grondig bestuderen. "Iedereen heeft het recht om juridische stappen te zetten", klinkt het op het kabinet-Crevits.
"De Raad van State heeft een aantal uitspraken gedaan over belangrijke dossiers voor personen met een handicap. We gaan dit uiteraard grondig bestuderen en bekijken welke stappen nodig zijn".