Wordt AI een bedreiging voor stemacteurs? "Sommige jobs zullen verdwijnen, maar het biedt ook buitenlandse kansen voor onze acteurs"

De voorbije maanden hebben onder meer radiozenders MNM, Studio Brussel en Radio 2 al geëxperimenteerd met de AI-versie van hun presentatoren. Een computergegenereerde stem die nauwelijks van een "echte" mensenstem te onderscheiden valt, zo blijkt. Acteur en voorzitter van de Acteursgilde Michaël Pas vindt deze experimenten "van een griezelige knapheid", waardoor er onder Vlaamse (stem-)acteurs ook wel eens vragen rijzen over hun professionele toekomst.

"Er zijn zeker toepassingen te bedenken waarvoor een "echte" stem niet meer nodig zal zijn. Stemopdrachten waarvoor emoties of een persoonlijkheid niet belangrijk zijn, zoals gps-instructies, voice-overs van bedrijfsfilmpjes of handleidingen en instructies: daarvoor zullen er in de toekomst geen acteurs meer nodig zijn", aldus Pas in "De wereld vandaag" (Radio 1).

"Er bestaan nu al online stemgeneratoren waar je enkele regels tekst intikt die worden voorgelezen door een neutrale stem in het Nederlands. Die opname kan je gratis downloaden en gebruiken in een audio- of videomontage. Uit dat type standaard studiowerk zal een hap verdwijnen voor acteurs, terwijl die opdrachten vaak wel worden gecombineerd met ander (stemmen)-werk om rond te komen."

Tegelijk is Pas ervan overtuigd dat AI nooit álle stemmenwerk zal overnemen. "Vergelijk het met fastfood: het bevredigt een snelle behoefte, maar het is niet te vergelijken met een zelfbereide maaltijd. Een stem namaken met gevoel en intonatie kost te veel werk en technische begeleiding. Het is duurder dan een acteur inschakelen."

"Voor het échte stemmenwerk bij luisterboeken of dubbing heb je een echte mens nodig. Net zoals film en tv het theater nooit hebben vervangen, zo zal er altijd behoefte zijn aan authentieke menselijke ervaringen met echte stemmen."

Op termijn kan AI volgens Pas ook mogelijkheden bieden aan (Vlaamse) acteurs die meespelen in een reeks, die nadien wordt verkocht aan het buitenland. "Neem het succes van de VRT MAX-reeks "Knokke off", nu ook internationaal te zien via Netflix: je zou hoofdrolspeelster Pommelien Thijs via AI Spaans kunnen laten spreken", zegt Pas.

"Zo zou de reeks in Spanje te zien zijn met Pommelien haar eigen stem en de emoties zoals zij ze goed vertolkt in de originele versie. Iemand als Matthias Schoenaerts heeft een fantastische internationale carrière dankzij zijn uitstekende kennis ook van het Frans en Engels. AI kan voor andere acteurs buitenlandse deuren openen."

Pas kijkt met "een mix van argwaan en vertrouwen" naar de toekomst van AI in de kunstensector. Al is het ontbreken van een juridisch kader momenteel nog een probleem. "Braakliggend terrein", zo omschrijft hij het.

"Nochtans zijn er regels nodig rond het oneigenlijke gebruik van iemands stem, want je stemkleur is even persoonlijk als je vingerafdrukken. Er moet dus een kader zijn om het stemgebruik van acteurs en uitvoerend kunstenaars te beschermen, zodat ze correct vergoed worden als hun stem toch ergens wordt geëxploiteerd."