Amerikanen en Britten bombarderen Houthi-doelwitten in Jemen, honderdduizenden mensen komen op straat

De oorlog in de Gazastrook breidt zich nu ook uit naar het zuiden van het Midden-Oosten. Amerikaanse en Britse gevechtsvliegtuigen hebben afgelopen nacht namelijk meer dan 150 raketten afgevuurd op Jemen. Daar namen ze volgens de VS 30 verschillende doelwitten van de Houthi-rebellen onder vuur. 

Dat gebeurde onder andere in de hoofdstad Sanaa en in de haven van Hodeida, wat gezien wordt als een Houthi-bastion aan de Rode Zee. Maar ook andere plaatsen in Jemen, zoals de steden Sa'dah en Dhamar, werden aangevallen, zo meldt een Houthi-functionaris op X, het voormalige Twitter. Bij de aanvallen zouden ook vijf Houthi-strijders zijn omgekomen en zes anderen gewond zijn geraakt.

Amerikaanse en Britse media melden dat er onder meer trainingsfaciliteiten, drone-opslagplaatsen en munitiedepots werden bestookt. Het gaat om de eerste gezamenlijke Brits-Amerikaanse aanval tegen de Houthi's sinds de aanvallen op de Rode Zee. Het is ook de eerste Amerikaanse aanval op Jemen sinds 2016.

De Amerikaanse president Joe Biden zegt dat er "succesvolle aanvallen" zijn uitgevoerd op een aantal doelen in Jemen die door de Houthi-rebellen worden gebruikt om "de vrijheid van scheepvaart in gevaar te brengen". "Deze gerichte aanvallen zijn een duidelijke boodschap dat de VS en onze partners geen aanvallen op ons personeel zullen tolereren", zegt Biden.

Het is een reactie op de aanvallen van de Houthi's op de internationale scheepvaart in de Rode Zee, schrijft het Witte Huis in een verklaring. De Jemenitische rebellen hebben de laatste weken namelijk verschillende schepen aangevallen op de drukke vaarroute in de Rode Zee. 

Nederland, Bahrein, Canada en Australië hebben "steun" verleend aan de bombardementen van afgelopen nacht, zo laat het Witte Huis ook weten. Het is niet onmiddellijk duidelijk welke rol die vier landen hebben gespeeld, maar het zou gaan om logistieke steun en inlichtingen.

Verder zegt Biden ook nog dat hij "niet zal twijfelen" om andere maatregelen te treffen om de VS en de internationale handel te beschermen.

In het Verenigd Koninkrijk klinkt al meteen kritiek op de beslissing van premier Rishi Sunak, die kennelijk groen licht heeft gegeven voor de aanvallen zonder daarbij het Britse parlement te consulteren.

"Als het Verenigd Koninkrijk militaire actie overweegt, is het van vitaal belang dat er in het Parlement wordt gestemd", zo schreef Layla Moran van de Liberaal-Democratische partij op X.

De Britse Defensie zegt zelf dan weer dat de aanvallen zelfverdediging waren, en dat er al aanwijzingen zijn dat de Houthi's een zware klap is toegebracht. Verdere acties zouden voorlopig niet gepland zijn.

Ook premier Rishi Sunak heeft de acties verdedigd: "Het lijkt erop dat de aanvallen succesvol zijn geweest. Ons doel is duidelijk, dat is de spanningen de-escaleren en de stabiliteit terugbrengen naar de regio", zegt hij in een statement.

In Jemen zijn ondertussen grote protesten uitgebroken in verschillende steden. In de hoofdstad Sanaa kwamen honderdduizenden mensen op straat. Ook in Iran kwamen mensen op straat na het vrijdaggebed met anti-Amerikaanse en anti-Britse slogans. Net hetzelfde in Jordanië, waar duizenden mensen betoogden uit steun voor Jemen, en tegelijk ook om Zuid-Afrika te steunen in de rechtszaak voor het Internationaal Gerechtshof tegen Israël.

Rusland heeft gevraagd dat de VN-Veiligheidsraad vandaag met spoed bijeenkomt om de militaire aanvallen op Jemen te bespreken, dat zal vanavond gebeuren. Rusland noemt de aanvallen onverantwoordelijk, en zegt dat die in strijd zijn met het internationaal recht, omdat de VS en het Verenigd Koninkrijk geen toestemming hadden van de VN om de aanvallen uit te voeren.

De westerse aanvallen op Jemen worden veroordeeld door Iran, dat de Houthi's steunt, en de Libanese militie Hezbollah, die ook aan de kant van Iran staat. "De Amerikaanse agressie bevestigt nog eens dat de VS een partner is in de tragedies en slachtpartijen van de Zionistische vijand (lees: Israël) in Gaza en de regio", klinkt de veroordeling van Hezbollah.

Iran ziet de Amerikaans-Britse aanvallen op verschillende Jemenitische steden als een "duidelijke schending van de soevereiniteit en de territoriale integriteit" van Jemen, en een inbreuk op internationale afspraken.

Ook golfstaat en buurland Oman is kritisch. De Buitenlandminister daar zegt dat de aanvallen van de VS en het VK tegen hun advies in gebeurd zijn, en dat ze enkel olie op het vuur gooien. Saudi-Arabië roept ook op tot terughoudendheid, en zegt dat het erg bezorgd is over de situatie. In Turkije noemt president Erdogan de aanvallen "disproportioneel". Hij beschuldigt de VS en het VK ervan de Rode Zee te veranderen in een "zee van bloed".    

Vanuit Duitsland komt dan weer de boodschap dat de aanvallen bedoeld waren om verdere aanvallen te vermijden. "Het doel blijft om de spanningen te doen verminderen en de stabiliteit in de Rode Zee terug te brengen", aldus Berlijn. Duitsland zegt ook dat het op voorhand op de hoogte was dat de aanvallen er zouden komen.

De NAVO echoot de boodschap van de Amerikanen en de Britten: dat de aanvallen defensief waren, en bedoeld waren om de scheepvaart op een van de belangrijkste maritieme routes te vrijwaren.

De Jemenitische rebellen vallen de laatste weken schepen op de Rode Zee aan met drones en raketten, als teken van steun voor Hamas en de Palestijnen. 

Daardoor mijden steeds meer schepen de Rode Zee, en varen ze dus niet via het Suez-kanaal van en naar Europa. Ze varen rond Afrika, wat tijdrovender en dus duurder is.

Eerder had de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken al aangegeven dat de aanvallen van de Houthi's moesten stoppen. Hij maakte daarvoor twee dagen geleden nog een stop in Bahrein, dat een belangrijke militaire partner is van de Verenigde Staten.

Na een ontmoeting met de Bahreinse koning, Hamad bin Isa Al Khalifa, zei de minister dat verdere aanvallen "duidelijke gevolgen" zouden hebben. Blinken wilde toen echter geen verdere uitleg geven over wat die gevolgen precies inhielden.

De Houthi-rebellen zullen hard terugslaan. Dat zeggen verschillende aanvoerders van de beweging die een groot deel van het land controleert. Tot nu toe zijn geen vergeldingsacties gemeld.

"Amerika en Groot-Brittannië zullen zich moeten voorbereiden om een hoge prijs te betalen en alle verschrikkelijke gevolgen van deze flagrante agressie te dragen", reageert Hussein al-Ezzi, onderminister van Buitenlandse Zaken voor de Houthi's, via X. Ook Hamas, de extremistische organisatie die actief is in Gaza, sluit zich aan bij die boodschap. 

Het antwoord van de Houthi's zal hun grootste operatie tot dusver zijn, reageert Houthi-leider Abdul-Malik al-Houthi. Hij roept Jemenieten op om vandaag de straat op te gaan en te betogen tegen "de Amerikaanse agressie".

Al-Houthi had gisteren, tijdens een televisietoespraak, al gewaarschuwd dat een aanval op de Houthi-rebellen "niet zonder antwoord zou verlopen". Een aanval zou botsen op "een nog groter antwoord", zo waarschuwde al-Houthi.

"Er is geen probleem voor Europeanen, Chinezen en de hele wereld om via de Rode Zee te gaan. Enkel de schepen gelinkt aan Israël zijn doelwitten", zo klonk het gisteren.