CHECK - Hebben roodharigen een hogere pijngrens? 

Roodharigen zouden een hogere pijngrens hebben. Deze bewering circuleert al een aantal jaar op sociale media en in verschillende kranten. De laatste maanden wordt de bewering ook veelvuldig gedeeld op TikTok. 

Volgens professor dr. Bart Morlion, anesthesist bij het UZ Leuven, is het moeilijk om hier een eenduidig antwoord op te geven. Er zijn verschillende studies die elkaar tegenspreken. "Er zijn oudere studies die zeggen dat roodharigen een verlaagde gevoeligheid hebben, dat zij dus makkelijker pijn voelen. Maar anderzijds zijn er recentere studies die net van het tegenovergestelde uitgaan, uit hun observaties zou een hogere pijngrens blijken." 

Het feit dat er zulke tegenstrijdige resultaten zijn in de studies, verklaart Morlion als volgt: "Men is vroeger tot het besluit gekomen dat pijndrempels bepaald worden door een bepaald gen dat onder andere te maken heeft met je huidskleur, namelijk melanocortine receptor 1."

Afhankelijk van welke variatie je hebt in dat gen, bepaalt dat mee je huidskleur, huidtype en haarkleur. "Men dacht dat dit gen gelinkt was aan je pijndrempel, maar het is veel complexer dan dat. Er bestaan heel veel variaties, dus niet elke variatie bij de roodharige heeft dezelfde vertaling van dat gen. In functie van die varianten kan er een verschil in pijndrempels zijn dat zowel positief als negatief kan zijn, en kan resulteren in een verhoogde of verlaagde pijndrempel."

"Er zijn experimenten met knaagdieren waarbij men vastgesteld heeft dat roodharige muizen een hogere pijngrens hebben. Maar die resultaten zeggen niets over pijn bij mensen. Pijn is ook een emotionele ervaring; die verbanden zijn veel complexer dan men op het eerste zicht zou denken", aldus Morlion. 

Volgens dokter Sam Schelfout, pijnarts bij UZ Gent, is er nog meer wetenschappelijk onderzoek nodig naar deze bewering. Hij merkt ook op dat pijn niet eenvoudig te meten is. "Als je bij mensen pijn gaat meten, dan is dat een samenloop van zoveel verschillende factoren. Zowel biologische (de rode haarkleur), maar ook psychologische factoren en sociale context spelen een belangrijke rol. Dit maakt dat bij éénzelfde persoon (ongeacht de haarkleur) de pijndrempel kan verschillen van dag tot dag."

Knack schreef hier vorig jaar ook al een factcheckartikel over. Hun conclusie was dat roodharigen gevoeliger kunnen zijn voor bepaalde pijnprikkels, maar dat de resultaten niet eenduidig zijn. 

In andere video's wordt beweerd dat roodharigen meer verdoving nodig zouden hebben tijdens een operatie. 

Volgens Luc De Baerdemaeker, anesthesist bij UZ Gent, is dit een mythe. Volgens hem komt deze bewering van de eerder vermelde genetische variatie bij de melanine aanmaak bij roodharigen. "Deze bewering komt van het feit dat roodharigen een genetisch defect hebben en daardoor minder goed melanine aanmaken. Ze maken enkel rode melanine aan in plaats van de donkere. Als je lichaam minder melanine aanmaakt, zal het ter compensatie een ander hormoon extra aanmaken: het pro-opiomelanocortine."

En dat hormoon heeft een link met onze natuurlijke pijnstillers. Het genetisch defect dat verantwoordelijk is voor roodharigheid, is in mindere mate ook aanwezig in de hersengebieden waar onze natuurlijke pijnstillers actief zijn en die onze pijndrempel en gevoeligheid aan anesthesieproducten bepalen. Veel onderzoekers gingen ervan uit dat deze hersengebieden met hetzelfde defect ook minder gevoelig zouden zijn en daardoor dus meer verdoving zouden nodig hebben. 

Maar dit klopt niet volgens De Baerdemaker. Want bij meerdere studies was geen verschil tussen roodharigen en niet-roodharigen te zien. Deze studie bijvoorbeeld vergeleek roodharigen met niet-roodharigen voor de nood aan verdoving en pijnstillers en zag geen verschil. Nog een andere studie vergeleek de gevoeligheid voor propofol, een veel gebruikt anestheticum, en mat ook de diepte van de anesthesie. Opnieuw werd er geen verschil vastgesteld. 

Volgens Bart Morlion heeft men in dierenexperimenten wel kunnen vaststellen dat roodharige dieren iets meer pijnstillers nodig hebben. In een recent onderzoek heeft men dit ook bij mensen vastgesteld. Maar hij geeft ook aan dat dit in andere studies dan weer ontkracht wordt. 

Bij lokale verdoving blijkt uit studies dat roodharigen iets meer verdovend product nodig hebben, meer bepaald lidocaïne, iets wat vaak bij de tandarts gebruikt wordt.