Taiwan herbevestigt onafhankelijkheid: China-kritische regeringspartij behaalt derde termijn in presidentsverkiezingen

Met 40,2 procent van de stemmen heeft William Lai, ook bekend als Lai Ching-te, de Taiwanese verkiezingen gewonnen. Daarmee levert de China-kritische Democratische Progressieve Partij (DPP) voor de derde termijn op rij de president. “Ik wil het Taiwanese volk bedanken voor het schrijven van een nieuw hoofdstuk in onze democratie”, zei Lai in zijn overwinningstoespraak, omdat “we de internationale gemeenschap vertellen dat we tussen democratie en autoritarisme aan de kant van de democratie zullen staan”.

De 64-jarige Lai was vicepresident onder de aftredende regering van president Tsai Ing-wen en staat voor een meer kritische houding tegenover China. In zijn overwinningstoespraak zei Lai Ching-te ook dat de Taiwanezen zich succesvol verzet hebben tegen “externe pogingen om de verkiezingen te beïnvloeden”, waarmee hij leek te verwijzen naar de Volksrepubliek China. Peking had de voorbije maanden duidelijk laten verstaan niet blij te zullen zijn met Lai als nieuwe president.

Lai zei voorts dat hij “Taiwan wil beschermen tegen intimidatie en bedreigingen door China”. Tegelijkertijd benadrukte hij “dat hij de belangrijke verantwoordelijkheid heeft om vrede en stabiliteit te behouden in de Straat van Taiwan”, de zee-engte tussen Taiwan en het Chinese vasteland.

Taiwan wordt sinds 1949 onafhankelijk en democratisch bestuurd, maar Peking beschouwt het eiland nog altijd als een afvallige provincie. Wat president Xi Jinping betreft, komt Taiwan op een dag opnieuw bij China. Daarbij zal, indien nodig, geweld worden gebruikt. De Verenigde Staten zijn dan weer een bondgenoot van Taiwan en hadden China er al voor gewaarschuwd geen “provocerende” acties te ondernemen naar aanleiding van de cruciale verkiezingen. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat waarnemers in China én in de Verenigde Staten ongeduldig uitkeken naar het resultaat van de verkiezingen.

De kandidaat van de pro-Chinese partij Kuomintang (KMT), Hou Yu-ih, heeft zijn nederlaag ondertussen al toegegeven. “Ik respecteer de uiteindelijke beslissing van het Taiwanese volk” en “Ik feliciteer Lai Ching-te en Hsiao Bi-khim (zijn lijstgenoot) met hun verkiezing, in de hoop dat ze de verwachtingen van het Taiwanese volk niet zullen teleurstellen”, verklaarde Hou Yuh-ih.

China voorspelt dat de uitkomst van de verkiezingen in Taiwan niets zal veranderen aan de gespannen relatie met het democratisch bestuurde eiland. Peking benadrukt in een reactie op de verkiezingsoverwinning van Lai Ching-te dat het Chinese standpunt niet is veranderd en dat hereniging “onvermijdelijk” blijft. “We zullen ons krachtig verzetten tegen separatistische activiteiten die gericht zijn op de onafhankelijkheid van Taiwan en tegen buitenlandse inmenging. Taiwan is China’s Taiwan.”

China zegt wel samen te willen werken met “relevante politieke partijen, groepen en mensen uit verschillende sectoren in Taiwan om de uitwisseling en samenwerking te stimuleren”.

Behalve voor een nieuwe president konden Taiwanezen ook stemmen voor een nieuw parlement. Daar is de overwinning van de DPP wat minder afgetekend. De partij van Lai had voorheen een meerderheid in het parlement. De DPP staat volgens de krant ‘Taipei Times’ in tussentijdse uitslagen op iets meer dan 36 procent van de stemmen, tegen ruim 34 procent van de stemmen voor de KMT. De Taiwanese Volkspartij (TPP), een centrumlinkse partij die zich had opgeworpen als alternatief voor de twee grote partijen, kreeg bijna 22 procent van de stemmen.

Vanuit de internationale gemeenschap komen de eerste reacties binnen op de uitslag van de presidentsverkiezingen. De Europese Unie feliciteerde “alle kiezers” die hebben gestemd in de Taiwanese verkiezingen.

De EU zegt zich in een eerste reactie zorgen te maken over de “groeiende spanning in de Straat van Taiwan”, de zeestraat tussen China en Taiwan. “Vrede en stabiliteit in de Straat van Taiwan is cruciaal voor de regionale en mondiale veiligheid en welvaart”, zo is te lezen in de EU-verklaring. Aankomend president Lai Ching-te wordt niet genoemd in die tekst.

Japan heeft Lai wel gefeliciteerd. “We verwachten dat de kwestie rond Taiwan op vreedzame wijze wordt opgelost door middel van dialoog”, zo staat in een verklaring van minister van Buitenlandse Zaken Yoko Kamikawa. “ Taiwan is voor Japan een zeer essentiële partner en een belangrijke vriend, die fundamentele waarden deelt en waarmee we nauwe economische betrekkingen hebben.”

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gezegd dat de Verenigde Staten de onafhankelijkheid van Taiwan niet steunen. “We zijn geen voorstander van onafhankelijkheid”, reageerde de Democraat volgens persbureau Reuters. De VS worden beschouwd als de belangrijkste bondgenoot en wapenleverancier van Taiwan, maar hebben net als de meeste landen geen formele diplomatieke betrekkingen met het eiland.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, feliciteerde Lai Ching-te en de Taiwanezen voor hun “stevige democratische systeem”. “De Verenigde Staten feliciteren Dr. Lai Ching-te met zijn overwinning in de presidentsverkiezing in Taiwan. We feliciteren ook het Taiwanese volk omdat het andermaal blijk heeft gegeven van de kracht van zijn democratische systeem en zijn stevige verkiezingsproces”, zei de minister in een mededeling.