In een zaterdag gepubliceerd vonnis verklaarde een kerkelijke rechtbank dat Aleksej Uminsky wegens het schenden van zijn priesterlijke eed “uit de heilige wijdingen moet worden ontzet”. Het besluit moet echter nog worden goedgekeurd door patriarch Kirill, al lijkt dat een formaliteit: het hoofd van de Russisch-orthodoxe kerk is een aanhanger van president Vladimir Poetin en een hevige voorstander van de oorlog in Oekraïne.

Het was ook Kirill zelf die het de priesters verplicht heeft om het ‘Gebed voor het Heilige Rus’ (een archaïsche naam voor Rusland) voor te lezen tijdens de kerkdiensten. Op 25 september 2022, zeven maanden na de start van de invasie in Oekraïne, sprak hij de woorden zelf voor het eerst uit: “Zie, diegenen die willen vechten, hebben de wapens opgenomen tegen het Heilig Rusland, in de hoop het verenigde volk te verdelen en te vernietigen. Sta op, o God, om uw volk te helpen en ons de overwinning te schenken door uw kracht.”

Sindsdien zijn al tientallen Russisch-orthodoxe priesters gestraft omdat ze de lijn van de kerk over de oorlog in twijfel trokken, bijvoorbeeld door te bidden voor vrede in plaats van voor de overwinning.

Michail Gorbatsjov

Uminsky is wel het meest prominente slachtoffer tot nu toe. Hij was al dertig jaar priester voordat hij eerder deze maand, vlak voor de orthodoxe Kerstmis, abrupt werd ontslagen, een actie die de weg vrijmaakte voor het vonnis van zaterdag. Hij stond bekend om zijn hospicewerk voor stervende kinderen en volwassenen en leidde in 2022 nog de begrafenis van de voormalige Sovjet-president Michail Gorbatsjov. In een interview afgelopen november verklaarde Uminsky nog dat de taal van de oorlog en de ‘speciale militaire operatie’ (zoals de oorlog in Oekraïne in Rusland genoemd wordt) “op geen enkele manier verenigbaar” was met de kerkelijke liturgie.