CHECK - Vielen elektrische bussen in Oslo stil door de vrieskou?
Al enkele weken circuleren berichten dat het openbaar vervoer in de Noorse hoofdstad Oslo "verlamd" zou zijn omdat de elektrische bussen in de stad "niet werken" door de vrieskou. De werkelijkheid is iets minder spectaculair: van een stilstand was geen sprake, al waren er wel problemen met de bussen, deels door batterij- en oplaadproblemen. Daardoor werd op sommige dagen een kleine 10 procent van de ritten geschrapt.
In het kort
Wat? Ruter, de openbare vervoersmaatschappij in Oslo, verving de voorbije jaren honderden dieselbussen in de stad door elektrische exemplaren. Verschillende media en virale berichten op sociale media beweren dat het openbaar vervoer in de stad tot stilstand zou zijn gekomen omdat de elektrische bussen "niet werken" in de vrieskou.
Maar? De bussen in Oslo kampten inderdaad door de vrieskoude met een minder lange batterijduur, langere laadtijden en een kleiner bereik, maar ze rijden wel. Op dagen met de meest ernstige storingen werd de voorbije weken nog steeds hoogstens 10 procent van de ritten afgeschaft. Van een stilstand was dus geen sprake.
In verschillende landen wordt momenteel gewerkt aan de elektrificatie van het openbaar vervoer. Ook de Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn wil tegen 2035 emissievrij rijden. Recent bestelde de vervoersmaatschappij nog 92 elektrische bussen bij de Chinese fabrikant BYD.
Op sociale media is niet iedereen fan van die elektrificatie. Daarbij wordt de voorbije weken vaak verwezen naar ervaringen in de Noorse hoofdstad Oslo. De voorbije jaren zijn in Oslo honderden dieselbussen vervangen door elektrische exemplaren.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Het fenomeen dat koude een effect heeft op autobatterijen, kennen de meeste mensen al van de gebruikelijke problemen met accu's van auto's met verbrandingsmotoren bij vriesweer. Ook dat batterijen van elektrische fietsen, auto's en andere elektrische voertuigen een kleiner bereik hebben bij koude temperaturen, is al langer bekend.
De oorzaak voor een verlies aan rijbereik ligt niet alleen bij de hogere weerstand in de accu's zelf, maar ook aan het feit dat meer energie nodig is voor de verwarming van het interieur van het voertuig. Bovendien kan ook het opladen langer duren.
Wat is er echter aan de hand met de bussen in Oslo?
Koudeprik
De verhalen over falende bussen gaan specifiek over de elektrische bussen in Oslo. Het openbaar vervoer (bussen, trams, metro en ferry's) wordt er geregeld door transportautoriteit Ruter. De eigenlijke ritten worden uitgevoerd door vijf verschillende busmaatschappijen, als onderaannemers.
Begin december 2023 waren al problemen met afgelaste busritten in Oslo door een koudeprik, zoals Ruter-woordvoerder Cathrine Myhren-Haugen vertelde aan de Noorse openbare omroep: "Door de koude verbruiken de elektrische bussen meer elektriciteit. Dan is een ander soort planning nodig om de route te behouden zoals deze voor de reizigers hoort te zijn. We zijn een dialoog gestart met de exploitant en we hopen dat het de komende dagen beter zal gaan."
Batterij- en oplaadproblemen
Sinds het begin van 2024 waren er opnieuw problemen. In Scandinavië worden de voorbije weken extreem koude temperaturen opgetekend, tot -30°C in Oslo.
Dat veroorzaakte opnieuw problemen met geannuleerde busritten: deels door batterij- en oplaadproblemen, maar deels ook omdat tientallen bussen onderhoud nodig hadden, zo vertelde een woordvoerder van Ruter. Daarbij verwees ze naar de nasleep van zware sneeuwval in Noorwegen begin januari.
Dat de problemen niet alleen met de koude te maken hebben, was te zien op donderdag 11 januari: de temperaturen lagen toen in Oslo boven het vriespunt en toch werden 200 ritten afgeschaft. Ruter stelt die afgeschafte ritten te concentreren op routes met frequente bussen, zodat reizigers niet al te lang - letterlijk - in de kou blijven staan.
De busmaatschappijen hebben ook vervangbussen ingezet, waaronder ook enkele dieselbussen die net uit roulatie waren genomen.
Ruter blijft echter waarschuwen voor de gevolgen van de koude op het openbaar vervoer: "In heel Oost-Noorwegen ligt veel sneeuw en de kou heeft invloed op de actieradius van de bussen. Vertragingen en afwijkingen kunnen daardoor snel ontstaan. [...] De temperatuur is de afgelopen dagen gestegen, maar er is nog steeds een achterstand ten opzichte van de koude periode die we hebben gehad. Dit leidt tot een tekort aan bussen en tot uitdagingen op het gebied van bereik en opladen."
Hoe groot is het probleem?
Het aantal afgeschafte ritten in Oslo in december en januari loopt op van enkele tientallen tot enkele honderden per dag. Op 7 januari, een van de ergste dagen met ook grote sneeuwval in Noorwegen, waren volgens de openbare omroep NRK tot 1.000 ritten afgeschaft in de provincies Oslo en Akershus. Op een totaal dat oploopt tot 16.000 dagelijkse ritten gaat dat nog steeds om minder dan 10 procent.
Wel is er onvrede over de problemen. Ruter eist verbeteringen van Unibuss, de onderaannemer die het gros van de vloot elektrische bussen beheert. De vervoersmaatschappij dreigt met boetes indien de contractuele verplichtingen niet nageleefd worden.
De Noorse krant VG interviewde recent de topman van Unibuss. Die verwees vooral naar problemen met de laadapparatuur, en beweerde dat die opgelost zouden worden samen met de leverancier van de bussen.
Op vrijdag 12 januari verliep het busverkeer in Oslo weer zo goed als normaal, meldt het Noorse ingenieursmagazine Teknisk Ukeblad.
Conclusie
- Op sociale media valt het bericht te lezen dat het openbaar vervoer in Oslo "verlamd" zou zijn omdat de nieuwe vloot elektrische bussen "niet werkt" bij vriesweer.
- Transportautoriteit Ruter geeft toe dat de koude gezorgd heeft voor oplaadproblemen en verminderd bereik. Condities met veel sneeuw en ijs hebben ook een aantal bussen beschadigd.
- De voorbije weken zijn op sommige dagen honderden busritten geannuleerd, maar dat liep niet op tot meer dan 10% van de dagelijkse verplaatsingen.
- De bewering dat de elektrische bussen in Oslo bij vriesweer "niet werken", beschouwen we daarom als niet waar.