‘Met een dynamisch tarief kan je zelfs geld krijgen als je elektriciteit verbruikt’: waarom een digitale meter nuttig is

Slim elektriciteit verbruiken kan een aanzienlijke besparing op de factuur opleveren, zo blijkt.

Ovaere: “We hebben op basis van ruim veertig studies onderzocht wat er nodig is om optimaal in te spelen op fluctuerende elektriciteitsproductie en -prijzen. Naarmate het aandeel zonne- en windenergie in de mix toeneemt, zal de elektriciteitsproductie meer schommelen. Het is belangrijk om de vraag daar zoveel mogelijk op af stemmen.

“We schatten dat een gemiddeld gezin, dat zo’n 3.500 kilowattuur per jaar verbruikt en niet over een warmtepomp of elektrische wagen beschikt, tot 200 euro kan besparen door het elektriciteitsverbruik beter af te stemmen op prijsschommelingen doorheen de dag. Die liggen doorgaans het hoogst op de piekmomenten ’s ochtends en ’s avonds, en het laagst overdag - zeker wanneer er veel zon is - en ’s nachts.

“Gezinnen met een warmtepomp of elektrische wagen kunnen tot dubbel zoveel besparen. Dat komt deels doordat hun verbruik natuurlijk veel hoger is, en het besparingspotentieel bijgevolg ook. Maar warmtepompen en elektrische wagens laten ook beter toe je verbruik te spreiden. Zo kan je bijvoorbeeld je wagen opladen op dagen waarop er veel wind is.”

Wat kan ik doen om geld te besparen?

“Om te beginnen heb je een digitale meter nodig, die een gedetailleerd inzicht geeft in je verbruik. Daarnaast heb je een dynamisch elektriciteitscontract nodig. Anders dan bij een variabel contract, waarbij de prijs maandelijks wordt herzien, varieert de prijs daarbij per uur. Momenteel bieden negen leverancier al zo’n contract aan. Anderhalf jaar geleden deed nog geen enkele dat.

“En dan moet je er natuurlijk in slagen om zoveel mogelijk te verbruiken op momenten met lage prijzen. Voor elektrische wagens bestaan er al apps die er automatisch voor zorgen dat de auto oplaadt als de prijzen het laagst zijn. Sommige producenten van warmtepompen voorzien zo’n functie ook al. Uit ons eigen onderzoek blijkt dat je werking van een warmtepomp makkelijk enkele uren kan verschuiven in de tijd zonder aan comfort in te boeten.

“Het verbruik van huishoudtoestellen automatisch op elkaar afstellen is lastiger, omdat het niet altijd lukt om verschillende merken onderling via een app te laten communiceren. Die uniformiteit is iets waar beleidsmakers werk van zouden moeten maken. Maar je kan wel vrij eenvoudig besparen door grote verbruikers zoals was-, vaatwas- en droogmachines zo te programmeren dat ze ’s nachts of op zonnige uren overdag werken.”

Soms kan je zelfs betaald worden om elektriciteit te verbruiken.

“Klopt. Dat klinkt vreemd, maar in 2023 waren er 222 uren met negatieve prijzen. Dat betekent dat mensen met een dynamisch tarief tijdens die periodes, waarin er veel zonne- en windenergie wordt geproduceerd, geld ontvangen voor hun verbruik. In de toekomst zal dat alleen maar vaker voorkomen. Dat is wat we zien in landen waar het aandeel zon en wind in de mix vandaag al groter is.

“Een belangrijke kanttekening daarbij is dat prijzen bij zo’n dynamisch contract op andere momenten extreem hoog kunnen zijn. Die moet je dus zien te vermijden. Vandaar dat slimme vraagsturing zo belangrijk is.”

Jullie studie komt er op een moment dat de kostprijs en baten van de digitale meter in vraag worden gesteld. Onterecht?

“Die baten zijn niet precies gekend. Ze hangen af van de mate waarin we erin slagen die meters nuttig te gebruiken. Slimme vraagsturing komt niet alleen de verbruiker maar ook de samenleving ten goede. Zo zou de bijbouw van extra gascentrales om stroomtekorten op te vangen vermeden kunnen worden. Maar dat kan allemaal niet zonder digitale meters.”