"En toen was er niets meer": cultgroep De Brassers neemt na 45 jaar afscheid, samen met twee gastartiesten die hen bewonderen

De Brassers zijn als postpunkband een buitenbeentje in de Belgische muziekscène. De groep is eind jaren 70 opgericht in de Noord-Limburgse gemeente Hamont-Achel, naar het voorbeeld van punkgroepen als The Clash en The Damned. Als 'angry young men' maken ze muziek die aanslaat bij jongeren, maar niet bij een mainstreampubliek.

Toch overtuigen De Brassers letterlijk van onder de kerktoren in hun stamcafé heel wat trouwe fans, met ruwe en rebelse postpunkmuziek. Ze treden vaak op in Nederland en Duitsland, maar hun carrière wordt enkele keren onderbroken, door personeelswissels en druggebruik.

De muziek van De Brassers is zoals vaker in de jaren 80 duister en rauw, met teksten over kommer en kwel. Nochtans doet hun vrolijke groepsnaam iets heel anders vermoeden. "Brassers" is een lokaal scheldwoord waarmee de groepsleden in het toenmalige café De Kwiet worden aangesproken. "Een groot verschil met onze muziek en net daarom een prima groepsnaam", vindt gitarist Willy Dirkx.

Na 45 jaar trekken De Brassers de stekker uit hun optredens, omdat er MS is vastgesteld bij bassist Marc Haesendonckx. Naast hem bestaat de groep nog uit twee oorspronkelijke leden (zanger Marc Poukens en gitarist Willy Dirkx) aangevuld met Willy's zoon Jules, Joachim Cohen als toetsenist en drummer Erwin Jans, die sinds eind jaren 90 al bij De Brassers speelt.

"Naast het fysieke aspect is er de mentale drempel rond optreden, door het vele wachten en alle praktische zaken die erbij komen kijken. De balans zat niet meer goed voor mij", zegt Haesendonckx in het Radio 1-programma "Belpop". "Zittend zou ik misschien nog langer kunnen optreden. Ik neem een barkruk mee op het podium, al wil ik zo veel mogelijk rechtstaan tijdens onze laatste show."

De Brassers eindigen hun carrière niet toevallig in de AB. In 1980 staan ze daar in de finale van Humo's Rock Rally naast onder meer Red Zebra, van Belpopklassieker "I can't live in a living room". De Brassers winnen de wedstrijd niet, maar wel de publieksprijs. Hun optreden krijgt zowel lof als kritiek en is vooral de start van hun carrière. Vooral hun Nederlandstalige nummers krijgen veel weerklank.

Was erbij 44 jaar geleden in de AB en staat nu mee op het podium met De Brassers: Stijn Meuris (59) van Noordkaap en Monza, opgegroeid in het toenmalige Neerpelt, vlak bij Hamont-Achel.

"In het stamcafé van De Brassers mocht ik niet komen van mijn ouders: te ruig en te veel drugs. Naar de AB mocht ik wel. Mijn eerste concert daar waren De Brassers. Toevallig eigenlijk, omdat bassist Marc Haesendonckx tijdelijk les gaf op onze school. Hun groepsnaam maakte me nieuwsgierig en ik was meteen verkocht."

"Na de Rock Rally heb ik in mijn klas gevraagd wie er met mij een groepje wilde vormen. De Brassers hebben mij het laatste zetje gegeven om muziek te maken. Hun concert heeft een ongelofelijke impact gehad, door de intensiteit en oprechtheid. Die alternatieve muziek in het Nederlands bestond toen nog niet. Ik krijg er nog altijd kippenvel van."

Sietse Willems (23) is de zanger van Meltheads, een jonge postpunkband die na een finaleplek in "De nieuwe lichting" heeft gescoord met het nummer "Naïef". Zijn groep wordt wel eens vergeleken met De Brassers. Willems heeft ze leren kennen via zijn vader en nonkel, die net als Meuris afkomstig zijn uit Pelt. 

"De Brassers hebben me overduidelijk geïnspireerd met hun Nederlandstalige postpunk: ze zijn nog altijd één van de rauwste en puurste bands van ons land. Ik heb hen rond mijn 13e ontdekt via YouTube. Ik vond er niet alleen hun muziek, maar ook enkele documentaires. Door de verhalen in mijn familie én het feit dat ik zanger Marc heb leren kennen, zijn ze voor mij altijd legendes geweest. "

De muziek van De Brassers is aan een opmars bezig. Hun bekendste nummer "En toen was er niets meer" staat intussen op 899 in de Tijdloze Countdown van Studio Brussel en is in de Belpop 100 van Radio 1 naar de 26e plek gestegen. 

"Ik zou denken dat ons publiek samen met ons veroudert en stilaan uitsterft, maar we spreken een nieuwe generatie aan. Ze zingen tegenwoordig zelfs mee op onze concerten: dat was vroeger ondenkbaar. We speelden vaak met onze rug naar het publiek", vertelt gitarist Willy Dirkx bij Radio 1.

"Hun muziek is door de context opnieuw actueel geworden: dan weet je dat een artiest écht sterk is", vindt Sietse Willems van Meltheads. "De wereld leek enkele jaren geleden een stabiele en veilige plek. De sfeer van de koude periode in de jaren 80 is helaas terug, door wat er gaande is in de wereld. De Brassers snijden in "En toen was er niets meer" de angst en woede aan die dat benoemen: iets wat wij ook doen met Meltheads."

""En toen was er niets meer" is een goed opgebouwd nummer, met veel kracht", vindt Meuris. "De Brassers zijn niet de beste muzikanten, maar wat ze brengen is oprecht en authentiek. Mensen zoeken vandaag op verschillende vlakken naar pure dingen. De Brassers klinken niet mooi, maar donker en onaf: dat heeft een enorme aantrekkingskracht."

"Muziek draait om de energie die je projecteert naar een publiek. Die intensiteit en boosheid is er bij De Brassers na 45 jaar nog altijd. Het is bijzonder om het podium te delen met de mensen die mijn leven zo hard bepaald hebben richting muziek. Ik ben er zelfs nerveus voor", geeft Meuris toe. 

"De Brassers hebben altijd voor het plezier gespeeld, en dat doen ze nog altijd op hun wekelijkse repetitie zondag, die ik eens heb meegemaakt", zegt Sietse Willems. "Ze spelen nog altijd met veel boosheid, al zijn het in de praktijk lieve grootvaders. Fantastisch dat ik als jonge muzikant op de valreep deel mag uitmaken van hun verhaal."