Midden-Oosten
België stuurt fregat naar Rode Zee
België stuurt een fregat naar de EU-missie tegen de Jemenitische Houthi-rebellen in de Rode Zee. Maar voor het zover is, komen er nog moeilijke onderhandelingen en zijn er nog praktische hordes te nemen.
De princiepsbeslissing is gevallen: ons land zal, samen met de EU-partners, deelnemen aan de Europese missie in de Rode Zee. Hoe die eruit zal zien, is nog niet helemaal duidelijk, het overleg loopt nog volop. Een hoge Europese diplomaat heeft het over “een erg moeilijke operatie” tegen “een niet-statelijke speler met grote militaire slagkracht”.
Josep Borrell, de Europese hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken, hoopt duidelijkheid te hebben tegen 17 februari, dan staat een top van de ministers van Buitenlandse Zaken gepland. De lidstaten moeten onder meer nog hun rules of engagement afbakenen. Daarin zegt een land wat het wel en niet wil doen. België hoopt bovendien nog, als voorzitter van de Raad van de Europese Unie, om buurlanden met grote havens, zoals Nederland en Frankrijk, te kunnen overhalen om mee in het EU-verhaal te stappen.
Ook de Amerikanen en Britten hebben een missie lopen in de Rode Zee. Hoe de Europese missie zich daartegenover zal verhouden, is evenmin duidelijk. Wel zeker is dat de EU-missie defensief van aard is. Het doel is om de commerciële scheepvaart op de belangrijke handelscorridor te beschermen. Houthi-doelwitten in Jemen aanvallen, zoals de Britten en de Amerikanen doen, lijkt voorlopig uitgesloten. In totaal lopen nu vier missies in de Rode Zee. “We zullen zorgvuldig coördineren met alle andere missies”, belooft minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS).
Eén fregat, twee missies
De eerste Houthi-aanvallen op commerciële schepen op de Rode Zee dateren al van 26 november. Sindsdien werden al meer dan dertig aanvallen uitgevoerd, zegt minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR). Toch wordt nu pas ingegrepen. “We beginnen de gevolgen te zien. Bij Volvo Gent stokt de aanvoer, daardoor is het personeel tijdelijk werkloos.”
België heeft twee fregatten, de Louise-Marie en de Leopold I. Die laatste is momenteel in onderhoud. Het was de bedoeling dat de Louise-Marie – met een bemanning van zo’n 150 man – zou deelnemen aan een missie in de Straat van Hormuz, in de Perzische Golf. Er ligt nu een voorstel op tafel om de twee missies te combineren. Op weg naar de Straat van Hormuz komt het fregat langs de Rode Zee – het zou daar een tijd kunnen deelnemen aan de nieuwe EU-missie, daarna doorvaren naar de Straat van Hormuz, en bij het terugkeren opnieuw een rol opnemen in de Rode Zee. In afwachting van de Louise-Marie zou België verbindingsofficieren sturen.
Staakt-het-vuren
De Vivaldi-partijen moesten elkaar vrijdag in elk geval diep in de ogen kijken. De PS was allerminst gelukkig toen MR-minister Lahbib vorige week zonder overleg aankondigde dat ons land de EU-missie zou ondersteunen. De socialisten vonden dat daar geen sprake van kon zijn zolang ons land niet meer inspanningen doet voor een staakt-het-vuren in Gaza.
Op de persconferentie na de kern herhaalden premier Alexander De Croo (Open VLD), minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit), Dedonder en Lahbib dan ook de Belgische lijn: naast een strenge eis aan het adres van Israël voor minder burgerslachtoffers en respect voor de mensenrechten, pleit ons land om de Israëlische gijzelaars onmiddellijk vrij te laten. Die zijn al sinds 7 oktober van vorig jaar in handen van Hamas.
De Waalse liberalen gingen na de persconferentie waarop de deelname aangekondigd werd, opnieuw in de aanval. “Het Belgische standpunt is niet geëvolueerd”, benadrukte MR-voorzitter Bouchez op X. De N-VA noemde de beslissing “een gênante koehandel van een regering zonder geopolitiek kompas”. De Vlaams-nationalisten vinden de militaire inspanningen onvoldoende. “De socialisten zeggen dat ze de koopkracht van de mensen willen beschermen, maar als de koopkracht echt op het spel staat omdat de scheepvaart in de knoop ligt door terroristen, geven ze niet thuis”, zei Kamerlid Theo Francken.
Wachten op Den Haag
De premier en zij vicepremiers hadden het ook over de genocidezaak die Zuid-Afrika tegen Israël aangespannen heeft bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Zoals verwacht, sluit België zich niet aan bij Zuid-Afrika. Artikel 63 van het statuut van het Gerechtshof laat toe dat landen interesse tonen voor een zaak en eventueel ook een tussenkomst doen zonder partij te kiezen, volgens het zogenoemde het amicus curiae-principe.
België stelt expliciet zijn vertrouwen in het werk van het Gerechtshof. Eventuele uitkomsten moeten dan ook gerespecteerd worden, vindt de regering. Ons land zou in het geval van een uitspraak vooral geïnteresseerd zijn in de conclusies over het humanitaire aspect. Het ligt in de lijn van het Belgische standpunt om er mee op toe te zien dat de humanitaire bezorgdheden opgelost raken.
Ook als voorzitter van de Raad van de Europese Unie wil België eerst afwachten in hoeverre de uitspraak van Den Haag de posities van andere EU-landen doet schuiven. Pas daarna overweegt ons land om forsere standpunten onder Europese vlag voor te stellen.
