“Agressie is voor ons dagelijkse kost geworden. We voelen ons meer boksballen dan cipiers.” Mario Heylen zegt het met een diepe zucht nadat verschillende cipiers afgelopen weekend met agressie te maken hadden kregen. Hij werkt al vijftien jaar als cipier in de gevangenis van Antwerpen en is afgevaardigde van ACOD provincie Antwerpen.

Zaterdagavond had een gedetineerde in de Begijnenstraat twee vorken genomen en stelde zich dreigend op naar het personeel. De Antwerpse politie kon de gedetineerde overhalen om zich over te geven. In Merksplas deelde diezelfde avond een geïnterneerde twee vuistslagen uit aan een penitentiair beambte.

Ook zondag waren er incidenten achter de muren van de gevangenis. In de psychiatrische afdeling van de Begijnenstraat gaf een geïnterneerde zondagmiddag uit het niets een kopstoot aan een medewerker. “De verwondingen vallen al bij al wel mee, maar de mentale impact is enorm”, zegt Heylen. Ook in Turnhout kreeg een medewerker uit het niets een kopstoot.

Tiende incident

In de provincie Antwerpen alleen zijn er volgens het ACOD al zeker tien gevallen van agressie tegenover personeel gemeld sinds de jaarwisseling. Dat wil zeggen één incident om de twee dagen tijd, al liggen ze in de realiteit niet zo gespreid.

Amper twee weken geleden legde het gevangenispersoneel in heel België 24 uur het werk neer, uit protest tegen de slechte verloning, de overbevolking, maar vooral het stijgend aantal agressiegevallen.

Na de nieuwe opstoot van agressie dreigen de vakbonden daar opnieuw mee. Dat zegt Robby De Kaey, federaal secretaris van ACOD. “Het personeel verwacht van minister van Justitie Paul Van Tigchelt een duidelijke reactie en een aanpak die het personeel steunt en helpt in zijn loodzware opdracht”, zegt hij. “Zo niet volgen er acties.”

Meer geïnterneerden

Het Gevangeniswezen bevestigt de incidenten van afgelopen weekend, maar wil benadrukken dat deze allemaal compleet los van elkaar staan. “Zondag heeft inderdaad een psychiatrische patiënt een medewerker aangevallen en een kopstoot uitgedeeld. Door de snelle en professionele tussenkomst van het personeel kon erger worden voorkomen. De geïnterneerde werd in een veiligheidscel geplaatst en heeft achteraf ook zijn spijt betuigd. De nodige maatregelen zijn genomen”, zegt woordvoerder Kathleen Van De Vijver.

Momenteel zitten er een duizendtal geïnterneerden in de gevangenis. Vanwege plaatsgebrek in de psychiatrie of in Forensische Psychiatrische Centra (FPC) komen ze steeds vaker in de gevangenissen terecht. “Hun psychische stoornis maakt hun gedrag vaak heel onvoorspelbaar, wat zich uit in agressie tegenover het gevangenispersoneel”, zegt Van De Vijver.

De vakbonden wijzen, naast de overbevolking en het tekort aan personeel, ook naar het gebrek aan aangepaste cellen. “De sluiting van de afdeling hoge veiligheid te Brugge enkele jaren geleden wreekt zich”, aldus De Kaey. “Het is het personeel dat een hoge prijs betaalt wanneer een van die ‘tijdbommen’ afgaat. Het personeel wil een nultolerantie tegen de agressie.”