Waarom het plots eenvoudig is om een bak Westvleteren te kopen

Ik herinner mij de onzalige tijd van de biertelefoon. Je kon toen uren aan de lijn hangen om uiteindelijk zonder buit te moeten afdruipen. Dat kwam doordat een bekende Amerikaanse website de trappist had uitgeroepen tot ‘Best Beer in the World’. Opeens wilde de hele wereld Westvleteren, kuddedieren als wij zijn.

De vraag overtreft nog altijd het aanbod, maar de schaarste is minder nijpend dankzij de invoering van de ‘slimme wachtkamer. “Ons IT-systeem houdt je aankoop­historiek bij”, zegt een woordvoerder van de abdij. “De wachtenden worden gesorteerd in functie van hun geschiedenis. Wie lang geleden voor het laatst bestelde, komt nu vanzelf vooraan in de rij.”

Mijn kans om mijn voorraad aan te vullen, dank ik dus niet aan hoerenchance. “De distributie verloopt nu veel beter dan ten tijde van de bier­telefoon”, legt mijn bron uit. “Toen was het de wet van de sterkste. Veel bier werd weggekaapt door snood­aards met automatische belsystemen. Sommigen hadden tot zestig simkaarten. Ze beschikten over een grote groep ‘particulieren’ die ze konden contacteren om de bakken af te halen. Het bier werd opgeslagen in speciaal gehuurde garageboxen om dan op de zwarte markt verpatst te worden.”

Rotte appels

Er zaten rotte appels tussen en daar is intussen grote kuis in gehouden. Dubbele nummerplaten en telefoonnummers worden uit het systeem gefilterd. “Er zijn meer dan 1.000 accounts geblokkeerd, maar dat valt eigenlijk nog mee op een totaal van meer dan 120.000.”

Een andere zonde was de dubieuze verkoop in Nederlandse supermarkten. Eind 2022 doken er plots hele palletten Westvleteren op bij een bekende winkelketen. “De monniken hebben die gecontacteerd en gevraagd waar het bier vandaan kwam – en of ze wel zeker waren dat er Nederlandse accijnzen op betaald waren. Binnen het halfuur was dat bier uit de rekken. Het was via het smokkelsysteem aangekocht. De supermarktketen zat met de daver op het lijf voor boetes.”

De monniken – nu nog negentien stuks – kwamen daarna op het briljante idee om de verkoop in Nederland gecontroleerd te laten verlopen. Slijterijen krijgen regelmatig een aantal kratten, zo’n 10 procent van de totale productie. Ze mogen die dan met winst aan de man brengen.

“Met een normále winstmarge,” ­onderstreept onze bron, “tot ongeveer 5 euro per flesje. Op de zwarte markt was dat twee tot drie keer zoveel, soms wel tot 20 euro voor een flesje. Je kwam toen echt zotte prijzen tegen.”

Dat was de monniken een doorn in het oog en zij besloten de wantoestanden aan te pakken. “Wie foefelt, wordt nu van de lijst geschrapt. Dat is ook nodig: hoe strenger de smokkelmarkt wordt aangepakt, hoe beter de particulier kan bediend worden die te ­goeder trouw handelt.

Klikken kan

Het bier is bedoeld voor eigen gebruik. De monniken houden dat in de gaten en velen hebben daar respect voor. Als ze ergens een misbruik zien, signaleren ze het aan de abdij. Dan wordt er weleens gebeld om de aandacht op de spelregels te vestigen.”

Met 50 procent van de omzet blijft de ‘12’, de zwaarste, veruit het populairst van de drie trappistenbieren van Westvleteren. Maar de blonde (5,8 graden) is in opmars. Elk jaar bestellen ongeveer 20.000 bierdrinkers via de website. Zo’n 50 tot 60 procent daarvan komt uit Oost- of West-Vlaanderen. Wie verder woont, kan – weliswaar tegen een meerprijs – tegenwoordig zelfs kiezen voor levering aan huis.

Nooit eerder was de Heilige Graal zo vlot op de kop te tikken. Dat besef ik als ik bij de abdij aanschuif voor mijn bakken, in een wachtrij die vlotter gaat dan de autokeuring.

De kroonkurk is vernieuwd en er hangt nu een etiket op de fles. Zelfs hier staat de tijd niet helemaal stil.