Het nieuws raakte pas bekend toen de Spelen in februari aan de gang waren. Valieva had op dat moment al goud gewonnen met het Russische team. De Russin mocht van het TAS, gezien haar jonge leeftijd, onder een “beschermde status” blijven deelnemen aan het olympisch toernooi. Maar de druk werd haar te veel en tijdens de vrije kür van de individuele competitie stapelde ze als topfavoriete de fouten op. Zo eindigde Valieva verrassend naast het podium. Loena Hendrickx werd in Peking achtste en schuift door het schrappen van Valieva nu op naar de zevende plaats. Meer zelfs: de huidige Europese kampioene in het kunstschaatsen pakt door deze beslissing alsnog de bronzen medaille op het EK van 2022.

In januari 2023 oordeelde het omstreden Russische antidopingagentschap RUSADA dat een sanctie voor de atlete niet nodig was. RUSADA erkende dat er een schending had plaatsgevonden van het antidopingreglement, maar vond dat er geen sprake was van een overtreding of nalatigheid van Valieva toen ze in aanloop naar de Winterspelen positief testte. Het WADA ging hiertegen in beroep bij het TAS en kreeg het gezelschap van de internationale schaatsbond ISU en opvallend genoeg ook van het RUSADA zelf, dat niet akkoord ging met de uitspraak van zijn eigen disciplinaire commissie.

Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) kende in afwachting van het verdict nog geen medailles toe voor de teamcompetitie in Peking. Rusland won daar, voor de Verenigde Staten, Japan en Canada.

“Overwinning voor een zuivere sport”

Het Wereldantidopingagentschap WADA reageerde tevreden op de dopingschorsing van vier jaar. “Kinderen doperen is onvergeeflijk”, klinkt het. Valieva was nog maar vijftien toen ze in aanloop naar de Spelen in Peking tegen de dopinglamp liep. De Internationale Schaatsunie ISU heeft de minimumleeftijd voor kunstschaatssters inmiddels naar zeventien opgetrokken.

“Dokters, coaches en andere begeleiders die minderjarigen verboden substanties toedienen, moeten de zwaarst mogelijke straf krijgen die volgens de Wereldantidopingcode mogelijk is”, oordeelt het WADA. “We moedigen regeringen bovendien aan om zulke feiten als crimineel te beschouwen en ze in het strafwetboek op te nemen. In sommige landen gebeurde dat al.”

“Dit is een overwinning voor het WADA, voor een zuivere sport en voor de atleten wereldwijd”, zegt WADA-voorzitter Witold Banka. ‘Wie kinderen dopeert, zou in de cel moeten zitten.”

Valieva en haar juridisch team hebben dertig dagen de tijd om tegen de beslissing van het TAS beroep aan te tekenen bij het Zwitsers Hooggerechtshof. Dat kan wel alleen op basis van procedurefouten.