© Belga, RR
Standpunt
STANDPUNT. Boeren zijn boos, maar wie zijn die boeren precies?
De boerenprotesten houden aan en de analyses over wat de boeren zo boos maakt zijn ook niet bij te houden. Een rode draad is dat het niet simpel is. Zo is er in Vlaanderen al lang het ongenoegen over stikstof, maar elders in Europa, op Nederland na, heeft de landbouw daar geen last van. Omdat de regelgeving er soepeler is, omdat ze zich niets aantrekken van wat Europa erover denkt, omdat niemand naar de rechtbank stapt of omdat de rechterlijke macht zich soepeler opstelt. Zelfs vlakbij, in Wallonië, is stikstof geen punt (ook Ineos zou er probleemloos vergund geraken).
De boosheid van de boeren reikt echter veel verder en heeft zich in luttele dagen als een olievlek verspreid over half Europa. In Duitsland en Frankrijk zijn de dieselprijzen een steen des aanstoots. Er is ook een algemeen crisisgevoel vanwege de lagere inkomsten en de hogere kosten en de concurrentie van verre landen. Overal is Europa met zijn regelgeving en opgeheven groene vingertje de gebeten hond. Nochtans gaat elk jaar meer dan 50 miljard euro, meer dan een derde van het Europese budget, naar landbouwsubsidies.
Duidelijk is dat de protesterende boeren zich de pispaal voelen, die alleen maar mag inkrimpen. Die frustratie is te begrijpen. Stel je voor dat een gewoon bedrijf plots de verplichting zou krijgen om productie af te stoten, werknemers te ontslaan en voor minder omzet te gaan. Het is de omgekeerde wereld en precies dat vragen we van landbouwers.
De landbouw heeft wel een grote impact op milieu, CO2-uitstoot en stikstofuitstoot. De discussie moet gevoerd, dat is onvermijdelijk. Een bijkomende complicatie is dat ‘dé landbouw’ niet bestaat. Er zijn de kleinere familiale bedrijven naast de grote jongens met de megastallen. En daar nog boven staan de reuzen in de sector, zoals de veevoederfabrikanten, de supermarktketens en de Boerenbond. Heel wat landbouwers zijn intussen loonwerkers in dienst van ‘de agro-industrie’.
Een klein aantal mensen heerst over een aanzienlijk deel van de markt en behoort tot de rijkste bovenlaag van het land. Dat zijn niet de mensen die in De Zevende Dag zitten of die mee betogen. De Boerenbond is via Arvesta – eigen vermogen meer dan 4 miljard euro – een dominante speler in de agro-industrie. Merkwaardig is dat de Leuvense rector Luc Sels zetelt in de raad van bestuur van de private stichting Jacob-Ferdinand Mellaerts, die 76 procent heeft van de overkoepelende financiële holding MRBB van de Boerenbond. Wat doet een rector daar? En hoe zou hij deze crisis analyseren?
