Hoeveel verdienen boeren eigenlijk? ‘Wij maken tot 30.000 euro winst per jaar. Maar we werken wel zo’n 100 uur per week’

Varkensboer Christophe Decaigny (45): ‘Welke bank geeft een lening aan een bedrijf dat nog maar zes jaar is vergund?’

“Ik wil ook gaan betogen”, zegt varkensboer Christophe Decaigny. Op de achtergrond klinken boerderijgeluiden. Want ook deze landbouwer heeft geen tijd te verliezen en spreekt ons terwijl hij verder werkt in zijn Izegems familiebedrijf.

Het gaat om twee redenen niet goed. “Ten eerste is het financieel moeilijk”, zegt Decaigny. “Nochtans hadden we vorig jaar een mooie omzet. Maar mijn vrouw en ik kunnen onszelf niets uitbetalen want we hebben voor grote bedragen aan openstaande facturen. Die hebben zich sinds 2010 opgestapeld omdat de prijzen voor het varkensvlees in die periode veel dalen hebben gekend. Vooral de coronacrisis, toen de voederprijzen enorm stegen, heeft die facturen zwaar doen aantikken.”

Decaigny deed twaalf jaar geleden een grote investering van één miljoen euro. Daarvoor betaalt hij jaarlijks ook zo’n zestigduizend euro af. Toch ziet hij het zitten om uit de rode cijfers te klimmen. “We kunnen dit te boven komen, maar wel op voorwaarde dat de situatie stabiel blijft.”

Maar dat is ze niet, en dat zijn tweede grote zorg. “Door de onduidelijkheid over het stikstofdecreet weten wij niet hoe lang wij nog verder mogen werken. Mijn milieuvergunning verliep in 2020 en sindsdien gaf ik al 20.000 euro uit om telkens een nieuwe voor een jaar aan te vragen. Nu kan ik een vergunning tot 2030 krijgen. Maar welke bank geeft een lening aan een bedrijf dat nog maar zes jaar vergund is? En er zijn door nieuwe regels net investeringen nodig. Ik heb dus geen enkel perspectief en dat maakt mij kwaad. Zeker ook omdat wij sinds 2015 kleinschaliger zijn gaan produceren en ons nu meer richten op de korte keten, met verkoop op de markt. Precies wat de politiek vraagt. Toch houdt die ons in de onzekerheid.”

Kobe Ruell (34) heeft gemengde boerderij: ‘We stoten op de limiet van het aantal uren dat we kunnen kloppen’

“Wij blijven groeien om de toenemende kosten bij te benen”, zegt Kobe Ruell. Zijn verhaal illustreert hoe niet alle boeren financieel compleet aan de grond zitten, zoals ook het uit het nieuwe Landbouwrapport blijkt. Vooral vleesveebedrijven hebben het financieel zwaar, in de tuinbouw gaat net erg goed.

Ruell, die het bedrijf in Boutersem overnam van zijn vader, combineert veeteelt, met 170 koeien, en akkerbouw. “Wij maken ongeveer 25- tot 30.000 euro winst per jaar”, zegt hij. “Wij kunnen onze facturen en leningen, goed voor zo’n 100.000 euro per jaar, betalen. Maar we werken wel zo’n honderd uur per week.”

En daar zit een limiet op die nu is bereikt. “De marges zijn klein omdat de verkoopsprijzen voor het vlees en de gewassen al bijna dertig jaar zowat dezelfde zijn terwijl onze kosten enorm zijn gestegen”, zegt hij. “Ook de gronden zijn nu vijf keer zo duur als in de tijd van mijn vader. De enige manier om dat te slikken is steeds meer produceren. Maar dat zal niet blijven lukken omdat je nu eenmaal geen 150 uur per week kunt werken.”

Afgelopen zondag is Ruell dan ook gaan betogen. “Ik ben boos en voel me in de steek gelaten door de stikstofperikelen”, zegt hij. “Ik heb destijds 20.000 euro betaald om 30 dieren extra te mogen houden. Ik zie me genoodzaakt te groeien, maar ineens mag dat niet meer. Dat bedrag heeft de overheid in feite direct van mijn rekening gehaald. Natuurlijk ben je dan kwaad.”

Luc Hollands (57) produceert biomelk: ‘We werken zestig tot zeventig uur per week en hebben maximaal vier dagen per jaar vakantie’

“Ik maak me grote zorgen over mijn zoon, die binnenkort het bedrijf overneemt”, zegt Luc Hollands. Hij runt een biologische melkveeboerderij met honderd melkkoeien in de Voerstreek.

“Wij stellen het financieel goed omdat ik al een oudere boer ben en de meeste leningen zijn afbetaald. Maar ook omdat we nooit hebben overdreven met investeringen én omdat wij door biologisch te boeren een heleboel kosten vermijden”, vertelt hij.

Zo eten zijn koeien enkel het gras dat ze buiten in de weides vinden en het graan dat Hollands teelt. Omdat ze 200 dagen per jaar buiten leven, zijn er geen kosten om mest uit te rijden. Ook chemische meststoffen en pesticiden moet Hollands niet inkopen. Bovendien biedt een deal met Delhaize, dat ruim een derde van de melkproductie van zijn coöperatie biomilk.be afneemt, hem een eerlijke prijs voor zijn biomelk. “En omdat biomelk vooral binnenlands wordt verkocht, zijn wij veel minder afhankelijk van de soms erg schommelende internationale prijzen”, zegt Hollands.

Hij en zijn vrouw kunnen zichzelf maandelijks zo’n 2.500 euro uitbetalen. Hollands: “Niet slecht, maar we werken zestig tot zeventig uur per week en hebben maximaal vier dagen per jaar vakantie. Dat kan alleen als je dit erg graag doet.”

En dat geldt dus ook voor Hollands’ zoon. “Toch maak ik me zorgen over omdat er constant nieuwe regels bijkomen, zoals met stikstof. Er is zo weinig stabiliteit dat zelfs iemand zoals mijn zoon, die een gezond bedrijf overneemt, er niet gerust op kan zijn”, zegt Hollands.

Zelf gaat hij binnenkort protesteren in Brussel. “Omdat Vlaanderen en Europa handelsakkoorden sluiten met Nieuw-Zeeland, Mercosur, Canada om vlees- en melkproducten in te voeren terwijl hier zoveel collega’s in de rats zitten. Ook dat gaat mijn boerenverstand te boven.”