De Vlaamse overheidsadministraties moesten het met 1.400 mensen minder doen, zo besliste de regering-Jambon enkele jaren geleden. Dat zou volgens de minister-president tot een “slanke, performante, burgergerichte en toegankelijke overheid leiden”. En een besparing van zo’n 75 miljoen euro per jaar.

Het tegendeel blijkt waar, oordelen de auditeurs van het Rekenhof, die de besparingsoperatie tegen het licht hielden. In de feiten zijn er immers geen 1.400 jobs geschrapt, doordat sommige overheidsdiensten toch extra mensen mochten aanwerven omdat ze er tal van taken bijkregen. Met als gevolg dat er ondanks de besparingen eind 2022 weer meer ambtenaren aan de slag waren dan in 2019.

Stress

Op die diensten waar het aantal medewerkers wel fors omlaag ging én bleef, doen de auditeurs van het Rekenhof naar eigen zeggen alarmerende vaststellingen: door personeelsgebrek moeten tal van taken – “ook kerntaken” – worden uitbesteed aan externe bedrijven. Heel wat diensten geven bovendien aan dat ze heel wat kennis en kunde – knowhow – zijn kwijtgespeeld door de opeenvolgende besparingsrondes op personeel.

LEES OOK. Soap rond consultants van Vlaamse regering houdt aan: inzage in facturen zorgt voor verdere verwarring

De onderzoekers trekken bovendien ernstig in twijfel of er nu effectief belastinggeld bespaard is geweest, door de overheid af te slanken: vaak moeten – door personeelsgebrek – dure externe consultants worden ingehuurd om het overheidswerk alsnog gedaan te krijgen. Wanneer vervolgens werd gekeken of zo’n inschakeling van externe experts financieel voordeliger was dan het werk door ambtenaren te laten uitvoeren, bleek dat zo’n uitbesteding “nooit kosteneffectiever was.”

Boerenbedrog

Nog een pijnlijke vaststelling: veel diensten én mensen kreunen onder de afvloeiingen: “Er is sprake van een toename van de werkdruk, werkstress en burn-out”. Het Rekenhof besluit dat de besparing gebeurde zonder veel in- en doorzicht: “De beoogde ambities voor een slanke, burgergerichte overheid zijn niet gestructureerd, maar eerder ad hoc en beperkt behaald.”

LEES OOK. Dit kwam Vooruit-parlementslid te weten over consultancydeals Vlaamse regering na nacht in parlement met militaire politie

Het Rekenhof staat niet alleen met haar kritiek. Zo deden de overheidsvakbonden de personeelsbesparingen op dezelfde redenen herhaaldelijk af als “puur boerenbedrog.” Ook de topambtenaren bij de Vlaamse overheid zijn het trouwens eens met de kritiek van het Rekenhof.

Drama’s gebeurd

Volgens oppositiepartijen Groen en Vooruit “is de Vlaming vandaag slechter af. Hij moet altijd maar meer betalen voor minder kwaliteit en minder goede dienstverlening”, aldus Vooruit-fractieleider Hannelore Goeman.

Iets wat ook Groen zegt: “Doordat externe consultants de kerntaken en expertise van ambtenaren overnemen, wordt de overheid én de samenleving als geheel verzwakt”, zegt Groen-fractieleider Mieke Schauvliege die het verder over blinde besparingen heeft: “De personeelbesparingen bij de zorginspectie hebben tot menselijke drama’s in de kinderopvang en ouderenzorg geleid. Maar ook tot te weinig mensen om de milieuregels grondig te inspecteren.”

Vlaams minister van Ambtenarenzaken Gwendolyn Rutten (Open VLD) gaf gisteren geen reactie.