LEES OOK. In drie Antwerpse straten meer luchtvervuiling gemeten dan op Ring: “Deze ‘street canyons’ blijven een probleem”

Dat blijkt uit de meetresultaten op 28 plekken van de burgerbeweging Recht op Lucht. Net als in 2021 werd in 2022 buisjes bevestigd op verschillende locaties om de concentraties aan de schadelijke stikstofdioxide (NO₂) in de lucht te meten. Door deze buisjes elke vier weken te vervangen kon Recht op Lucht een nauwkeurig jaargemiddelde berekenen.

Ook de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) hanteerde deze werkmethode als aanvulling op haar vaste meetstation. De wet zegt dat voor NO₂ de jaargemiddelde concentratie onder de 40 µg/m³ moet blijven. De norm van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) ligt zelfs op 10 µg/m³.

Slechter dan de Ring

Het goede nieuws is dat in heel wat straten de luchtkwaliteit verbetert, weliswaar lichtjes in vergelijking met 2021. Alleen blijft de situatie in meerdere straten nog problematisch. Het betreft de Provinciestraat in Antwerpen, de Turnhoutsebaan in Borgerhout, de Deurnsebaan in Merksem, de Pothoekstraat en de Van Maerlantstraat in Antwerpen. Uit de VMM-metingen blijkt dat ook in de Lange Beeldekensstraat, de Tunnelplaats en de Osystraat in Antwerpen de lucht heel ongezond is. Straten waar concentraties worden gemeten die slechter zijn dan op de Antwerpse Ring.

“Het verschil met de Ring is dat de vervuiling door autoverkeer in street canyons, lange smalle straten met hoge bebouwing, langer blijft hangen en minder snel ververst”, zegt Marlies Lenaerts van Recht op Lucht.

Ongezond fietsen op Ringfietspad

Recht op Lucht mat voor het eerst ook op het Ringfietspad en in de Kennedyfietstunnel. De resultaten zijn weinig opbeurend. Het Ringfietspad overschrijdt drie maal de internationale gezondheidsnorm. In de Kennedyfietstunnel is het zelfs nog erger, daar werd 35 µg/m³ NO₂ gemeten. Naast het Ringfietspad liggen heel wat speeltuinen.

Met de realisaties van de Oosterweelwerken en de wandel- en fietsbrug over de Schelde zal de fietstunnel aan de Kennedytunnel op termijn wel sluiten en opnieuw dienstdoen als vluchtkoker.

Immens verschil tussen straten

In de Klappeistraat in Antwerpen is de beste luchtkwaliteit gemeten, terwijl in de Lange Beeldekensstraat, die er net naast loopt, het slechtste resultaat is vastgesteld. De oorzaak is het autoverkeer. De Klappeistraat is autovrij en de Lange Beeldekensstraat is een sluipweg voor autochauffeurs. “Het wordt hoog tijd dat het autoverkeer drastisch teruggedrongen wordt zodat onze kinderen, senioren, fietsers en voetgangers niet telkens uitlaatgassen moeten inademen”, zegt professor in fysieke activiteiten en gezondheid Bas de Geus van de Université Catholique de Louvain.

Oosterweel

Op basis van deze resultaten maakt Recht op Lucht zich zorgen om het sluipverkeer in de woonwijken door de bypass van het viaduct van Merksem tijdens de werken aan de Oosterweelverbinding. “In straten zoals de Pothoekstraat zal daardoor naar alle waarschijnlijkheid de wettelijke grenswaarde overschreden worden als er geen milderende maatregelen komen”, aldus Recht op Lucht.

De burgerbeweging diende al een bezwaarschrift in en eist ingrepen om het (sluip)verkeer uit de wijken te houden.

Dode letter

“Een buurtleefbaarheidsaanpak via onder meer ontharding, aanpak van sluipverkeer, handhaving en geleiding stond in het Antwerpse bestuursakkoord, maar bleef dode letter”, zegt Inge Salden van Recht op Lucht. “De Oosterweelwerken maken de invoering ervan nu urgent. Dat niet doen, is schuldig verzuim.”

Recht op Lucht erkent dat er inspanningen zijn geleverd door de stad naar zone 30 in de woonstraten en de uitbreiding van woonerven. “En we zien in onze metingen ook dat bijvoorbeeld in de Wilde Zee of het Groen Kwartier de luchtkwaliteit hetzelfde is als in het Rivierenhof”, zegt Sim Coddé van Recht op Lucht. “Alleen is het te weinig en missen we deze ingrepen in buurten waar ze nodig zijn, zoals Oud-Borgerhout en Antwerpen-Noord.”