Moet schenken áltijd via de notaris? En kan je je testament nog wijzigen? Zes misverstanden over erven en schenken uitgeklaard

Alleen voor wie veel bezit, zou successieplanning zin hebben, om de erfbelasting te drukken. Maar dat is niet de enige reden waarom je er beter werk van maakt. Met successieplanning kan je namelijk vooraf bepalen wie wat krijgt. Ook als je rekening moet houden met de zogenaamde wettelijke reserves. Dat zijn de minimumdelen van de erfenis waarop je kinderen of huwelijkspartner recht hebben.

Erfrecht is een complexe, maar uiterst belangrijke materie: dit moet je absoluut weten.

Ergens is het natuurlijk logisch dat je pas aan de verdeling van je nalatenschap denkt, nadat je die hebt opgebouwd. Maar het noodlot kan ook toeslaan bij wie nog jong is. En de planning hoeft niet alleen over het materiële te gaan. Je kan bijvoorbeeld richtlijnen vastleggen over wie voor je kinderen moet zorgen, als je dat zelf niet meer kan. Wacht in ieder geval niet te lang om één en ander te regelen. Naarmate je ouder wordt, neemt bijvoorbeeld de kans op dementie toe. Je krijgt dan een bewindvoerder of iemand anders die voortaan voor jou keuzes maakt.

Strikt genomen kan dat inderdaad niet, maar enige nuance is hier wel op zijn plaats. Je kind heeft wettelijk gezien recht op een minimaal deel van de nalatenschap: de wettelijke reserve. Maar toch kan je in je testament laten opnemen dat je je zoon of dochter onterft. Je kind moet dan zelf stappen ondernemen om het minimale deel van je erfenis te bekomen. En de andere erfgenamen hebben hem of haar dan niet nodig om de vereiste formaliteiten te vervullen, zolang je kind de wettelijke reserve niet opeist.

Een erfenis ontvangen? Zo beheer je ze op een slimme manier.

Op zich klopt het wel: een schenking kan je niet terugdraaien, behalve tussen echtgenoten. Maar dat betekent niet dat je geen voorwaarden kan stellen. Stel nu dat je je huis schenkt. Dan kan je het gebruik en genot van je woning behouden, en er je leven lang blijven wonen of het pand verhuren. Die voorwaarde moet je door de notaris laten vastleggen. Een onroerend goed zoals een huis of grond schenken kan trouwens alleen via een notariële akte.

Dat klopt dan weer niet. Een roerend goed (geld, juwelen of aandelen aan toonder) kan je ook gewoon van hand tot hand geven. Bijvoorbeeld via een bankgift, zonder dat er schenkbelasting op verschuldigd is. Maar er is wel een ‘maar’. Als de schenker in Vlaanderen binnen de drie jaar na de schenking overlijdt, wordt de waarde ervan bij de erfenis gevoegd, voor de berekening van de te betalen successierechten. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Wallonië moet de schenking vier jaar geleden gebeurd zijn.

Niets te veel betalen voor het opmaken van je testament? Klik hier om de kosten voor nalatenschapsdossiers bij banken te vergelijken.

Een successieplanning zou, eenmaal vastgelegd, niet meer te herzien zijn. Maar dat klopt niet. Om een huwelijkscontract te wijzigen, bijvoorbeeld, heb je de medewerking van je partner nodig. Maar over je testament beslis je helemaal zelf. Je kan het wijzigen om heel uiteenlopende redenen: als je niet meer samenwoont met je partner, als je ruzie krijgt met een familielid, enzovoort. Het enige waarmee je altijd rekening moet houden, zijn de wettelijke reserves waarover we het eerder hadden. Maar verder is een testament zeker flexibel.

Lees verder op Spaargids.be:

Woning aanschaffen zonder te moeten lenen: waarom is kopen op lijfrente (niet) interessant?

Dit gebeurt er met je pensioensparen als je vroegtijdig overlijdt

Ruim 58 miljard euro op termijnrekeningen geparkeerd: is dit voor jouw centen eveneens een veilige haven?