Bijna 60 procent van de jongeren met ouders die geen diploma secundair onderwijs behaalden heeft nog nooit deelgenomen aan de activiteiten van een sportvereniging. Ook ging 65 procent nooit bij een jeugdvereniging en 69 procent nooit naar een activiteit van een cultuurvereniging. Meer dan 6 op de 10 jongeren met een buitenlandse achtergrond zat ook nog nooit bij een jeugdvereniging. Daarnaast zijn ze minder vaak betrokken in de organisatie, leiding en bestuur. Dat zijn bevindingen uit het onderzoek van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP), waarvoor meer dan 7.000 jongeren tussen de 12 en 25 jaar in 2023 werden bevraagd.

Volgens minister van Jeugd Benjamin Dalle (CD&V), die de opdracht gaf voor het onderzoek, moeten we blijvend aandacht hebben voor de jongeren die uit de boot vallen. “Ik weet dat het jeugdwerk de afgelopen jaren al hard heeft gewerkt om drempels te verlagen en haar werking toegankelijker te maken maar we moeten ernaar blijven streven om in het verenigingsleven nog meer een weerspiegeling van de maatschappij terug te zien.”

Dat er zo weinig weerspiegeling is, komt volgens Jan Van Reusel van Scouts & Gidsen Vlaanderen door verschillende factoren. “Onze beweging is meer dan 100 jaar oud waardoor er diep gewortelde structuren zijn”, zegt hij. “Voor jongeren die weten wat het betekent om scout te zijn is dat een meerwaarde. Maar tegelijkertijd zijn net die structuren een obstakel. Mensen die niet tot de witte-middenklasse norm horen moeten in het begin al meerdere obstakels overwinnen voor ze die meerwaarde kunnen ervaren.”

LEES OOK. Zeven miljoen euro voor lokale projecten die krachten bundelen tegen kinderarmoede

De jeugdbeweging probeert ook al lang in te zetten op diversiteit. “Er zijn ook veel scouts- en gidsengroepen die drempels wegwerken en plaatsen waar er succesverhalen ontstaan. Vrijblijvende initiatieven van scouting bereiken ook een meer divers publiek. Eens gerekruteerd blijven leden wel meestal geboeid lid en groeien ze door naar leiding. Al blijft werven vaak erfelijk. Je kan natuurlijk nooit iedereen aanspreken.”

Sportverenigingen

Voor professor Jeroen Scheerders, hoogleraar sportsociologie aan de KU Leuven, zijn de cijfers geen verassing. “Dat is al decennia zo. Opleidingsniveau, armoede en migratieachtergrond staan vaak niet los van elkaar. Je moet ook zien hoe dat zit met de sportbeoefening van de ouders. Het gaat ook vaak samen met de wijk waar men woont. Als je de boot gemist hebt omdat je ouders niet sportief zijn of de wijk waar je opgroeit niet veel mogelijkheden biedt, ben je aangewezen op de school en de leerkracht L.O.”

Volgens hem hebben de jongeren die sportverenigingen minder bereiken net extra aandacht nodig en stimulering van buitenaf. “Die kwetsbare groepen vragen meer tijd en organisatie. Onderwijs, het verenigingsleven en de gemeente moeten dus samenwerken. Bij deze een oproep aan het beleid om te voorkomen dat die jongeren afhaken. Dat is een groep die we dreigen te verliezen voor het leven. En als ze later ziek worden is het de maatschappij die betaalt.”

LEES OOK. Jeugdlokalen worden beter beveiligd in strijd tegen inbraken en vandalisme: “Sinds begin legislatuur 65 feiten gepleegd”