Meer dan 7 op de 10 jongeren nemen deel aan activiteiten van een vereniging, maar sommige groepen opvallend minder

Activiteiten van verenigingen zijn populair bij Vlaamse en Brusselse jongeren. 7 op de 10 zijn erbij betrokken: 42 procent als deelnemer en 28,5 procent binnen een besturende, leidinggevende of organiserende rol. 

Van de verenigingen waar jongeren actief zijn, zijn sportverenigingen het meest populair (bijna 50 procent). Ook jeugdverenigingen (28 procent) en culturele verenigingen (17 procent) bereiken een groot deel van de jeugd.

"Het beeld van jongeren die individualistisch geworden zijn en zich vooral bezighouden met bijvoorbeeld sociale media en gaming, klopt absoluut niet. Integendeel, ze zijn erg geëngageerd", zegt minister van Jeugd Benjamin Dalle (CD&V).

Hij wijst er daarbij op dat 37,5 procent van de jongeren zich vrijwillig engageert, al blijkt dat vrijwilligerswerk soms flexibeler en korter wordt. "Zeker in het jeugdwerk is dat een belangrijk aandachtspunt." 

Van de 7.310 jongeren die in de eerste helft van 2023 bevraagd werden, nam 8,6 procent nog nooit deel aan de activiteiten van een vereniging. Uit de enquête blijkt zelfs dat bepaalde groepen jongeren systematisch minder betrokken zijn bij de activiteiten van verenigingen.

Het gaat daarbij over jongeren die moeilijk rondkomen met het gezinsinkomen, jongeren met ouders zonder diploma secundair onderwijs, jongeren uit het BSO en arbeidsmarktgerichte opleidingen en jongeren met een buitenlandse achtergrond. Jongeren die beperkt worden door een ziekte of een handicap nemen eveneens minder vaak deel aan activiteiten van sportverenigingen.

Deze groepen nemen wel vaker deel aan activiteiten van verenigingen die zich specifiek op hun doelgroep richten. Toch valt ook bij dit type vereniging op dat jongeren die BSO of arbeidsmarktgerichte opleidingen volgen erg vaak niet deelnemen.

Minister Dalle waarschuwt daarom om aandacht te blijven hebben voor deze groepen die uit de boot vallen. "We moeten ernaar blijven streven om in het verenigingsleven nog meer een weerspiegeling van de maatschappij terug te zien."

Volgens hem probeerde het jeugdwerk de voorbije jaren al om drempels te verlagen en zijn werking toegankelijker te maken. Hij verwijst ook naar het nieuwe Jeugddecreet, dat erkenning geeft aan doelgroepgerichte jeugdverenigingen die bovenlokaal werken.

"Er moeten wel nog heel wat stappen gezet worden, om toegankelijker en bekender bij bepaalde gezinnen te kunnen zijn", vertelt de minister. "Zo kunnen we die jongeren die het meeste nut aan vrijetijdsactiviteiten van verenigingen zouden hebben, ook toegang laten vinden tot die organisaties."

Onderzoeker Susan Lagaert aan de UGent vertelt waarom het jeugdwerk niet altijd toegankelijk is. "Er kunnen financiële drempels of praktische drempels, zoals bereikbaarheid, zijn. Sommige jongeren voelen zich ook gewoon niet welkom bij verenigingen of vinden dat die initiatieven moeilijk aansluiten bij hun eigen leefwereld."

Nochtans zijn zulke activiteiten erg belangrijk voor het welbevinden van jongeren, zegt ze. "Ze kunnen er andere jongeren ontmoeten, kunnen er hun netwerk vergroten, ze leren er allerlei vaardigheden en het zorgt voor een plek waar ze zich goed over zichzelf kunnen voelen."