"Miljonairstaks kan Belgische schatkist miljarden opleveren, maar houdt risico's in"

Het Federaal Planbureau berekende hoeveel geld het de staat oplevert als de regering een zogenoemde netto vermogensbelasting zou invoeren. Daarbij moeten mensen die veel bezitten extra belastingen betalen. Onder bezittingen verstaat men het geld dat op iemands rekening staat, maar ook onder meer aandelen, woningen, wagens en kunst.  

Als die belasting er komt, zou dat de schatkist 4,7 miljard euro kunnen opbrengen. Dat is de uitkomst van een scenario waarbij de belasting van toepassing zou zijn vanaf 1 miljoen euro. Zo'n belasting zou gelden voor de vijf procent rijkste Belgen. Het tarief zou variëren van 1 tot 3 procent: hoe meer iemand bezit, hoe hoger de belasting.  

Het maatschappelijke debat over de invoering van een vermogensbelasting laait de laatste jaren weer op. In januari nog vroegen honderden miljonairs - onder wie de Belg Jan Colruyt - op het Wereld Economisch Forum zelf om werk te maken van zo'n belasting. In ons land pleiten PVDA en PS voor zo'n miljonairstaks.

De berekeningen van het Planbureau gaan voor alle duidelijkheid niet over de concrete voorstellen van de twee partijen. Het bedrag van 4,7 miljard euro is gebaseerd op parameters waaruit zo'n belasting in theorie zou kunnen bestaan. In de loop van de komende maanden volgt waarschijnlijk nog een doorrekening van de precieze politieke voorstellen. 

Het Planbureau waarschuwt wel voor de moeilijkheden en nadelige gevolgen van een miljonairstaks. Het zal erg moeilijk zijn om de belasting effectief in de praktijk om te zetten en ze heeft negatieve gevolgen voor de economie.

België heeft in de eerste plaats geen vermogenskadaster. De overheid weet dus niet precies hoeveel elke burger bezit. Zo'n kadaster of een gelijkaardig instrument invoeren zal veel tijd en geld kosten, waarschuwt het Planbureau. Ook versnippering van de bevoegdheden tussen de regio's en het federale niveau kan roet in het eten gooien. 

Bovendien zal het invoeren van een vermogensbelasting gepaard moeten gaan met een grote fiscale hervorming. Zoniet zal het vermogen van sommige Belgen dubbel of zelfs driedubbel belast worden. Er zijn immers vormen van vermogen die vandaag al belast worden. Denk aan de effectentaks op beleggingen of de belasting op een tweede woning. 

Het Planbureau wijst er verder op dat een vermogensbelasting waarschijnlijk belastingontwijking en -ontduiking zal stimuleren, zoals blijkt uit buitenlandse voorbeelden. Al hebben ze de belastingen die daardoor niet geïnd zouden kunnen worden al meegeteld in hun berekening. 

Wat nog gebeurde in landen met een vermogensbelasting: de invoering had een negatieve impact op de economie. De belasting vertraagde de groei, al bleef die redelijk beperkt volgens de studies waarop het Planbureau zich baseert.

Een miljonairstaks kan ook sparen ontmoedigen en zou ondernemerschap en de oprichting van nieuwe bedrijven ontmoedigen. Die ongewenste gevolgen kunnen op lange termijn ook invloed hebben op de inkomsten van een vermogensbelasting. 

Er zijn drie OESO-landen met een belasting op grote vermogens:  Noorwegen, Spanje en Zwitserland. In 1990 voerden 12 landen zo'n belasting in. Maar onder meer Nederland en Duitsland stapten snel weer af van het systeem.