Discussie over partijfinanciering laait weer op: "Oppassen met idee om politici niets meer te gunnen" 

"Bij de politieke partijen is het altijd een kwestie van meer en nooit van minder. Ik geloof niet dat ze ooit echt gaan besparen", aldus De Vadder. Vorige week nog strandde een nieuwe poging van Vivaldi om de partijfinanciering aan te passen. Vooral PS en MR verzetten zich tegen een grote hervorming. 

De wet op de partijfinanciering dateert van 1989. Sindsdien krijgen politieke partijen een bedrag om hun werking te financieren op basis van de verkiezingsuitslag. De laatste jaren is die dotatie steeds uitgebreid.

"In '89 had je grote partijen die rond de 20 procent haalden, het systeem is daarop gebouwd. Nu halen veel traditionele partijen maar 10 procent", legt Vansevenant uit. 

"Om te kunnen overleven is het totale bedrag dat de partijen onderling kunnen verdelen daarom stelselmatig groter geworden afgelopen decennia." Vandaag gaat er jaarlijks zo'n 80 miljoen euro naar alle politieke partijen samen. 

Door de royale financiering kunnen partijen zelfs overleven zonder aan verkiezingen deel te nemen. LDD (de oude partij van Jean-Marie Dedecker) had zonder dat er iemand verkozen was 1,5 miljoen euro op een vzw-rekening staan in 2014.

"Je krijgt dus partijen die los kunnen bestaan van het feit dat er een verkiezing is en dat er leden zijn. Eigenlijk klopt dat niet met de democratie", vindt De Vadder. 

Aan ideeën om de partijhervorming te financieren is er in de Wetstraat geen gebrek. In die voorstellen klinkt veel politieke strategie door, vinden De Vadder en Vansevenant.

"Partijen die groot zijn of zullen worden, zijn voor halveren. De partijen die klein zijn of dreigen te worden in juni zijn voor een maximumplafond." Vansevenant: "Toen Vlaams Belang in 2014 net geen 6 procent van de stemmen haalde, hoorde ik hen niet pleiten voor een halvering".

"We moeten ook opletten dat we niet vervallen in het euvel van de politici niets meer te gunnen", nuanceert Vansevenant. "Het is allemaal niet zo eenvoudig."

Gaat dit dan meer over een symbolische discussie? "Dat is het wel geworden, vind ik. Het gaat om 80 miljoen euro per jaar. Stel je voor dat je daar 20 miljoen euro vanaf kan pitsen, op de begroting levert dat weinig op."

Dat partijen belastinggeld krijgen, voorkomt ook corruptie. "Er is nu kritiek op het feit dat er zo royaal wordt gegeven, maar we komen wel uit een tijd waarin partijen gingen bedelen bij bedrijven, grote bedrijven", weet De Vadder.

"Het was dan vaak zwart geld dat werd doorgegeven aan politieke partijen waarmee ze hun verkiezingscampagnes konden betalen. Die tijd was ook niet de beste tijd wat betreft financiering van partijen."

"Heel dikwijls was er zelfs een verband tussen een overheidsbestelling en geld voor de partijen", vult Vansevenant aan. "Ik herinner me nog Leo Delcroix van CVP. Die had een Atomaschriftje met hoeveel elke bestelling aan de partij moest opleveren. Je had dan schandalen rond een afvalpijp in de Kempen en de milieuboxen." 

Is er dan geen alternatief model mogelijk? De Vadder verwijst naar Duitsland:  "Daar heb je een band nodig met de samenleving om aanspraak te maken op geld." Niet alleen de verkiezingsuitslag bepaalt er hoeveel een partij krijgt. Ook het aantal leden die ze telt en hoeveel giften ze krijgt, speelt een rol in de verdeelsleutel. 

Conclusie? "Ook volgende legislatuur zal dit een dossier worden. Kiezers vragen zich nog steeds af wat politici en partijen doen met ons overheidsgeld."