Verbouwing legt verborgen schilderij bloot in Gent: "We denken dat het een Van Gogh is"
Hannes en Lore uit Gent hebben een bijzondere ontdekking gedaan tijdens de verbouwingen van hun huis in de Rabotwijk. Achter een muur dook een schilderij op. Het lijkt een zelfportret van kunstschilder Vincent Van Gogh. "We denken dat hier vroeger een bordeel was en dat hij het werk heeft achtergelaten als betaling."
In 2008 kopen Hannes en Lore een woning in de Jozef II-straat in Gent. Ze verbouwen het huis, maar het is al snel te klein voor hun groeiende gezin. Ze kunnen het huis van de buurvrouw erbij kopen en starten met verbouwingen om er één grote woning van te maken.
Hannes doet het gros van de werken zelf. Op een bepaald moment komt een vriend hem helpen om op de eerste verdieping een muur uit te breken. Plots wordt de vriend voorzichtig en roept hij Hannes. "Er zit iets achter de muur!" Hannes denkt dat het een grap is, maar er verschijnt iets dat op een zelfportret van Van Gogh lijkt.
Hannes en Lore over de vondst van het bijzondere schilderij
"Het is een muurschildering die rechtstreeks op het pleisterwerk gemaakt is. Ik herkende Van Gogh meteen", lacht Lore. Het werk zat verstopt achter isolatie en een gipsmuur. "We hebben contact gezocht met het Van Gogh Museum in Amsterdam, maar daar kregen we geen antwoord."
Van Gogh Museum kan aanvragen niet volgen
Hannes en Lore zijn niet de enigen die naar het Van Gogh Museum stappen. Er komen meldingen vanuit de hele wereld. Vroeger was er een speciale dienst om ze te onderzoeken. "Door het overweldigend aantal vragen is de procedure aangepast." Enkel erkende kunsthandelaren kunnen nu nog een onderzoek aanvragen.
Het museum roept op de website op tot nuchterheid. "Het oeuvre van Van Gogh is goed gedocumenteerd. Het komt zelden voor dat er een nieuw werk aan toegevoegd kan worden."
Na lang aandringen wil een kenner enkele foto's bekijken, maar grote verklaringen blijven uit. Dat het pleisterwerk oud is, spreekt in het voordeel van de theorie. De schilderstijl is nogal onhandig, wat het dan weer minder waarschijnlijk maakt. "Het valt niet helemaal uit te sluiten", klinkt het.
Hannes en Lore hebben een theorie. "We denken dat Van Gogh hier geweest is en dat het schilderij een manier was om zijn verblijf te betalen." Lore denkt dat het huis een bordeel was. "De wijk is gebouwd tussen 1875 en 1890. We weten dat Van Gogh in Antwerpen was in 1886 en daarna naar Parijs trok", zegt Hannes.
"Als het een Van Gogh is, zijn we rijk. De kinderen hebben al wilde dromen. Onze oudste dochter wil een oranje Porsche, de middelste wil haar lievelingspaard 'Knuffel' kopen en de jongste gaat voor een volledige speelgoedwinkel. Ik droom van een kapper aan huis", lacht Lore.
BEKIJK - Op bezoek bij Lore en Hannes:
De protestantse gemeenschap in Horebeke
Van Gogh is niet alleen in Antwerpen geweest. Hij verbleef ook in Brussel en in het kleine Horebeke, in de Vlaamse Ardennen. Een protestantse dominee zou er Van Gogh overtuigd hebben om zich toe te leggen op de schilderkunst. Schrijver Lander Deweer en kunstenaar Johan Tahon deden recent een onderzoek naar die periode.
In de Rabotwijk in Gent, waar Hannes en Lore nu wonen, was in die tijd ook een protestantse kerk. Waren er contacten met Horebeke? Kan dat een passage van Van Gogh verklaren? Een namenlijst van huiseigenaars van toen levert geen link op. "Er zit geen protestantse naam bij met familiebanden naar Horebeke", stelt specialist Dick Wursten.
Nageschilderd zelfportret
Wat geeft het schilderij zelf prijs? Johan Tahon ziet sterke gelijkenissen met een zelfportret van Van Gogh uit 1889. "Het lijkt nageschilderd." Als dat klopt, dan zit de timing fout om van een echte Van Gogh te spreken. In 1889 verblijft de kunstenaar immers in Frankrijk, een mogelijke passage in Gent moet van vroeger dateren. "Volgens mij is dit werk van een grappenmaker."
Van Gogh bleek in sommige gevallen wel al jaren op voorhand voorstudies te maken, soms wel wat slordig en niet altijd van even goede kwaliteit. Er is dus nog een waterkans dat het zelfportret al eerder door Van Gogh werd uitgeprobeerd.
De Universiteit Gent wil het kunstwerk onderzoeken. Peter Vandenabeele van de vakgroep Archeologie belooft analyses van de verf. De pigmenten kunnen helpen om het werk te dateren.
Bezoek aan Gent in juni 1885
De theorie van Hannes en Lore heeft bewijzen nodig voor een bezoek aan Gent. Pas na een zoektocht in de archieven van het Van Gogh Museum duiken ze op, als nota's bij een brief die Vincent stuurde naar zijn broer Theo in 1885.
Op 26 juni 1885 vertrok de schilder vanuit Parijs naar Nederland. Hij kwam er 3 dagen later aan. Tijdens die reis maakte hij tussenstops in Rijsel, Gent en Antwerpen. Hij ging er de Vlaamse schilderkunst onderzoeken. Waar hij precies verbleef, is onbekend. De Rabotwijk wordt niet genoemd.
Is er een andere verklaring?
Wat als het schilderij niet door Van Gogh gemaakt is? "De vorige bewoner van het huis was een kunstzinnige vrouw. Misschien heeft ze het zelf gemaakt?", suggereert Hannes. De vrouw is jammer genoeg overleden.
De zoon wil kort reageren. Hij zegt dat het schilderij er eerder was, voor 1993. Toen kocht zijn moeder het huis. Hij denkt dat studenten het geschilderd hebben. Die piste krijgt bijval van lezers van VRT NWS. Koen Hondekeyn schuift een nieuwe bekende naam naar voor. "Sam Dillemans zat in de jaren 80 op kot in Gent en schilderde vaak Van Goghs na. Misschien heeft hij het gemaakt?"
"Dit werk is absoluut niet van mijn hand en volgens mij ook niet van Van Gogh. Daarvoor is het te slecht. Of, hij moet een heel erg slechte dag gehad hebben", reageert hij stellig. Wie heeft het er dan wel achtergelaten? "We willen de waarheid kennen. Tot er duidelijkheid is, geloven we graag dat het een Van Gogh is", besluit het paar.
