Wat is het prikkelbaredarmsyndroom? En wat kan je ertegen doen?

Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS), ook wel spastisch colon genoemd, is een chronische darmaandoening die vaak voorkomt en een grote impact heeft op het dagelijks leven.

Zo'n 10 procent van de wereldbevolking zou er last van hebben, al kan dat ook meer zijn. Dubbel zoveel vrouwen als mannen hebben een prikkelbare darm. Waarom meer vrouwen worden getroffen dan mannen is niet duidelijk.

Mensen met PDS hebben allerlei klachten na het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Dat kan gaan van een opgeblazen gevoel, winderigheid en (hevige) buikpijn tot diarree en constipatie.

Die klachten ontstaan, omdat de dikke darm van mensen met PDS niet goed werkt. Toch lijkt er anatomisch niets mis te zijn met de dikke darm. Daarom krijgen mensen met PDS wel eens te horen dat het tussen hun oren zit.

Onder meer verstoorde darmbewegingen, overgevoeligheid van de darmen, overgevoeligheid voor bepaalde voedingsstoffen, ontstekingen en stress spelen waarschijnlijk een rol. Maar de precieze oorzaak van het prikkelbaredarmsyndroom is nog altijd niet bekend.

Onderzoekers van de KU Leuven ontdekten in 2021 wel dat als mensen met PDS bepaalde voedingsstoffen eten er bepaalde cellen van het immuunsysteem in actie komen. Die cellen, zogenoemde mestcellen, maken dan histamine aan, een stof die de overgevoeligheid in de darmen en uiteindelijk de pijnklachten veroorzaakt.

Er is op dit moment nog geen enkel geneesmiddel of behandeling om het prikkelbaredarmsyndroom te genezen. Er bestaat wel medicatie om de symptomen te verlichten.

Hoewel mensen met PDS geen voedselallergie of intolerantie hebben, blijken glutenvrije en andere diëten ook te helpen om de klachten te verminderen.

Een FODMAP-dieet bijvoorbeeld blijkt te werken voor heel wat mensen. Bij dat dieet weer je fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen uit je voeding.

In mensentaal: bepaalde koolhydraten en vezels die in onze dagelijkse voeding zitten en slecht of niet worden opgenomen in de dikke darm. Het gaat dan bijvoorbeeld over tarweproducten, zoals brood en pasta, sommige groente- en fruitsoorten, melk en yoghurt.

Meer info over het FODMAP-dieet kan je lezen op de website van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Laat je zeker begeleiden door een diëtist.

Ook ebastine, een bestaand anti-allergiemedicijn tegen bijvoorbeeld hooikoorts, kan de klachten verlichten. Dat blijkt uit een klinische studie van het UZ Leuven bij 200 proefpersonen.

"Ongeveer de helft van de proefpersonen gaf aan dat ze na een aantal weken veel minder buikpijn hadden", zegt professor Guy Boeckxstaens, darmspecialist van het UZ Leuven. "Ongeveer een kwart van de patiënten had over het algemeen minder klachten dan met een placebo."

Het is nog niet duidelijk waarom het geneesmiddel niet bij meer patiënten helpt. "Ebastine is allicht ook niet het enige antihistaminicum dat effect zou kunnen hebben", zegt longarts-allergoloog Marc Piessens.

Tot slot kan ook een gezonde levensstijl helpen met voldoende beweging en (langdurige) stress zo veel mogelijk te vermijden.