‘Na die van Roger Vangheluwe is het uw naam die het meest naar voren komt in de getuigenissen’: kerkelijke stichting Dignity onder vuur

De vzw Dignity werd in 2011 door de Belgische bisschoppen opgericht na de aanbevelingen van de parlementaire commissie die er kwam na de zaak-Vangheluwe. De stichting kreeg sindsdien 1.400 meldingen over seksueel misbruik en organiseerde in 628 zaken arbitrage tussen daders en slachtoffers.

Volgens bestuurder-secretaris Herman Cosijns kwamen zo ruim 600 geestelijken in beeld als dader en waren er nog slechts een kleine 120 nog in leven. “We hebben gedaan wat de vorige parlementaire commissie gevraagd heeft”, sprak Cosijns vrijdag de parlementaire commissie toe die er kwam na Godvergeten. “Een soort waarheidscommissie die niet alle problemen oplost, maar die slachtoffers erkenning bracht.”

3 miljoen euro

De werking van Dignity ligt onder vuur. Vanwege de erg lage bedragen die aan slachtoffers worden toegekend en vooral de dadingen waarin zij zich er volgens een standaardformulier toe moeten verbinden zijn naam niet meer te noemen. “Wij hebben hier wekenlang elke vrijdag naar getuigenissen van slachtoffers van seksueel misbruik in de kerk geluisterd”, zei Kamerlid Stefaan Van Hecke (Groen). “Sommige commissieleden werden er letterlijk ziek van.”

Alles bij elkaar betaalde Dignity de voorbije jaren 3 miljoen euro uit, zo goed als allemaal in zaken waarover was geoordeeld dat de feiten verjaard waren. Want dat was destijds de afspraak met het parlement. Niet-verjaarde dossiers moeten naar justitie, maar ook op dat punt lijkt Dignity een heel andere rol te vervullen dan was afgesproken.

Advocaat Vincent Coigniez stond van 2012 tot 2016 Dignity bij in dossiers van arbitrage. Hij legde uit hoe er werd gewerkt met verschillende vorken: “We maakten een onderscheid tussen bijvoorbeeld aanranding van de eerbaarheid zonder geweld of met. De bedragen konden variëren van 2.500 tot 5.000 euro. Men heeft daarbij vooraf gekeken naar wat rechtbanken toekennen voor morele schade, en dat een beetje verhoogd. Men heeft geopteerd voor een sleutel op de deur. Af en toe hebben we een kleine toegeving gedaan, voor het paar honderd euro.”

“Maar natuurlijk kon geen enkel bedrag groot genoeg zijn”, zei Dignity-voorzitter Manu Keirse.”

‘Een riool’

De Brugse priester Patrick Degrieck, die bij Dignity een groot aantal gesprekken voerde, werd door nogal wat slachtoffers ervaren als ongepast detaillistisch. De man leek heimelijk plezier te beleven aan het zo precies als mogelijk doen beschrijven van seksuele standjes en posities. “Na die van Roger Vangheluwe is het uw naam die het meest naar voren komt in de getuigenissen”, zei Stefaan Van Hecke. “Mensen vonden dat echt niet gepast.”

Patrick Degrieck: “Ik deed dat uit diepe bezorgdheid. Als iemand dat ongepast vond, wil ik mij daarvoor verontschuldigen.”

Degrieck volgde ooit zes maanden lang een opleiding aan het Vaticaan in omgang met slachtoffers van seksueel misbruik, maar erkent dat die hem onvoldoende op zijn taken heeft voorbereid. Hij zegt geschrokken te zijn van waar hij bij Dignity mee werd geconfronteerd: “Als priester wist ik dat er in de kerken grachten zijn en dat daar wel eens priesters in terechtkomen. Wat ik niet wist, was dat er in de kerk ook riolen waren.”

Er volgde een furieuze reactie van Valerie Van Peel (N-VA): “De kerk wás een riool. Het was een instituut dat daders beschermde en daar regels voor had. Er is nog altijd geen enkele dader aangebracht door de kerk zelf. Ik heb duizenden mensen gehoord, veel meer dan jullie opvangpunten. Het gaat niet om vierhonderd mensen. Ik krijg mijn mailbox niet uitgekuist. Wat is er op aanwijzing van Dignity met die 120 nog levende daders gebeurd?”

Patrick Degrieck: “Ik heb maar één hand, maar denk vingers genoeg te hebben voor het aantal daders dat nog actief zou zijn. We spreken over tachtig- en negentigplussers die in een instelling zitten, al dan niet dementerend.”

Nina

Eind vorig jaar berichtte deze krant over Nina (pseudoniem), een tot Belg genaturaliseerde Albanese vluchtelinge die via de geloofsgemeenschap Sant’Egidio naar Dignity was doorverwezen. Zij zegt vanaf haar dertiende een intieme relatie te hebben gehad met een 19 jaar oudere gehuwde man. Hij werd later diaken en haar dooppeter. Dignity kende Nina 5.000 euro toe. Nochtans waren in het geval van Nina de feiten niet verjaard. “Het zou algemeen beleid moeten zijn om mensen door te verwijzen naar het gerecht”, zei Ben Segers (Vooruit). “Ook nadat ze een dading hebben gesteld.”

In door Nina gemaakte tapes van de arbitragesprekken was te horen hoe ze van Manu Keirse te horen kreeg: “Dien een gerechtelijk dossier in, en gij gaat verliezen, hij gaat winnen.” Nina verscheen eerder al zelf als getuige voor de onderzoekscommissie.

Keirse noemde het “een relatie onder volwassenen” en uitte zijn twijfels over vanaf welke leeftijd Nina seks had met de diaken. “Onze bekommernis ging naar hoe zij door die relatie haar studies had moeten stopzetten”, zei Keirse. “Zij had weinig financiële mogelijkheden en wij hebben haar niet in de steek gelaten. Er waren zaken die veel duidelijker waren en die door de rechtbank zijn geseponeerd.”