Alle handelaars moeten al sinds vorige zomer betalingen met bankkaarten of via telefoonapps aanvaarden. Contante betalingen mochten ze in de strikte zin niet weigeren, maar wettelijk was dat niet afdwingbaar. Tot nu. Donderdag keurde de Kamer het wetsontwerp goed dat ondernemers dwingt om cashbetalingen te aanvaarden. Doen ze dat niet, dan riskeren ze een sanctie.

LEES OOK. Geen discussie meer: winkeliers móéten cash aanvaarden

Zowel consumentenorganisatie Test-Aankoop als het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) reageert tevreden. “Niet iedereen kan of wil elektronisch betalen. Vooral oudere mensen hebben er moeite mee en staan soms in de kou als cash niet wordt aanvaard door een handelaar”, klinkt het.

Pestmaatregel

Dat was krek de gedachtegang van minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS). Naar eigen zeggen voerde hij de verplichting in om mensen te beschermen die minder mee zijn met het elektronische betalen of bankieren. “Denk aan mensen zonder een bankrekening. Of kinderen. Zij hebben vaak geen bankkaart, maar willen soms wel een aankoop doen in een winkel”, klonk het eind november vorig jaar op zijn kabinet, toen hij de verplichting aankondigde.

Sindsdien voert de zelfstandigenorganisatie Unizo al campagne tégen die opgelegde verplichting. Unizo-voorzitter Danny Van Assche noemt het “een pestmaatregel tegen de kleine minderheid van de ondernemers die volledig digitaal werkt”. Volgens Unizo werkt amper 6 procent cashloos “zonder dat iemand daar problemen over maakt. Deze extra regelgeving kost alleen maar tijd en geld.”

Bovendien, zegt Unizo, zal de overheid nu ook net zo goed die cashverplichting moeten naleven en zullen overheidsdiensten ook cash moeten aanvaarden. Ze doelen daarmee op bibliotheken, zwembaden en culturele centra, waar vaak alleen elektronisch kan worden betaald. Volgens professor Fiscaal Recht Michel Maus (VUB) heeft de zelfstandigenorganisatie gelijk. “De wet definieert een bedrijf breed en maakt geen onderscheid tussen publieke en private ondernemingen.”

Zwart geld

Het kabinet-Dermagne bevestigt dat. “De verplichting geldt ook voor openbare organisaties met een economisch doel. Openbare zwembaden, bibliotheken of containerparken zullen dus ook cash moeten aanvaarden. Of dat bij De Lijn en de NMBS ook het geval is, is een andere zaak. Er zijn immers enkele uitzonderingen, waarbij cash geweigerd kan worden. Met name als er zich bijvoorbeeld een veiligheidsrisico voordoet. Voor trein-, tram- of busconducteurs kan die uitzondering eventueel worden ingeroepen, om hen geen mikpunt van dieven te maken omdat ze cashgeld op zak hebben.”

Maar met zulke uitzondering wordt best niet te veel gemorst, zegt Michel Maus. Unizo schermt ermee dat op die manier het gelijkheidsbeginsel wordt geschonden. “Daar hebben ze een punt”, zegt Maus. “Voor zo’n ongelijke behandeling moeten er grondige argumenten worden aangevoerd. Het zal geval per geval beoordeeld moeten worden.” De cashverplichting is volgens Maus sowieso niet het beste idee. “Draai of keer het hoe je wil, een casheconomie schurkt gevaarlijk dicht aan tegen een zwartgeld-economie. Ik dacht dat het de bedoeling was om net dat zwart geld te bannen.”