Hoe bakstenen van de Rupelstreek ingeruild werden voor wijn uit Portugal

Deze monumentale gevel in de Sanderusstraat verbergt alweer een fraai stukje Antwerpse bedrijfsgeschiedenis. In deze gebouwen zat bijna een eeuw lang Entrepot Steenackers. Alles begon met bakstenen uit de Rupelstreek. Casimir Steenackers voerde die vanaf eind negentiende eeuw uit naar Portugal en bracht Portugese wijn mee naar Antwerpen.

Mischa Bludts

Casimir Steenackers (1819-1887) groeide op in de Rupelstreek en was onder meer burgemeester van Schelle. Van opleiding was de man een meester-steenbakker en hij gebruikte zijn vakkennis om bakstenen naar Portugal te exporteren. Op de terugweg bracht het schip Portugese wijnen naar Antwerpen.

Oude advertentie van wijnhandel Steenackers.© RR

Een en ander resulteerde in een florerende wijnhandel. In dat verband liet Casimir tussen 1873 en 1880 een monumentaal gebouwencomplex met verschillende pakhuizen en kantoren optrekken, begrensd door de Sanderusstraat, Solvynstraat en Lange Lozanastraat.

Entrepot Steenackers aan de kant van de Solvynstraat. Het werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door een V2 verwoest.© RR

Sinksenfoor op de Leien anno 1894, met op de achtergrond Entrepot Steenackers.© RR

De wijnhandel (in de beginjaren werd er ook graan voor het Belgische leger gestockeerd) werd een eeuw lang door vier opeenvolgende generaties Steenackers bestierd. Al liep het met het merendeel van de gebouwen zelf minder goed af: een tweede kantoorgebouw aan de overkant van de Solvynstraat werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door een V2 verwoest en hun pakhuis in diezelfde straat brandde in 1953 volledig uit.

De nog rechtstaande gebouwen in de Sanderusstraat (met de gevel die je hierboven ziet), werden later gebruikt voor de opslag van porselein en zilver en fungeerden daarnaast als kantoren voor het Antwerpse gerecht; het complex bevindt zich vlak bij het oude Justitiepaleis.

Detail van de gevel in de Sanderusstraat.© Frederik Beyens

En dat brengt ons bij Jean-Jacques Winders, de architect die het geheel destijds uittekende. Hij ontwierp verder onder meer het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten en was verantwoordelijk voor de restauratie van het Maagdenhuis.

Diezelfde Winders is ook de architect van het monument Schelde Vrij op de Marnixplaats, ter herdenking van de afkoop van de Scheldetol in 1863. Enkele jaren nadien tekende hij zijn eigen woning De Passer. Dat eclectische pand bevindt zich vlak bij de Marnixplaats, in - jawel - de Tolstraat.

Schelde Vrij op de Marnixplaats werd ontworpen door Jean-Jacques Winders.© Patrick De Roo

De Passer, de eclectische woonst van architect Jean-Jacques Winders in de Tolstraat.© RR