"Hij was de kiezel in de schoen van de coalitie en zijn partij": wat zit achter het ontslag van Tom Meeuws (Vooruit) als schepen in Antwerpen?

"Ik stop als schepen en gemeenteraadslid omdat ik moe ben. En hét ook een beetje moe." Meeuws maakte gisteravond via Facebook wereldkundig dat hij per direct stopt met politiek. Hij was sinds 2019 Antwerps schepen, bevoegd voor sociale zaken, armoedebestrijding, samenlevingsopbouw, sociale economie, leefmilieu en erediensten.

"De laatste weken voelde ik wel mijn energie afnemen", schrijft hij.  Dit weekend deelde hij aan zijn partij mee per direct te stoppen. "We hebben nog geprobeerd op hem in te praten", legt Antwerps Vooruit-voorzitter Sascha Luyckx uit in "De ochtend". "Maar je kan niemand forceren om toch door te doen."

Over de oorzaak van zijn plotse vertrek blijft Meeuws vaag. "Soms zijn het kleine kiezels in de schoen die venijnig zeer kunnen doen. Of een houtsplinter onder de vingernagel die vilein gaat zweren", klinkt het cryptisch in zijn statement. Verder onthoudt hij zich van commentaar. 

Het is een publiek geheim dat het rebelse karakter van de socialist leidde tot spanningen binnen het Antwerpse schepencollege en zelfs zijn eigen partij. Meer dan eens rees de afgelopen jaren de vraag of Meeuws nog door één deur kon met Vooruit-collega Jinnih Beels. 

Bij Vooruit zelf verklaren ze Meeuws' moeheid en bijhorend afscheid door zijn positie binnen de coalitie. Vooruit bestuurt in Antwerpen met de N-VA van burgemeester Bart De Wever. "Dat is niet de meest evidente coalitie. Het is niet meer dan logisch dat je soms met elkaar botst. Meeuws hield er al wel eens andere mening op na en botste soms met andere schepenen. Dat is een energieslopende bezigheid", zegt Luyckx. 

Voor Meeuws zat aan die moeilijke positie binnen de coalitie ook een persoonlijke component. De campagne naar aanloop van lokale verkiezingen in 2018 verliep erg bitsig. Meeuws kwam toen in opspraak voor vermeend gesjoemel - hij werd later buiten vervolging gesteld - en er lekten details over zijn privéleven.

Volgens Meeuws zat zijn politieke tegenstrever daarachter. "De Wever sloeg in paniek, en deed wat hij al lang wilde doen: mij kapotmaken. Drie jaar geleden zei een intimus van De Wever me al dat ik maar beter kon terugkeren naar West-Vlaanderen. Anders ging ik eraan", liet Meeuws toen weinig aan de verbeelding over in Humo.

De persoonlijke vete stond niet in de weg dat de N-VA samen met de socialisten een zogenoemde Bourgondische coalitie vormde na de verkiezingen. Ondanks die zogenoemde "grote verbinding" zag Meeuws zich niet graag geassocieerd worden met De Wever.

"Je voelde dat er spanning bleef tussen hen twee", aldus onze politiek journalist Bart Verhulst. Hij herinnert zich nog de nieuwjaarsreceptie van de stad net nadat de coalitie van start gegaan was. "Ik heb ze een uur moeten overtuigen voor ze een dubbelinterview wilden geven. Heel geforceerd schudden ze elkaar daarna de hand."

Meeuws zette zich de afgelopen jaren geregeld af tegen zijn coalitiepartner en burgemeester. "De war on drugs werkt niet", bekritiseerde hij openlijk de strategie van De Wever op één van diens beleidsprioriteiten. Meeuws ging ook openlijk in conflict met zijn coalitiepartner over de sluiting van een afvalverbrandingsoven. 

Niet alleen binnen de coalitie, ook binnen de Antwerpse afdeling van Vooruit liep de samenwerking niet over rozen. Het is een publiek geheim dat Meeuws en partijgenote Jinnih Beels vaak botsten. "Ze zitten al lang niet meer op dezelfde lijn", zegt Verhulst. 

"Ja, ik vind dat Tom soms een potje kan ‘zagen’, maar dat houdt mij wel wakker. En ik ben in zijn ogen een ‘ambetant wijf’ omdat ik niet altijd doe wat hij verwacht", vertelde Beels in Het Laatste Nieuws. Dat stond een goede samenwerking niet in de weg, klonk het altijd.

Toch moest toenmalig voorzitter Conner Rousseau in 2022 de plooien in Antwerpen komen gladstrijken. Vanuit de nationale partij werden de rollen in Antwerpen vastgelegd, weet Verhulst: "Hij werd in de campagne van 2018 naar voren geschoven als de grote nieuwe man voor de socialisten in Antwerpen. Beels kwam zelfs niet eens op als lid van de partij, maar als onafhankelijke. Na de verkiezingen heeft zij binnen de coalitie de koppositie overgenomen, gesteund door Rousseau." 

De onenigheid met Beels betrof vooral de positie die Vooruit moest innemen binnen de coalitie. Waar Meeuws zich vaak afzette tegen de N-VA en De Wever, kiest Beels voor een pragmatischere aanpak. Ze noemt de coalitie "een geslaagd experiment".

Die onenigheid leidde ook tot andere standpunten op concrete dossiers. Bij een dossier over een tunnel onder de Scheldekaaien stemde Meeuws ostentatief als enige schepen tegen. Beels en de andere Vooruit-schepen kozen voor een subtielere aanpak en onthielden zich van de stemming. 

Die strijd over het te voeren beleid is Meeuws naar eigen zeggen moe. "Het was wekelijks strijden voor dossiers, maar evengoed tegenhouden van dossiers. Ik wil en kan mijn werkkracht en levenslust niet langer meer offeren aan de politiek zoals die vandaag bedreven wordt", besluit hij. 

"Hij spreekt van een kiezel in de schoen in zijn statement, maar ik denk dat hij voor de coalitie en zijn partij zelf de kiezel in de schoen was", aldus Verhulst. “Dat hij vaak tegenstribbelde, verzwakte eigenlijk de positie van de partij. Ik denk dat dat ook in de campagne nadelige effecten gehad zou hebben. Ik weet niet of ze bij Vooruit rouwig zijn dat hij nu weg is.”