Mogelijk een van de oudste megabouwwerken op aarde ontdekt aan Duitse kust

De muur, ‘Blinkerwall’ gedoopt, is waarschijnlijk meer dan 10.000 jaar geleden gebouwd door jager-verzamelaars. Hij ligt in de baai van Mecklenburg, zo’n 10 kilometer ten noordwesten van de Duitse plaats Rerik, een regio die bekendstaat om de vele archeologische plekken onder water. Dat meldden onderzoekers in een maandag gepubliceerd artikel in het Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift PNAS.

De onderzoekers denken dat de muur werd gebruikt tijdens de jacht om kuddes hoefdieren, zoals rendieren en bizons, op te drijven. Er zijn andere plekken bekend waar vergelijkbare stenen muren op deze manier werden gebruikt.

Ongeveer 8.500 jaar geleden, toen de zeespiegel snel steeg, kwam de Blinkerwall onder water te staan. Sindsdien ligt het bouwwerk op een diepte van ongeveer 21 meter verborgen op de zeebodem. Hoewel de muur mogelijk de oudste tot dusver bekende archeologische plek in de Duitse Oostzee is, sluiten onderzoekers niet uit dat elders vergelijkbare locaties te vinden zijn.

De Blinkerwall is om precies te zijn 971 meter lang en op de meeste plekken minder dan een meter hoog. Onderzoekers becijferden dat het bouwwerk bestaat uit 1.673 stenen, met een totaal volume van 52.75 kubieke meter en een gewicht van 142.437 kilo. De meeste stenen wegen minder dan 100 kilo, maar er zitten ook 288 zwaardere stenen in de muur. Sommige zijn te zwaar om met de hand te verplaatsen. De zwaarste weegt fors meer: 11.389 kilo.

Dat de muur door mensen is gebouwd, is overigens niet helemaal zéker, maar volgens het onderzoek is dit wel de meest waarschijnlijke conclusie. Natuurlijke oorzaken, zoals tsunami's of gletsjers, lijken een stuk minder plausibel. De Blinkerwall bevond zich tijdens de laatste grote ijstijd vermoedelijk niet aan de rand van een gletsjer, maar onder het ijs.

Er zijn geen gevallen bekend waarbij een tsunami ervoor zorgde dat stenen in een lijn van bijna een kilometer naast elkaar kwamen te liggen. En dus denken de onderzoekers dat het aannemelijker is dat mensen hem hebben gebouwd.

In de directe omgeving van de muur, tientallen tot honderden meters ten noorden, waren meer dan genoeg stenen aanwezig voor de bouw. De onderzoekers vonden op die plek een strook met aanzienlijk minder stenen, wat zou suggereren dat er vanaf die locatie stenen naar de muur zouden zijn verplaatst.

Het is opvallend dat de muur al zo'n 10.000 jaar geleden gebouwd werd. Er waren toen nog geen agrarische samenlevingen. De muur moet daarom gemaakt zijn door jager-verzamelaars. Maar omdat zij zich vaak verplaatsten, hadden ze meestal kleine kampen en tijdelijke bouwwerken. Heel anders dan een stenen muur van bijna een kilometer lang waarvan de resten nu nog steeds zichtbaar zijn.

De precieze functie van de muur is lastig vast te stellen, geven de onderzoekers toe, omdat er geen vergelijkbare bouwwerken van deze omvang bekend zijn in de regio. Maar met een dikte van minder dan 2 meter lijkt de Blinkerwall te klein om te hebben gediend als beschermwal aan de kust. Ook een functie als vroege haven lijkt niet logisch, aangezien er 10.000 jaar geleden voor zover bekend nog geen boten waren.