Echtpaar over uniek eiken huwelijk: ‘We zijn getrouwd om lang ­samen te blijven. Tot de laatste dag’

Elke dag om drie uur lichten de ogen van Angeline Haeseldonckx (98) op, want dan komt haar man, Eduard Cuyvers (100), op bezoek. Het echtpaar leeft om gezondheidsredenen niet langer onder een dak. Zij woont in Het Dorp, een woonzorgcentrum in Houthalen-Helchteren. Hij woont bij hun jongste zoon en schoondochter, in een kangoeroewoning.

Dat de twee elkaar nog dagelijks graag zien, is op zijn minst bijzonder. Vorige maand waren ze 81 jaar getrouwd. Het is daarmee de langst gemeten liefde in België ooit: nooit eerder bereikte een koppel dit zogeheten eiken huwelijk.

De kamer van Angeline is een herinnering aan vervlogen tijden. Er staan foto’s van het stel door de jaren heen, jubileum na jubileum. Ook hangt er een groot schilderij van haar man, zodat hij toch nog een beetje dichtbij voelt als hij ’s avonds na zes uur de deur achter zich dichttrekt.

Het koppel heeft hun liefdesverhaal al vaker opgedreund aan nieuwsgierige journalisten, die allemaal het geheim van hun lange huwelijk willen weten. Maar aan hun romance maken ze niet heel veel woorden vuil. Het recept is simpel: ze zijn elkaar altijd graag blijven zien, ze staan allebei positief in het leven en ze maken geen ruzie.

Nu Eduard ook nog eens 100 is geworden, komt daar de onlosmakelijke vraag bij hoe je zo oud wordt. “Blijven leven en blijven ademen. Meer kun je er niet over zeggen, er zijn weinig remedies voor om dat te verwezenlijken”, zegt hij nuchter.

Ze wonen nu ruim twee jaar gescheiden van elkaar, tot verdriet van allebei. Maar het ging niet meer: Angeline was al een tijdje slecht te been, en na een darmperforatie kon ze niet meer zelfstandig wonen. Ook vandaag heeft ze veel pijn. Daarnaast heeft ze moeite om het gesprek te volgen omdat haar gehoor niet al te best meer is. Maar ze blijft positief gestemd: “Het gaat niet goed, het gaat ook niet slecht.”

Eduard zou bij haar kunnen intrekken, maar de nog actieve 100-jarige ziet zichzelf niet in een rusthuis. Hij laat nog elke dag – in weer en wind – zijn hondje twee keer per dag uit en rijdt moeiteloos zelf naar zijn vrouw toe in de auto. “Geen probleem,” is zijn antwoord op elke uitdaging.

Liefde in oorlog

Het stel leerde elkaar kennen in oorlogstijd. Eduard was bevriend met de broer van Angeline en van het een kwam het ander, glimlachen ze. Ze zijn getrouwd toen er een kind op komst was. Piepjong waren ze, amper 18 en 20. Ze trouwden op 30 januari 1943 - op de dag af tien jaar nadat Adolf Hitler in Duitsland benoemd werd tot rijkskanselier. Niets geen grote bruiloft: op de fiets naar de kerk in Geel en naar het stadhuis gingen ze, door de sneeuw en koude.

Tot de bevrijding woonde het kersverse echtpaar bij familie, daarna bouwden ze hun eerste huisje in Geel. Toen Eduard werk kreeg in de Limburgse steenkoolmijnen, verhuisde het gezin naar Houthalen – ze kregen vier zonen. “De vierde had een meisje moeten zijn”, grappen ze. Niet veel later startte hij een betonbedrijf, waar zijn zonen later ook werkzaam waren. Van pensioen moest hij niets weten: de ondernemer werkte tot zijn 85ste.

De jaren daarna bracht het stel de hele dag met elkaar door. Hij kookte, zij ruimde op. “Hij is een goede kok”, herinnert Angeline zich. Elke zondag gingen ze uit eten, en ze gingen regelmatig naar de kust.

Het koppel heeft inmiddels tien kleinkinderen, vijftien achterkleinkinderen en twee achterachterkleinkinderen die allemaal in de buurt wonen. Een honkvaste familie, klinkt het.

Uniek huwelijk

Het huwelijk tussen de twee is uniek. Niet alleen in België: ook in Europa staat het koppel in de top 10 van koppels die het langst bij elkaar zijn. In Frankrijk zijn er drie koppels langer dan 80 jaar getrouwd, in Finland één en in het Verenigd Koninkrijk twee, zegt Anthony Croes-Lacroix, als vrijwilliger verbonden aan de European Supercentenarian Organisation.

Croes-Lacroix verifieert en registreert de 100-jarigen in België, en telt ook het aantal koppels dat langer dan 75 jaar samen is. Momenteel zijn in dit land nog acht koppels die tussen 75 en 78 jaar getrouwd zijn in leven.

Er is natuurlijk altijd een overtreffende trap. Het langste huwelijk ooit geregistreerd staat op naam van een echtpaar uit India. Karam Chand, geboren in 1905, en Kartari Chand, geboren in 1912, vierden hun 90-jarig huwelijksjubileum in 2015, voordat Karam Chand op 110-jarige leeftijd overleed.

Maar 81 jaar is net zo goed een wereldprestatie. Of het echtpaar uit Geel na zoveel jaar nog altijd blij is samen? “Natuurlijk!”, zeggen ze. Ze zijn elkaar nog altijd niet moe. Hoe dat komt? “Dat we elkaar graag zien zeker, hè”, zegt Eduard tegen zijn vrouw. “We kunnen mekander niet missen, al van het eerste moment dat we elkaar kennen. En ik heb er nog nooit van willen weggaan. Hij van mij? Dat weet ik niet”, voegt Angeline er gevat aan toe.

Wat hij het mooiste aan zijn vrouw vindt? “Ze is altijd vriendelijk, nooit negatief, en gedienstig. En lief.”

Zijn vrouw knikt. “Ik ben nooit kwaad op hem. Ik kan weleens zeggen ‘gij deugniet’, maar dat is niet kwaad zijn, hè?”

Wat zij het mooiste vindt aan haar man? “Dat hij alle dagen komt”, zegt ze, zichtbaar geroerd. “Vanaf het moment dat ik hem zie, ben ik gerust. Ik heb geluk: ik heb een man die mij heel goed behandelt.”

Maar elke dag komt het moment dat het bezoek vertrekt, en dan valt de eenzaamheid in. Angelines stem breekt. “Het ergste is als iedereen weg is. ‘s Avonds in bed ween ik heel lang. Dan mis ik mijn familie.”

Ook haar man vindt het gescheiden leven moeilijk. “Ik mis het gezelschap, je bent zo gewoon om samen te zijn”, vertelt hij. Toch roeien ze met de riemen die ze hebben: in het weekend rijdt de rolstoeltaxi voor en zijn ze bij hun kinderen, of gaan ze op restaurant.

In goede en kwade dagen

Een huwelijk van 81 jaar gaat niet alleen over rozen. Maar ze vinden het een moeilijke vraag, hoe ze als stel zijn omgegaan met uitdagingen. Water bij de wijn doen, klinkt het. En blijven praten, maar dat was vroeger toch lastiger, zeggen ze. “Het is altijd moeilijk om over gevoelens te praten, dat is niet eenvoudig voor de meeste mensen”, zegt Eduard. “We mogen niet klagen”, voegt Angeline toe. “Onze familie zit goed ineen, en strubbelingen zijn er overal.”

Heeft een lang huwelijk eigenlijk ook een positief effect op de gezondheid? Ja, zegt gerontoloog Ivan Bautmans (VUB): het geeft zin aan je leven, je bent minder eenzaam en kan genieten van mantelzorg wanneer het nodig is. “Je ziet ook vaak dat mensen op hoge leeftijd met functiebeperkingen nog thuis kunnen blijven mits ze hulp van de partner hebben, en dat wanneer die partner wegvalt de weduwe of weduwnaar het niet meer alleen redt.”

Het kan natuurlijk ook anders uitpakken. Het is een open deur intrappen, maar als de relatie toxisch is of er geen liefde meer is, biedt een huwelijk niet steevast een garantie op welzijn op hogere leeftijd. Ook de zware mantelzorg voor een zieke partner kan een negatief effect hebben op de gezondheid van de andere partner die de zorg verstrekt, stelt Bautmans.

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de kwaliteit van langdurige relaties. In het Leerboek Gerontologie, dat een inkijkje geeft in het proces van ouder worden, valt het volgende te lezen: “Waar de wetenschap het wel over eens is: het huwelijk (of een stabiele relatie) zorgt voor een betere levenskwaliteit en een positief emotioneel welbevinden.  De media schetsen een dubbelzinnig beeld van het huwelijk op oudere leeftijd: het liefdevolle nest versus een uitgebloeid, leeg huwelijk. Beide beelden kloppen.”

Een lang en gelukkig huwelijk is niet voor iedereen weggelegd: gemiddeld scheiden we na vijftien jaar. In 2022 werden er in het Vlaams Gewest 10.523 huwelijken ontbonden door echtscheiding. Positieve noot: dat was dan wél het laagste aantal in meer dan twintig jaar. Daarnaast werden 25.547 huwelijken beëindigd door het overlijden van een partner. In 2022 traden 26.571 koppels in het huwelijksbootje, blijkt uit cijfers van Statistiek Vlaanderen.

Ook bij oudere volwassenen komen steeds meer scheidingen en alternatieve samenlevingsvormen voor. “Dit is nu gelukkig al minder taboe dan pakweg veertig jaar geleden”, zegt Ivan Bautmans. Een vrolijke ontwikkeling is dat steeds meer oude mensen de liefde vinden: in 2021 waren er in ons land 254 eerste echtgenoten en 85 tweede echtgenoten ouder dan 75 jaar bij het afsluiten van hun huwelijk. Goed nieuws voor alle vrijgezellen onder ons: het is nooit te laat.

Daarnaast stijgt onze levensverwachting. Op papier is daarmee de kans groter dat we samen oud worden. Gaan we in de toekomst dan ook meer huwelijken zien die de tachtig jaar aantikken? “De vergrijzing zal inderdaad een verhoogd aantal eiken huwelijken tonen, of toch voor even”, analyseert socioloog Dimitri Mortelmans, verbonden aan het Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid.

Maar twee trends zullen zorgen voor een daling van heel lange huwelijken, voorspelt hij. “De generatie die nu zulke lange huwelijken haalt, is een generatie van voor de start van de scheidingsgolven. De generaties erna hebben we veel meer scheidingen gekend, waarmee de groep huwelijken die het overleven steeds kleiner wordt.”

Daarnaast is onze manier van samenleven veranderd: sinds 2000 zijn we massaal gaan samenwonen. Dit wordt niet in de huwelijkscijfers geregistreerd, of deze stellen trouwen later, waardoor deze huwelijken in de statistieken schijnbaar veel korter zijn dan de daadwerkelijke lengte van de relaties.

Op kortere termijn zullen we nog wel wat uitschieters zien, denkt hij. “De volgende generatie zijn de babyboomers. Ook al is die generatie massaal gaan scheiden, die zijn met zoveel dat de basis van overlevende lange huwelijken groot genoeg is om nog een tijdje dit type lange huwelijken te blijven vieren.”

Tot de dood ons scheidt

En vieren doet het echtpaar Cuyvers- Haeseldonckx nog regelmatig, altijd in gezelschap van hun kinderen en (achter)kleinkinderen, die regelmatig op bezoek komen. Voor Angeline kan dat niet vaak genoeg zijn. “Wat ik denk over de liefde? Dat ik mijn leven lang verliefd blijf op mijn familie”, zegt ze.

Hun achterkleinkinderen zijn inmiddels op de leeftijd dat ze relaties starten en opbouwen. Ze vragen nooit advies over de liefde aan hun overgrootouders. Dat komt omdat de tijden voor de nieuwe generatie anders zijn, denkt Eduard. “Er zijn meer scheidingen dan vroeger. Toen wij jong waren, kwam dat zelden voor. Mensen waren trouw: het huwelijk was voor altijd. Misschien was er vroeger ook wel de behoefte om te scheiden, maar de mogelijkheden waren er niet financieel: vrouwen waren afhankelijk van de man.”

Het koppel hoopt nog veel tijd samen door te brengen. Hoewel ze zelf trouwden in oorlogstijd, zijn ze nu meer dan vroeger bezorgd over de oorlogen in de wereld en om de toekomst voor hun nageslacht. “Als je jong bent, heb je minder zorgen. Het dringt niet tot je door”, verklaart Cuyvers. “Daarna maakten we de euforie van de bevrijding mee en de tijd van het zwarte goud in Limburg.” De overvloed die zij hebben gekend, zullen hun achterachterkleinkinderen wellicht niet meer meemaken, voorspellen ze. “Ik hoop dat ik mis ben, maar ik denk dat we de beste tijden gehad hebben.”

Of ze, om toch met een positieve noot af te sluiten, nog een tip hebben voor mensen die de liefde zoeken? Er zijn twee opties, zegt Eduard. “De ene manier om de liefde te vinden is een verstandshuwelijk. De andere manier is om verliefd te zijn. Welke van de twee het beste is, moet je zelf voelen. Een verstandshuwelijk kan goed zijn, omdat dan de basis geschept is voor de lange termijn. Verliefdheid gaat over, en dan kan de liefde desillusies teweegbrengen.”

Of zij verwacht hadden dat ze de 80 jaar zouden halen, toen ze als verliefd jong stel op de fiets stapten die dag in januari? “Daarvoor zijn we getrouwd, hè, om lang samen te blijven?”, zegt Cuyvers tegen zijn vrouw. “Ja. Tot de laatste dag”, beaamt ze.