Partijvoorzitters tonen zich opvallend milieubewust in debat met jongeren: ‘Klimaat zou niet mogen polariseren’

“Daar is Bouchez. De show begint”, zegt iemand gniffelend. We zitten in een volgepakt ‘Train World’, het prachtige voormalige station van Schaarbeek. Klimaatwetenschapper Jean-Pascal van Ypersele (UCL Louvain) beent door de immense zaal terwijl op het podium politieke kopstukken plaatsnemen.

Paul Magnette (PS), Nadia Naji (Groen), Jean-Marc Nollet (Ecolo), Melissa Depraetere (Vooruit), Jos D’Haese (PvDA), Robrecht Bothuyne (vice-voorzitter van de cd&v) en dus Georges-Louis Bouchez (MR). François de Smet (DéFI), Frederik Ceulemans (woordvoerder Open Vld Brussel) en Jean-Luc Crucke (Les Engagés) zijn ook van de partij. Bart De Wever (N-VA) is de enige die van Ypersele niet wist te overtuigen.

Iedereen krijgt een bordje met een groene ‘ja/oui’-kant en een rode ‘nee/non’-kant. “Dag gladiatoren”, zegt moderator Nic Balthazar. “Jullie antwoorden met de bordjes op de ja-nee-vragen. Voor de open vragen krijg je één of twee minuten spreektijd.”

Afschaffen bedrijfswagens

De vragenstellers zijn vijftig jongeren. Vijf jaar na de eerste klimaatmarsen wil van Ypersele hen de kans geven de politici op de gril te leggen. Want velen zijn ontmoedigd. Het jongerenprotest kreeg aandacht en leidde mee tot de Europese Green Deal. Maar nu staat die onder druk en drukken beleidsmakers de ‘pauzeknop’ in.

Vanavond doen de politici hun best om opnieuw hoop te bieden: er ontstaat een zee van groene unanimiteit op het podium. “Zijn jullie bereid om beslissingen op lange termijn te nemen die nodig zijn voor het klimaat, ook als je daarmee kiezers zou verliezen?” vraagt Amber met rode wangen. Binnen de seconde gaan alle groene bordjes omhoog. Idem wanneer Lotte de vraag stelt : “Zijn jullie voor strengere sociale en milieunormen voor de producten die we invoeren?”

Ook belasting op kerosine, bedrijfswagens afschaffen en een herdenkingsdag voor de slachtoffers van de overstromingen in 2021 zien de kopstukken zitten. Allemaal bepleiten ze meer en beter openbaar vervoer en een sociaal rechtvaardige groene transitie. Bouchez zegt: “Klimaat zou niet mogen polariseren.”

Maar er is ook onenigheid.

SUV’s verbieden zien DéFI, cd&v, MR en Open Vld niet zitten en over burgerlijke ongehoorzaamheid en de klimaatzaak botsen ‘links’ en ‘rechts’.

Natuurlijk moet ‘ongehoorzaam’ protest’ kunnen, luidt het bij groen en rood, “want de Vlaamse klimaatpolitiek volstaat niet”, aldus Depraetere. D’Haese werpt liberalen en christendemocraten toe: “Hoe kunnen jullie klimaatwetenschapper van Ypersele respecteren maar toch het vonnis in de klimaatzaak verwerpen?” Waarop de zaal applaudisseert. Naji zegt ‘boos’ tegen Ceulemans: “Het is uw partij die op de pauzeknop duwt. Dan is een schop onder de kont zoals de klimaatzaak nodig.” De Smedt stelt: “Er is echt geen knop waarop politici kunnen maar niet willen duwen die het klimaat redt. Het is erg complex.”

Uitgelaten sfeer

Razend interessant, zo vinden de jongeren, zijn de andere visies op een sociaal rechtvaardige klimaattransitie. Dat gaat van “onze milieunormen opleggen via Europese handelsregels” (Bouchez) en “meer economische groei om iedereen te steunen, maar dan zonder fossiele energie” (Bothuyne) tot “Tax the rich” (Magnette) en “geen klimaatpremies voor wie al voldoende centen heeft” (Naji). D’Haese zegt: “We moeten ook de verantwoordelijken aanpakken. De baas van TotalEnergies kondigt aan dat zijn bedrijf plant om de olie- en gasproductie tot 2030 met 2 tot 3 procent per jaar te verhogen.”

Zichtbaar opgetogen bedanken de jongeren de politici na afloop. “Maar met applaus oogsten red je de wereld niet”, waarschuwt Simon Sterck (18), de VN-jongerenvertegenwoordiger van de Vlaamse Jeugdraad. “Wij rekenen nu op jullie. Zorg dat klimaat een verkiezingsprioriteit wordt en er sterk beleid komt.”

De sfeer na afloop is uitgelaten. Met betraande oogen zegt Sterck: “Het doet deugd dat de politici zijn komen meedoen. Inclusief bijvoorbeeld Bouchez, die hier geen thuismatch speelt.”

Al lijkt dat mee te vallen. Het liberale kopstuk dat als laatste aanschoof, blijft na afloop het langst hangen, ‘omsingeld’ door jonge mensen met wie hij druk gesticulerend in debat blijft gaan.