Vlaamse regering bereikt akkoord met boeren: “Wet van de straat is beloond”, zegt Natuurpunt

Het akkoord bevat een pakket maatregelen. Een van de voornaamste knelpunten ging over de bescherming van landbouwgrond, een belangrijke eis van de landbouworganisaties. Daar is afgesproken dat de Vlaamse overheid tot 1 oktober zelf geen grond in agrarisch gebied meer aankoopt. Er gelden wel enkele uitzonderingen, zoals voor werken van algemeen belang of in overstromingsgebieden, maar ook voor gronden in Europees beschermde natuurgebieden (Speciale Beschermingszones of SBZ’s). Dat laatste punt was donderdag urenlang een knelpunt.

Er komt ook een werkgroep met daarin alle betrokken sectoren (landbouw, natuur, industrie...) die zich moet buigen over de problematiek van grondgebruik in Vlaanderen. Een eerste rapport moet tegen 1 juli 2024 klaar zijn.

Wat het mestbeleid betreft, is onder meer afgesproken dat de nulbemesting in VEN-gebied (Vlaams Ecologisch Netwerk, waardevolle natuur) uit het milieueffectenrapport (MER) van het nieuwe mestactieplan (MAP7) wordt gehaald.

Wat het stikstofdossier betreft, wordt er inhoudelijk niks veranderd aan het bereikte akkoord. Er is wel afgesproken dat de Vlaamse regering het onderzoek naar de omslag van een depositie- naar een emissiemodel meteen opstart.

Er komt ook een vermindering van de administratieve lasten. Zo wordt de Mestbankaangifte vereenvoudigd, wordt de kalenderlandbouw (kalender die boeren verplicht om op bepaalde tijdstippen te bemesten en te oogsten) versoepeld en komen er minder snel boetes bij overtredingen.

Nu de Vlaamse regering een akkoord heeft bereikt met de landbouworganisaties, roept Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) de landbouwers op om te stoppen met hun acties en blokkades. Boerenbond-topman Lode Ceyssens laat alvast verstaan dat hij bereid is het akkoord te verdedigen bij zijn achterban. Maar het akkoord zal wel “nauwgezet opgevolgd worden”.

“Minder lasten, minder paperassen en meer zekerheid voor landbouwondernemers.” Dat zegt viceminister-president Gwendolyn Rutten (Open Vld) over de deal. “Na lang en veel praten en nog meer luisteren, een akkoord. Nog heel wat werk op de plank, maar wel een stevige start op tal van knelpunten.”

“Een belangrijk signaal dat onze Vlaamse landbouw een strategische sector is én blijft”, aldus minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V).

Ook Zuhal Demir (N-VA) - die aanvankelijk fors op de rem stond op het twistpunt over de aankoop van landbouwgronden - verdedigt het akkoord. “Ambities afzwakken die het evenwicht met de natuur zouden verstoren was nooit een optie. Dat heeft deze regering duidelijk gemaakt. Goed akkoord voor leefmilieu en landbouw.”

Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout reageert op X dan weer kritisch op het landbouwakkoord. “Old school Vlaams beleid. Natuur opofferen en boeren een rad voor de ogen door hun echte problemen niet aan te pakken”, stelt Vaneeckhout. Volgens Vaneeckhout gaat de Vlaamse regering daarmee gewoon door op het pad dat tot de crisis voor landbouw en natuur geleid heeft. “Hier wint niemand mee. Wat ministers of belangenorganisaties ook vertellen”, aldus nog Vaneeckhout.

Een gelijkaardig geluid bij Vlaams fractieleider Mieke Schauvliege. Zij heeft het op X over een zoveelste “krokusakkoord van de Vlaamse regering met fake oplossingen”. “Voorstellen voor eerlijke prijzen voor boeren? Of om te voorkomen dat landbouwgronden omgevormd worden tot riante tuinen of privé-paardenweiden? Niet te vinden. Wel minder strenge milieuvoorwaarden”, aldus Schauvliege. De woordvoerder van minister van Omgeving Zuhal Demir spreekt dat op X meteen met klem tegen en ontkent dat er met het akkoord wordt ingeboet op de ambities rond leefmilieu en klimaat. “Daar was de regering niet toe bereid”.

Schauvliege verwijst ook naar de pauzeknop op de aankoop van landbouwgronden voor natuur. “Maar waar blijft pauzeknop voor verkoop van landbouwgrond van overheden? 2 maten, 2 gewichten. En vooral. Verkeerde focus. Want intussen gaat afbraak natuur en milieu verder. Op kap van de gezondheid van elke Vlaming”.

Natuurorganisatie Natuurpunt is “helemaal niet tevreden” met het akkoord. De natuur- en milieuorganisaties lieten de voorbije dagen al hun ongenoegen blijken over de manier waarop de Vlaamse regering het landbouwoverleg heeft aangepakt en over het feit dat organisaties als Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu (BBL) niet mee aan tafel zaten. Natuurpunt is daar “zwaar ontgoocheld” over, herhaalt Jos Ramaekers van Natuurpunt in De Ochtend op Radio 1. “Je beloont de wet van de straat omdat de landbouw met tractoren de straten kan blokkeren en de economie kan stil leggen”, aldus Ramaekers. “Hier is met één sector (de landbouwsector, red.) maatregelen genomen die meerdere sectoren aanbelangen”, klinkt het nog.

Dat de natuurorganisaties wél mee aan tafel zullen mogen schuiven bij de geplande werkgroep die zich moet buigen over het toekomstig grondgebruik in Vlaanderen, is volgens Natuurpunt wel een goede zaak. Maar dat er vanuit de landbouwsector nu de spreekwoordelijke hand gereikt wordt naar de natuurorganisaties, wordt toch met enige scepsis bekeken. “We nemen die uitgestoken hand aan. Maar na de hold-up van de Vlaamse regering door de landbouwsector is dat toch een uitspraak die we met de nodige voorzichtigheid benaderen”, aldus Ramaekers.

In een gezamenlijk persbericht met Bond Beter Leefmilieu (BBL) zegt Natuurpunt ook dat de toegevingen in verband met het mestactieplan volgens hen de toets van de Europese Commissie niet zullen doorstaan. Daarnaast brengen ze ook de waterkwaliteit en biodiversiteit in het gevaar, klinkt het. Anderzijds zijn de organisaties wel tevreden dat er niet aan het stikstofakkoord werd gemorreld en dat ook inzake de grondendiscussie geen “onbezonnen beslissing” werd genomen. Ze vinden het een goede zaak dat er werk wordt gemaakt van een langetermijnvisie op landbouw, maar onderstrepen dat de hete aardappel wordt doorgeschoven naar de volgende regering.