© Tom Palmaers
“Ik heb vooral problemen met Bart De Wever, die doet alsof hij de premier is: dat is hij niet, hij is ook niet de koning”
Benoît Lutgen is de Waalse tegenhanger van Wouter Beke. Al staat de c van cdH voor centre en niet voor christen zoals bij de CD&V. Lutgen is in elk geval erg geliefd bij groepjes rijpere vrouwen, merken we. Want zowel in het oorlogsmuseum als in het restaurant wordt hij omsingeld voor foto’s. Hij is in Bastogne incontournable. Van de PS valt in dit deel van Wallonië geen spoor te bekennen, ze hebben in de gemeenteraad van Bastogne zelfs geen enkele zetel.
Wie is Benoît Lutgen?
Bastogne is groen en glooiend. Helemaal anders dan Charlerloi, waar je voorbij fabrieken de stad in rijdt. Hier grazen koeien, drogen ze hesp en pendelen ze voor goed betaalde jobs naar Luxemburg. Wouter Beke is trouwens op bezoek en daarvoor is de plaatselijke pers uitgenodigd. Hij krijgt voor het oog van de fotografen een grote jambon de Bastogne, op de achtergrond blinkt een kleurig beeld van een kussend koppel. De driedimensionale versie van een iconische foto die het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde. “Het beeld is van brons en reist de wereld rond, de vorige halte was Rome”, zegt een trotse burgemeester. “Het geeft hoop en dat is belangrijk.” Want dat is Bastogne ook, het stadje waar de Slag om de Ardennen plaatsvond en dat door generaal Patton werd bevrijd.
U zat daarnet aan tafel met Wouter Beke. Wat hadden jullie te bespreken?
“Beke wil in Leopoldsburg ook een oorlogsmuseum bouwen, hij is komen kijken naar onze structuur. Het mu-seum zelf is van Bastogne, maar de uitbating is uitbesteed. De overheid moet niet doen wat de privé ook kan. We zijn geen oorlogsspecialisten. We maken elk jaar winst die we opnieuw investeren in toerisme en in werk.”
© Tom Palmaers
U klinkt nu als een liberaal.
“We zijn efficiënter dan de liberalen, ook voor ziekenhuizen volgen we dezelfde redenering. Helemaal anders dan de socialisten, die zo veel mogelijk in handen van de overheid willen houden. Voor alle investeringen die de overheid doet, moet ook de privé investeren, vinden wij. Als het museum verlies draait, is dat voor de privé-investeerder. Als het opbrengt, is de helft voor ons.”
Jullie werken wel samen voor een museum, maar minder als partij?
“We hebben anders meer dat ons bindt dan dat ons scheidt.”
Laten we eens zeggen wat jullie scheidt: CD&V wilde samen met N-VA regeren, jullie niet.
“Ik heb voor de verkiezingen beloofd om niet samen te werken met een partij die anti-Belgisch is, ik heb me daaraan gehouden. Ik heb vooral problemen met Bart De Wever, die doet alsof hij de premier is. Dat is hij niet. Hij is ook niet de koning. Zeker niet met een ideologie die de ene helft van het land opzet tegen de andere.”
Maar is het verschil tussen Vlamingen en Walen niet dat de Vlamingen meer de rechterkant uitgaan en de Walen meer de linkerkant? Waardoor jullie met de PS samengaan en de CD&V met N-VA.
“Je zit natuurlijk ook met de verkiezingsuitslagen waar je rekening mee moet houden.”
Was het dan fout van jullie om samen te gaan met de PS?
“Zoals ik al zei: je zit met de verkiezingsuitslag waarbij de kiezers in het zuiden voor PS hebben gestemd en in het noorden voor N-VA. Ik kan geen meerderheid vormen als die er niet is. Het was voor ons wiskundig gezien onmogelijk om een meerderheid te vormen met de MR in Brussel en in Wallonië.”
In de laatste peilingen is cdH amper de helft van CD&V. Jullie zijn kleiner dan MR, PS, PTB en Ecolo.
“Volgens die laatste peiling haalden we in Wallonië 10 procent, maar we zijn het gewend dat ze ons laag quoteren in de peilingen. Dat was in 2014 ook zo. Toen gaven ze ons een maand voor de verkiezingen niet meer dan 9 à 10 procent, we hebben uiteindelijk 15 procent gehaald.”
© Tom Palmaers
Toen stelde PTB nog niet veel voor.
“PTB is niet onze concurrent, de opgang van extreemlinks in Wallonië is even erg als die van extreemrechts in Vlaanderen.”
Vlaams Belang en PTB zijn voor jullie hetzelfde?
“Niet helemaal. Vlaams Belang is een racistische partij. PTB zou het failliet van Wallonië betekenen. En Ecolo is bisou-bisou met PTB.”
Wat als PS in PTB een partner vindt?
“Ik stap in elk geval niet in een regering met PTB. Ik wil niet dat Wallonië failliet gaat, want dat is wat je krijgt als je hun programma van een werkweek van 30 uur zou doorvoeren. PTB is een partij die tegen de jongeren is, want ze willen hen met schulden overladen. Dat betekent dat de jongeren niet alleen zullen moeten betalen voor hun eigen pensioen, maar ook voor dat van hun ouders én dat van hun grootouders.”
Wat vindt u van de tax shift? Gelukt?
“Minister Johan Van Overtveldt (N-VA) zie ik als iemand die problemen heeft met cijfers. De N-VA wilde toch de koopkracht doen stijgen en het begrotingstekort doen dalen? Resultaat: de koopkracht is gedaald en het begrotingstekort is gestegen. Oké, er zijn wel jobs bijgekomen, maar dat zou bij ongewijzigd beleid ook zijn gebeurd, zoals het Planbureau in 2014 al had voorzien.”
Dus is Di Rupo jullie enige geprefereerde partner?
“Di Rupo is gewoon een van de partners. We werken nu ook samen met Ecolo, MR en FDF. Ik ben single, ik hou van mijn vrijheid, ook in de politiek. Ik heb onderhandeld met Magnette en met Di Rupo, maar ons project is van het centrum, niet van links.”
Beke dringt aan op de meerwaardebelasting. Denis Ducarne, fractieleider voor MR in de Kamer, zegt dat kapitaal nog nooit zo hoog is belast. Valt dat nog te verzoenen? Wat is jullie standpunt?
“Voor ons is het heel eenvoudig: we zijn voor een meerwaardebelasting. Maar als je geld dat je uit dividenden haalt, opnieuw investeert in lokale projecten die duurzame jobs creëren - zoals Coucke heeft gedaan voor Pari Daiza - kan je wel een vrijstelling krijgen van die taks.”
© Tom Palmaers
Jullie zitten toch in de Kamer, dan kunnen jullie toch voorstellen om daar iets aan te doen. Sp.a heeft dat al gedaan. Waarom horen we u zo weinig in de Kamer?
“Dat is normaal voor een partijvoorzitter. Het werk gebeurt in de coulissen.”
Wat vindt u van de Waalse wapens die naar Saoedi-Arabië gaan? Kan dat?
“In Vlaanderen wekt dat altijd veel emoties los, maar er zijn nog andere producten die naar Saoedi-Arabië vertrekken, ook vanuit Vlaanderen. Als we die uitvoer bekijken, dan moet dat voor alle producten. Ook daar moeten op Europees niveau afspraken over worden gemaakt.”
De Croo zei al eerder dat hij voor een wapenembargo is, nog voor Didier Reynders.
“Dat was de De Croo van maart. De De Croo van april probeerde dan weer te verdedigen dat Saoedi-Arabië in die vrouwenrechtencommissie van de VN zit. Ik ben benieuwd naar de De Croo van mei. Bij hem is de coherentie vaak zoek, dat merk ik ook in onderhandelingen. Hij laat zich drijven door de wind en soms door de tegenwind.”
Laat het ons eens hebben over de verkiezingen: bestaat het centrum in Wallonië nog? Jullie zijn het centrum, bestaan jullie nog?
“Wat is het centrum? Iets dat tussen links en rechts ligt? Nee, voor mij is het centrum net iets dat het linkse en rechtse denken overstijgt. Dus laten we ophouden met links en rechts. Een goed voorstel is een goed voorstel, van wie het ook komt.”
Dus het centrum is gewoon opportunistisch?
“Het centrum is niet dogmatisch. Het is een plek waar mensen hun vrijheid en solidariteit verdedigen. Nu hoor je vaak mensen zeggen: ik ben verplicht tegen te stemmen, want dit komt van rechts, of dit komt van links. Neem nu de verlaging van de belastingen voor kmo’s. Sommigen zullen zeggen: het is een rechtse maatregel en die daarom verwerpen. Maar als een voorstel goed is, is dat toch goed. Dan maakt de kleur niet uit.”
Maar dat niet rechts, niet links zijn, niet vis, niet vlees, dat is toch moeilijk uit te leggen? In Vlaanderen hebben we daar een woord voor: tjeef. Kent u dat woord?
“Ja, haha. Maar het humanisme en het centrum is geen lauw water. Maar waarom zou je goede ideeën uit een andere hoek moeten weggooien? Het is niet omdat iemand van de N-VA iets lanceert, dat het d’office stupide is. Ook mijnheer Calvo - die ik soms niet apprecieer - zegt wel eens iets interessants. Een politieke partij moet voorstellen doen om de maatschappij te verbeteren en niet reageren op de tweet van de dag van Theo Francken. Je ziet wel - net als in Frankrijk - dat de traditionele partijen het moeilijk hebben, we hebben tal van economische en democratische crisissen achter de rug. Maar een partij moet de zaken op lange termijn bekijken. De wereld is erg aan het veranderen. Milieu, werk en mobiliteit zorgen voor grote uitdagingen.”
Laten we het eens hebben over de intercommunale Publifin. De klokkenluider is iemand van jullie partij, maar jullie willen het kind niet met het badwater weggooien en Publifin behouden. Van waar die gematigde houding?
“Onze reactie was zeker niet gematigd, zeker niet over het schandaal op zich. Wij zijn degenen die het hebben aangekaart (klokkenluider Halin is cdH-schepen uit een piepklein dorp, die auditeur is bij het Rekenhof, nvdr). Maar de sector van energie en telecommunicatie is ook erg belangrijk voor jobs en economie. We hebben ethiek en goed bestuur nodig, maar tegelijkertijd ook economische ontwikkeling.”
Hoe kan je dan zo’n zaken in de toekomst vermijden? Door de mandatarissen voor zichzelf nieuwe regels te laten uitschrijven?
“De Waalse regering heeft al maatregelen genomen: de zitpenningen zijn gedaald - als je niet aanwezig bent, krijg je zelfs helemaal niets - de lonen van de ceo’s zijn geplafonneerd,… Je kan niet alles in regels en wetten gieten, mensen moeten zich ook verantwoordelijk gedragen. Maar ik ben zeer boos op wie geld heeft gepakt zonder daarvoor iets te doen, want dat werkt stemmen op extreme partijen in de hand. Nu zijn het net de mensen die 40 euro per maand krijgen die zich schuldig voelen. Ik heb nog zo’n verhaal gehoord van iemand van wie het hele kerstfeest om zeep was, omdat een schoonbroer ineens opmerkingen maakte over zijn mandaat. Die man had eigenhandig een huis gebouwd en wilde dat trots tonen. In plaats van lof, kreeg hij venijnige opmerkingen. Die wil nu stoppen met politiek. Wij zijn in de gemeente zelf streng: de koffie krijgen we, maar de croissants voor het schepencollege van 7 uur nemen we zelf mee. Als we delegaties ontvangen, dan gaan we met hen eten. De gasten krijgen dit aangeboden, maar wij betalen elk ons eigen eten.”
Is dat niet overdreven?
“Nee, want daardoor hebben we in Bastogne deze legislatuur al 100.000 euro kunnen besparen. In Wallonië hebben we sowieso al de perceptie tegen. Ik vind dat ze in Vlaanderen nogal licht gaan over het feit dat sommige politici tot 50 mandaten cumuleren. In Wallonië of in Brussel zou dit een groter schandaal opleveren.”
© Tom Palmaers
Wil u nu zeggen dat dit in Vlaanderen meer aanvaard is dan in Wallonië?
“Nee, maar de perceptie is anders, ook in de media. In het Waalse parlement mag sinds 2014 bijvoorbeeld ook maar 25 procent van de parlementsleden cumuleren. De anderen mogen niet én parlementslid én schepen of burgemeester zijn, om er ook voor te zorgen dat niet iedereen zijn territorium verdedigt. Zo’n regel hebben jullie in Vlaanderen niet, of in Brussel. Een zaak als Publifin vernietigt dit soort acties. We hebben in Luxemburg ook een intercommunale - Idelux - die instaat voor 300.000 mensen en waar de voorzitter 900 euro per maand krijgt. Maar je kan met wetten ook niet alles tegenhouden. Het strafrecht heeft ook niet kunnen beletten dat er geen moorden meer kunnen gebeuren. Publifin is geen fait divers, maar die zijn er anders wel genoeg. Wat krijg je tegenwoordig? Om 8 uur een fait divers, om 10 uur een tweet van de Bart De Wever of van Francken, om 12 uur een perscommuniqué van Jambon, om 14 uur een wetsvoorstel en een uur later een stemming. En ik krijg intussen 15 journalisten aan de lijn. Wel, je m’en fou, ik reageer daar niet op. Als ik ooit stop met politiek, is het daarom.”
Zijn jullie zelf geschrokken van wat de uithaal van Halin veroorzaakt heeft?
“Hij is gewoon schepen in een gemeente van 4.000 inwoners en hij heeft zijn werk gedaan om de zaken te controleren.”
Iets anders: zal Trump nu naar Bastogne komen of niet?
“Dat weet ik nog niet. Maar Bastogne is nu eenmaal zeer bekend in de VS. Bekender dan Antwerpen, sorry Bart, je hebt nog wat werk (lacht). Tot de jaren 80 was het zelfs bekender dan Brussel. Hier hebben dan ook 600.000 Amerikaanse soldaten gevochten tijdens de Tweede Wereldoorlog, van wie er 80.000 ofwel hier zijn gestorven ofwel gewond zijn geraakt. Hier zijn dus vier keer meer slachtoffers gevallen dan in Normandië. Als je rekening houdt met de familie- en kennissenkring van elke soldaat, dan kom je aan 3 miljoen Amerikanen voor wie Bastogne iets betekent. Voeg daar dan films bij als ‘Band of Brothers ‘of over generaal Patton die de stad heeft bevrijd, dan heb je nog veel meer geïnteresseerden.”
Is Obama hier geweest?
“Nee, dat komt door de panda’s van Pairi Daiza. De Chinese president was net de panda’s gaan bezoeken en toen Obama meteen erna ook wilde komen, hebben ze hem naar een militair kerkhof in Waregem geloodst. Dat een buitenlands staatshoofd twee keer na elkaar Wallonië zou bezoeken, kon blijkbaar niet. Dus ging Obama naar Waregem. Beeld u die uitleg eens in. Mijnheer president, waar ben je precies geweest? Wat zegt u? Waregem? Ik was razend op Di Rupo.”
Hoe is het met je broer Jean-Pierre, de ceo van het bekende horlogemerk Ice Watch? Komt hij nu ook op bij de volgende verkiezingen? Niet bij uw partij in elk geval.
“Ik heb nog nooit gereageerd op plannen of uitspraken van mijn broer, ik wens hem in elk geval het beste.”
© TP
“Piano spelen, dat wordt mijn vrijheid”
Boeken: “De boeken van Armel Job, mijn vroegere leraar Latijn en Grieks. Zijn boeken zijn ook uitgegeven in Frankrijk en zijn scenario’s zijn verfilmd.”
Televisie: “Ik kijk al jaren niet meer naar Belgische tv-journaals, mijn medewerkers briefen me wel over de inhoud. Ik hou ook niet van de tv-debatten waar je met zeven mensen aan tafel in 10 à 15 minuten klaar moet zijn. Ik kijk liever naar de Franse tv, naar France 2. Je moet namelijk ook weten wat er elders gebeurt.”
Muziek: “Ik heb twee piano’s gekocht in een sociaal bedrijf, voor 150 euro per stuk. Ik laat er ook mijn hemden strijken en ik snuister er graag rond tussen de tweedehandsspullen. Piano spelen, dat is mijn toekomstige vrijheid.”
Koken: “Ja, ik kan koken. Is dat vreemd? Als ik een gezin wil, moet ik toch kunnen koken. Maar veel tijd heb ik niet. Op zaterdagavond schiet ik nog snel om halfacht een supermarkt binnen en om 23 uur sta ik aan het fornuis. Mijn favoriete gerecht? Bouillabaisse, daar ben ik dan 8 à 9 uren mee bezig, dat kan alleen als ik met vakantie ben.”
Huisdieren: “Ik heb twee honden. Of dat mijn familie is? Nee, ik hou wel van mijn honden, maar niet alsof het mijn familie zou zijn.”
Vakantie: “Ik hou erg van Frankrijk, ik ben al overal geweest, maar ik ga vooral naar het zuidoosten. Voor het weer. Ik rij graag grond op mijn motor, een Aprilia.”
