TERUGLEZEN OEKRAÏNE. Nederlandse Commandant der Strijdkrachten: “Europa moet snel meer munitie produceren”

Minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez is in Kiev voor een driedaags bezoek aan Oekraïne. Ze ontmoet er verschillende Oekraïense officials, net als vertegenwoordigers van Europese instanties en van de Verenigde Naties. De Vooruit-minister plant ook enkele terreinbezoeken en woont een herdenkingsceremonie voor 2 jaar oorlog bij.

Sinds Rusland Oekraïne op 24 februari 2022 binnenviel, heeft het Westen Kiev aanhoudend militair gesteund. Maar die militaire hulp lijkt de laatste maanden wat te stokken. In de Verenigde Staten zit een nieuw miljardenpakket geblokkeerd, in Europa slagen de lidstaten er maar moeizaam in om de productie van munitie en wapens op het niveau van de Oekraïense noden te krijgen.

Maar ook op humanitair vlak blijft de nood hoog. De Belgische regering stuurt op regelmatige basis medische en civiele hulpmiddelen naar Oekraïne, en dat moet ze voor Gennez blijven doen. "Na twee jaar oorlog is het belangrijker dan ooit dat we solidair blijven met het Oekraïense volk", zegt de minister. "Wapens zijn essentieel, maar het is net zo belangrijk dat Oekraïners achter het front de moed vinden om door te blijven gaan. Ik denk dan aan studenten, bejaarden, kinderen en moeders. Ze moeten naar school blijven gaan, gepaste zorg krijgen en kunnen blijven werken aan hun toekomst. Alleen zo kan Oekraïne zich blijven verzetten tegen de Russische agressie."

In oktober kondigde de regering naar aanleiding van een verrassingsbezoek van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aan ons land de oprichting van een fonds van 1,7 miljard euro aan. Dat is bedoeld voor de aankoop van militaire uitrusting, humanitaire hulp en de heropbouw van het land. 

De regering voedt dat fonds met het geld dat de overheid ontvangt uit de vennootschapsbelasting van de honderden miljarden euro's aan bevroren Russische tegoeden in ons land, onder meer bij het Brusselse effectenhuis Euroclear.

Eind vorig jaar besliste de regering om 185 miljoen euro vrij te maken voor civiele hulp. Het Belgische ontwikkelingsagentschap Enabel zal 150 miljoen euro krijgen voor de heropbouw van het land en zal zich de komende jaren vooral concentreren op de regio rond Tsjernihiv, in het noorden van Oekraïne. De stad werd aan het begin van de oorlog zwaar onder vuur genomen door de Russische troepen.

"De Oekraïners doen onmenselijke opofferingen, ook voor onze veiligheid. Dat mogen we niet vergeten", besluit Gennez. "De steun van het westen staat onder druk, zowel van extreemrechts binnen Europa als van de Republikeinen in de Verenigde Staten. Als Oekraïne valt en de Amerikaanse bescherming verdwijnt, wat houdt Poetin dan nog tegen om de Baltische staten of Polen binnen te vallen?"

Dmitro Kuleba, de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, is vandaag naar Warschau gereisd. Met zijn bezoek wil de Oekraïner het "onbelemmerde" transport van militair materiaal en noodhulp richting het front verzekeren. Misnoegde Poolse boeren blokkeren al enkele weken verschillende grensovergangen.

"In Warschau heb ik een openhartig gesprek gehad met vertegenwoordigers van de Poolse regering en het parlement", aldus Kuleba op X. "Beide regeringen streven ernaar om problematische kwesties op te lossen. Kiev en Warschau hebben een duidelijk beeld van wie onze gemeenschappelijke vijand is."

Eerder op de dag had de Poolse premier Donald Tusk aangekondigd bepaalde grensovergangen en weg- en spoortrajecten op de lijst met kritieke infrastructuur te zetten. Dat zou het vrij verkeer moeten garanderen.

Joe Biden heeft de Russische president Vladimir Poetin woensdag een " crazy SOB.", genoemd, een "son of a bitch", wat in het Nederlands kan worden vertaald als "rotzak" of "smeerlap". Biden deed de uitspraak tijdens een receptie in San Francisco met donateurs van de Democratische Partij.

Het Kremlin noemt de uithaal van de Amerikaanse president in een reactie ongepast. Volgens woordvoerder Dmitri Peskov heeft Biden zich gedragen als een “cowboy uit Hollywood”. Lees hier meer.

Europa moet sneller meer munitie produceren, zodat Oekraïne de strijd tegen Rusland kan volhouden. "De industrie moet echt een stap gaan zetten, willen we de hoeveelheden munitie produceren die nodig zijn. Anders verliest Oekraïne de strijd", zegt de Nederlandse Commandant der Strijdkrachten (CDS) Onno Eichelsheim in een interview met de Nederlandse krant 'De Telegraaf'.

Oekraïne kampt al langer met munitietekorten en verliest langzaam terrein op de Russen. "De Europese industrie heeft moeite om de aantallen te produceren die we nodig hebben om onze eigen krijgsmacht te versterken én met name Oekraïne te steunen", aldus de CDS tegen de krant. Hij zegt nog te weinig voortgang te zien bij een aantal bedrijven. "Je kunt dan boos worden op de industrie. Maar het is onze verantwoordelijkheid als Europese landen om onze aanvragen zo goed mogelijk te bundelen, zodat de industrie weet wat er op lange termijn nodig is."

Hij wijst erop dat de Russen samen met Iran en Noord-Korea dit jaar 300.000 drones willen bouwen. Dat zijn grotere aantallen dan Europa kan produceren. "Dat vind ik vreemd. Want gezien de financiële middelen die we hebben en de capaciteit van onze industrie, moeten wij dat ook kunnen. Productiecapaciteit is een deel van de afschrikking en die voldoet nu niet. De Russen hebben de zaken wat dat betreft beter op orde."

Wel laat hij weten niet pessimistisch te zijn voor de toekomst en te verwachten dat het Westen alsnog de gevraagde hoeveelheden kan produceren. "We zien daar nu de voortekenen van. De Noren hebben hun productie meer dan verdubbeld. Het Duitse bedrijf Rheinmetall verdubbelt ook. De Finnen, de Tsjechen gaan hard. Het is er, alleen het moet sneller. We hebben niet zoveel tijd."

De defensiebaas is wel een stuk somberder over het verloop van de strijd dan een jaar geleden. "Ja. Toen bouwden we op naar het offensief, we zaten volop in de trainingen en het leveren van materialen. Zeker, Oekraïne heeft de Zwarte Zeevloot een forse slag toegebracht en Odesa is voor schepen weer bereikbaar. Maar toch hadden we gewild dat ze verder zouden komen. Dit jaar zal Oekraïne vooral moeten verdedigen, dat vraagt een andere instelling dan vorig jaar."

De Nederlandse steun aan Oekraïne blijft "onverminderd noodzakelijk en urgent", zeker nu de westerse eensgezindheid wankel wordt. Tegelijk moet volgens de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV), een belangrijk adviesorgaan van kabinet en parlement, de weerbaarheid van Nederland versterkt worden omdat de dreiging voor de veiligheid groter wordt.

Sinds de Russische inval in Oekraïne deze week precies twee jaar geleden behoort Nederland tot de koplopers als het gaat om militaire, diplomatieke en financiële steun aan de regering in Kiev. Een nieuw kabinet zal dat beleid volgens de AIV dus moeten voortzetten. De winnaar van de verkiezingen, de PVV, wil de Oekraïners geen hulp geven, maar staat daarin vrijwel alleen in het parlement.

Tot voor kort was er consensus in het Westen over hulp aan Oekraïne, maar het adviesorgaan ziet "tekenen van aantasting van de steunbereidheid". De grootste bedreiging komt van de vermoedelijke Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump. Hij wil stoppen met de miljardenhulp die de huidige president Joe Biden geeft.

Nederland moet standvastig blijven in zijn hulp, vindt de AIV. Daarvoor is het nodig dat er structureel extra geld naar Defensie gaat bovenop de binnen de NAVO afgesproken 2 procent van het bruto nationaal product. Daarnaast moet er geld worden vrijgemaakt voor de wederopbouw van Oekraïne. "Dit alles vraagt van de regering heldere keuzes en duidelijke communicatie", zeker nu de oorlog nog lang lijkt voort te duren.

Verder is het volgens de AIV "essentieel" dat Nederland voldoende voorbereid is op een conflict of oorlog in Europa. Dat betekent dat er meer geld moet naar de wapenindustrie en de Europese lidstaten binnen de NAVO een veel grotere rol op zich nemen, zodat zij uiteindelijk zonder Amerikaanse hulp een operatie in Europa kunnen uitvoeren. En daarbij moet Oekraïne perspectief houden op het EU- en NAVO-lidmaatschap. Tegelijk moet een nieuwe manier worden gevonden om zich te verhouden tot Rusland, aldus het advies.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft woensdag opgeroepen tot gesprekken tussen Kiev en Warschau over de aanhoudende boerenprotesten aan de Pools-Oekraïense grens. 

Via dialoog wil de Oekraïner die grens opnieuw vrij krijgen. Misnoegde Poolse landbouwers werpen al een tijdje op enkele plekken blokkades op. Maar alleen Moskou haalt voordeel uit deze spanningen, zo zegt Zelensky woensdag in een video gericht aan de Poolse premier Donald Tusk.

"Ik heb aan onze regering gevraagd om zo snel mogelijk naar de grens tussen onze twee landen te gaan, tegen 24 februari", aldus Zelensky. Hij roept Tusk op om hetzelfde te doen.

De Poolse boeren verzetten zich tegen wat zij zien als oneerlijke concurrentie van hun Oekraïense collega's, omdat zij niet aan Europese regelgeving onderworpen zijn.

Dinsdag was er nog een incident tijdens een betoging in Gorzyczki, in het zuiden van Polen. Op een spandoek was de volgende pro-Poetin-boodschap te lezen: "Poetin, herstel de orde in Oekraïne, in Brussel en in onze regering". Aan de tractor met het spandoek was ook een vlag van de Sovjet-Unie vastgemaakt.

Zelensky hekelt het voorval en zegt dat het om "een fout" gaat. Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken vermoedt dat er mogelijk inmenging is geweest van Russische actoren.

Zelensky wil nu de nadruk leggen op dialoog met Warschau. De grensblokkades "brengen de aanvoer van wapens naar onze soldaten aan het front in gevaar", zegt hij. Gesprekken om het landbouwgeschil uit een impasse te krijgen, zijn daarom "een kwestie van nationale veiligheid" voor Polen, argumenteert de Oekraïner nog.

De Oekraïense landbouwproductie "staat Oekraïne toe om tegemoet te komen aan de noden aan het front en om onze onafhankelijkheid, onze vrijheid en dus jullie vrijheid te verdedigen", zo richt Zelensky zich tot het Poolse volk.

Rusland heeft honderden raketten ontvangen van Iran, meldt persbureau Reuters op basis van zes anonieme bronnen. Het zou gaan om zo'n vierhonderd projectielen, waaronder korteafstandsraketten van het type Fateh-110 of afgeleiden daarvan.

Eind vorig jaar sloten de Iraanse en Russische autoriteiten een deal over de raketten. De eerste leveringen vonden begin januari plaats, meldt het persbureau op basis van Iraanse bronnen. Er zouden al zeker vier leveringen zijn geweest. De komende weken volgen er nog meer.

De raketten die Iran levert, zijn ballistische raketten die vanaf de grond gelanceerd worden en ook gronddoelen kunnen raken. Het gaat onder meer om raketten van het type Zolfaghar, dat vermoedelijk is afgeleid van de Fateh-110. Dat is een redelijk modern en precies wapen dat gelanceerd kan worden vanaf een voertuig.

Het Oekraïense leger heeft vooralsnog niet bevestigd dat Iraanse raketten zijn ingezet in de oorlog.

Rusland zal er niet in slagen om de Oost-Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk dit jaar volledig te veroveren. Dat heeft Kyrylo Boedanov (38), het hoofd van de Oekraïense militaire inlichtingendienst, voorspeld in een interview met de Amerikaanse zakenkrant ‘The Wall Street Journal’. Volgens Boedanov heeft Rusland “niet voldoende kracht” voor zo’n grootschalige operatie. Lees hier meer.

Onze oorlogsjournalist Robin Ramaekers is tot aan de frontlijn kunnen gaan in de Oekraïense stad Koepiansk. De Oekraïners hebben die stad kunnen terugwinnen van de Russen, maar die dreigt nu opnieuw te vallen. Oekraïense militairen zitten al maanden in de loopgraven. “Het is de eerste keer dat ik toegang heb gekregen tot een frontlijn waar ze in de problemen zitten”, vertelt Ramaekers.

Zijn de gewone Russen even hard tegen de oorlog van Poetin als wij in het Westen? Om dat te achterhalen trok de Belgisch-Poolse schrijfster en journaliste Maja Wolny met de trein door Rusland. Van Moskou over Sint-Petersburg tot diep in Siberië sprak ze met 106 mannen en vrouwen van alle leeftijd en slag. Wat ze te horen kreeg, verraste haar. Dit zijn haar conclusies.

De Oekraïense troepen hebben gisteren een Himars-aanval uitgevoerd op een Russisch militair oefenterrein in het bezette district Volnovakha. Daarbij zouden in één klap 65 Russische militairen gedood zijn. Op sociale media zijn beelden verschenen van een veld dat bezaaid ligt met lijken. Lees hier meer.

De Europese Unie heeft woensdag ingestemd met nieuwe sancties tegen Rusland. Het pakket wordt op 24 februari formeel goedgekeurd, precies twee jaar na de inval van Rusland in Oekraïne. Voor het eerst zijn deze sancties ook gericht op bedrijven in China. Lees hier meer.

Het Oekraïense leger ontkent woensdag dat het de controle over het dorp Krynky, in het zuiden van Oekraïne, verloren heeft. Het dorp doet dienst als bruggenhoofd, een overmeesterd gebied aan vijandelijke zijde vanwaar het eigen optreden voortgezet kan worden. De Russische president Vladimir Poetin zelf had de verovering dinsdag geclaimd. Lees hier meer.

Twee jaar nadat de oorlog in Oekraïne uitbrak, blijft vooral financiële steun voor de mensen daar nodig. Dat stelt het Rode Kruis, dat ziet dat steeds meer mensen met schulden kampen. De hulporganisatie schatte in 2022 dat 840 miljoen euro nodig is om noodhulp te geven tot eind volgend jaar. Van dat bedrag is 62 procent gedekt, maar er zijn nog honderden miljoenen euro's nodig om ook de komende jaren te kunnen helpen.

Uit eigen onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de mensen in en rond Oekraïne moeite heeft om rond te komen. In de omringende landen leent een derde van de gevluchte mensen geld om te overleven. Spaarpotten zijn vaak leeg, stelt het Rode Kruis, na twee jaar met nauwelijks inkomen, slechte economische vooruitzichten en inflatie.

Ruim 1,1 miljoen mensen kregen via het Rode Kruis hulp via een vast bedrag per maand voor de boodschappen, huur of medische en studiekosten. In twee jaar tijd regelde de organisatie noodhulp voor 18 miljoen mensen in en rond Oekraïne. Voor 2,2 miljoen mensen vond het Rode Kruis een plek bij gastgezinnen. In totaal is 965.000 ton hulpgoederen (zoals kleding, bouwmateriaal, huishoudelijke dingen) uitgedeeld. Verder is aan 1,8 miljoen mensen medische en mentale hulp geboden.

De organisatie probeert vooral ook mensen te bereiken in gebieden waar nog zwaar wordt gevochten. Donaties aan het Rode Kruis blijven essentieel, benadrukt de hulporganisatie.

De Oekraïense luchtmacht zegt afgelopen nacht 13 van de 19 door Rusland gelanceerde drones uit de lucht geschoten te hebben. Daarnaast schoot het naar eigen zeggen ook nog een van de zes door Rusland afgevuurde raketten uit de lucht.

Een aantal van de drones die niet werden vernietigd, hebben hun doel niet gehaald, zegt de luchtmacht op berichtendienst Telegram. De 13 neergeschoten drones vielen grotendeels neer in regio's in de buurt van de frontlijn.

De neergeschoten Russische raket is een Kh-59 die volgens de Oekraïners neerkwam in de regio Poltava. Of de andere vijf raketten die niet werden vernietigd hun doel gehaald hebben, is onduidelijk.

De informatie van de Oekraïense luchtmacht kon niet onafhankelijk geverifieerd worden, meldt persbureau Reuters. Rusland heeft voorlopig nog geen commentaar gegeven.

De stafchef van de Russische strijdkrachten en aanvoerder van de invasie in Oekraïne Valeri Gerasimov (68), die wordt beschouwd als rechterhand van president Vladimir Poetin, heeft de Russische troepen in Oekraïne bezocht, zo meldt het Russische staatspersbureau RIA woensdag onder aanhaling van het Russische ministerie van Defensie.

Gerasimov zou eretekens hebben uitgedeeld aan militairen die zichzelf aan het front in Avdiivka onderscheiden hebben.

Rusland heeft zijn initiatief afgerond om 200.000 ton gratis graan naar zes Afrikaanse landen te verschepen, zo laat de Russische minister van Landbouw weten. De graanleveringen waren in juli toegezegd door president Vladimir Poetin.

Rusland verscheepte 50.000 ton graan naar zowel Somalië als de Centraal-Afrikaanse Republiek, aldus minister Dmitri Patroesjev in een door het Kremlin verspreide verklaring. Mali, Burkina Faso, Zimbabwe en Eritrea zouden elk 25.000 ton hebben ontvangen.

Oekraïne ontkent de Russische berichten dat de Russen de plaats Krynky op de oostelijke oever van de Dnjepr hebben overgenomen. Rusland beweerde eerder terreinwinst te hebben geboekt in de omgeving van de zuidelijke plaats Cherson, waaronder in Krynky. Volgens Kiev gaat het om "vervalsing van de feiten".

Na winst te hebben geboekt na de invasie in Oekraïne werden Russische strijdkrachten eind 2022 teruggedreven van de westelijke oever van de Dnjepr bij Cherson. De Russen trokken zich terug richting het oosten en zouden daar nog een gebied onder controle hebben. De Oekraïense krijgsmacht wist afgelopen november de oversteek te maken over de Dnjepr en won gebied terug op de oostelijke oever.

De berichten volgen op de terugtrekking van Oekraïne uit de oostelijke plaats Avdiivka. Hoewel dat niet als een groot strategisch verlies wordt gezien, is het wel een symbolisch verlies geweest voor de Oekraïense strijdkrachten.