Van geavanceerde satelliet naar ruimteafval: ERS-2 tuimelt ongecontroleerd richting aarde
Een klein dertig jaar na lancering raast een satelliet van het Europese ruimtevaartbureau ESA woensdag ongecontroleerd door de atmosfeer van de aarde. Ruimtevaartuig ERS-2 zal daar naar verwachting uiteenvallen en het grootse deel van de fragmenten zal opbranden voordat ze de aarde bereikt. Enkele overgebleven brokstukken zullen waarschijnlijk in de oceaan plonzen, zeggen experten.
RLBron:Sky News, ESA, AD.nl
De ERS-2 werd gelanceerd in 1995. Destijds was het Europa’s meest geavanceerde satelliet. Het ruimtevaartuig verzamelde waardevolle gegevens over onze oceanen, poolkappen en landoppervlakken. In geval van natuurrampen, zoals zware overstromingen of aardbevingen in afgelegen delen van de wereld, werd de satelliet bijvoorbeeld ingezet om die gebieden te monitoren.
Op dit moment cirkelt ERS-2 nog op een hoogte van 100 kilometer rond de aarde. Maar de observatiesatelliet ‘valt’ momenteel met zo’n 10 kilometer per dag, een snelheid die steeds verder toeneemt hoe dichter het vaartuig bij de aarde komt.
De kans dat je als mens geraakt wordt door vallende stukken ruimteafval zijn volgens de berekeningen van ESA minder dan één op honderd miljard
‘Natuurlijke’ terugkeer
Omdat de terugkeer naar aarde van de satelliet niet gecontroleerd kan worden door mensen, spreekt men van een 'natuurlijke’ terugkeer. Dat heeft als nadeel dat het niet mogelijk om precies te voorspellen wanneer en waar de satelliet precies de laagste lagen van onze dampkring binnenkomt. Dat zegt ESA, dat de terugkeer van de satelliet nauw in de gaten houdt.
De recentste schattingen van ESA voorspellen dat het ruimtevaartuig woensdagmiddag om 12.14 uur Belgische tijd de atmosfeer binnendringt. Maar volgens het agentschap kan dat ook tot wel 15 uur eerder óf later zijn, vanwege “onvoorspelbare zonneactiviteit”. Dat beïnvloedt namelijk de dikte van de atmosfeer en hoe lang het vaartuig erover doet om daar doorheen te komen.
ERS-2 zal ongeveer 80 kilometer boven het aardoppervlak in stukken uiteenvallen en de overgrote meerderheid hiervan zal in de atmosfeer opbranden. Sommige fragmenten zouden het aardoppervlak kunnen bereiken, waar ze hoogstwaarschijnlijk in de oceaan zullen vallen. Het ruimteagentschap benadrukt dat echter dat geen van deze brokstukken giftige of radioactieve stoffen bevatten. De kans dat je als mens geraakt wordt door vallende stukken ruimteafval zijn volgens de berekeningen van ESA minder dan één op honderd miljard.
Na ruim 120.000 rondjes om de aarde, zat de missie van de satelliet ERS-2 er in 2011 op. De overgebleven brandstof werd gebruikt om de satelliet alvast dichter bij de aarde te brengen. Op ‘natuurlijke wijze’ zou het ruimtevaartuig daar namelijk zeker honderd jaar over doen. Nu slechts krap 13 jaar. De satelliet kreeg ook nog een oppervlaktebehandeling om het risico op fragmentatie te verminderen. Beide maatregelen werden genomen omdat ESA zo weinig mogelijk ruimteafval wil creëren. Dat schroot vormt namelijk een gevaar voor andere ruimtemissies en -vaartuigen.
Eerdere observatiesatellieten van ESA die terugkeerden, waren GOCE in 2013 en de historische allereerste, geassisteerde terugkeer van Aeolus in 2023. Dit jaar zullen er nog twee ESA-ruimtevaartuigen terugkomen: OPS-SAT en Cluster-II (FM2).
