Double cleansing met een reinigend schuim van mama’s merk SKKN en een reinigende balsem van Ceravé, gevolgd door de Magic Cream van Charlotte Tilbury, een hydraterend nachtmasker van Drunk Elephant, een paar druppels gezichtsolie van SKKN en nog wat oogcrème op de lippen: North West, de tienjarige dochter van Kim Kardashian, start haar ochtend met een uitgebreide (en licht bizarre) skincareroutine die ze op Tiktok deelt.

Ze is niet de enige tween (een negen- tot twaalfjarige die niet langer kind, maar ook nog geen tiener is, red.) die geobsedeerd lijkt door skincare en zijn/haar/hun favoriete producten en routine van soms wel 12 stappen op Tiktok deelt.

In de VS worden ze Sephora tweens genoemd, de preadolescenten die na school bij de parfumerieketen Sephora rondhangen met vriendinnetjes, waar ze naar verluidt zo hard de testproducten te lijf gaan dat ze onbruikbaar worden en bedelen om staaltjes van het op sociale media erg populaire huidverzorgingsmerk Drunk Elephant. Ook gegeerd zijn onder meer Glossier, Rare Beauty (het make-upmerk van zangeres Selena Gomez, red.), Summer Fridays, Charlotte Tilbury en Sol de Janeiro. Net als de lipgloss en blush van Dior, maar die liggen buiten het zakgeldbudget van de doorsnee tween, tenzij je North West bent natuurlijk.

Hou het simpel

“Vroeger wilden kinderen prinsessenbadschuim met veel schuim, geur en kleur. Nu lijkt hun interesse verschoven naar volwassen skincare, vooral door sociale media,” zegt dokter Dagmar Ostijn, dermatoloog bij Skinical in Melle. “Zo wil mijn nichtje van 12 enkel nog Drunk Elephant. Krijgt ze geld voor nieuwe kledij, dan spendeert ze dat aan crèmes van dat merk, die eigenlijk te rijk zijn voor haar acnehuidje. De skincaremerken die populair zijn bij die jonge generatie bieden vooral anti-agingproducten aan.”

“De collageen- en elastinevoorraad in de huid begint pas vanaf je 25ste af te nemen. Die productie moet dus nog lang niet worden geboost op je twaalfde”

Dermatoloog Dagmar Ostijn

Al die crèmes en serums, die vaak actieve bestanddelen als retinol, vitamine C en fruitzuren bevatten, moeten veroudering bij een volwassen huid helpen uitstellen door in te werken op onder meer pigmentvlekjes, huidverslapping, rimpels en fijne lijntjes. Niet meteen iets waarover tweens zich zorgen hoeven te maken. “Zo begint de collageen- en elastinevoorraad in de huid pas vanaf je 25ste af te nemen. Die productie moet dus nog lang niet worden geboost op je twaalfde.”

Een jonge kinder- en tienerhuid heeft dus helemaal nog geen nood aan anti-agingproducten. “An sich heeft ze niet meer nodig dan reinigen, hydrateren en zonbescherming smeren.” Dat laatste helpt niet alleen huidkanker te voorkomen, maar ook vroegtijdige huidveroudering. Heeft ze last van eczeem of acne, dan heeft ze extra noden. Laat je in dat geval door de apotheker adviseren, wanneer de wachtlijst bij de dermatoloog te lang is.”

Geen retinol

Een krachtig anti-agingbestanddeel als retinol smeren is niet alleen overbodig op jonge leeftijd, het kan ook meer kwaad dan goed doen. “Dermatologen kunnen vitamine A, of vitamine A-zuur dat je enkel op voorschrift kunt verkrijgen, heel voorzichtig inzetten bij tieners met acne. Dat gebruik wordt medisch opgevolgd en beperkt zich tot maximaal één à twee keer per week. Op jonge leeftijd elke dag retinol smeren kan de huid irriteren, net als peelende bestanddelen als AHA-zuren gebruiken, zeker in hoge concentratie. Een uitzondering is BHA of salicylzuur: dat zuur kan een jonge huid met acne helpen.”

Ostijn waarschuwt ook voor allergenen als essentiële oliën en parfum in skincare. “Als je die op jonge leeftijd begint te smeren, kan dat later tot allergieën of irritaties leiden.”

Weinig kennis

Hoewel Sephora tweens graag eindeloos skincare content bekijken op Tiktok, ontbreekt het hen erg vaak aan (correcte) kennis over de huid en skincare. “Kinderen en jongeren willen een product omdat het viraal ging op Tiktok en hun vrienden er op school over praten, maar weten niet wat het exact voor de huid doet en of de bestanddelen wel geschikt zijn voor hun huid. Wat is BHA bijvoorbeeld en waarom zou je het op jouw huid gebruiken? Veel volwassenen weten dat trouwens ook niet.”

“Toen de acnelijn van Ceravé in ons land nog niet beschikbaar was, kochten jongeren dan maar de hydraterende producten van het merk, waardoor ze een overgehydrateerde acnehuid kregen omdat die producten te rijk zijn voor hun huid.”

Ostijn, die haar kennis als dermatoloog ook op Instagram deelt, hoopt “dat jonge mensen met kennis van zaken kinderen en tieners kunnen aanspreken op Tiktok en hen aan hun verstand kunnen brengen wat hun huid nodig heeft en wat zeker niet.” Want er is ook veel onzin en foute informatie te vinden op sociale media.

Spotless skin

Naast het feit dat een jonge huid al die serums en crèmes, die haar eventueel kunnen irriteren, niet nodig heeft, heeft kijken naar skincare content ook mogelijke psychologische gevolgen. Volgens associate professor Laura Vandenbosch, coördinator van de School voor Massacommunicatieresearch aan de KU Leuven, die onder meer onderzoek doet naar lichaamsbeeld bij jongeren, zijn jongeren extra gevoelig voor lichaamsbeeld en uiterlijke standaarden en zijn ze meer vatbaar voor socialemediacontent die sterk op het uiterlijk focust omdat hun lichaam door allerlei veranderingen gaat en ze hun seksualiteit ontdekken, waardoor ze meer over uiterlijk gaan nadenken.

“Je krijgt bij skincare artikels en andere beautycontent de onderliggende boodschap dat een spotless skin goed is, dat je een gladde, vlekkeloze huid moet hebben om mooi te zijn, om verzorgd te zijn, om gelukkig te zijn. Zo koppel je geluk aan mooi zijn en je uiterlijk en krijg je seksuele objectivering van het lichaam. ‘De buitenkant is goed, dan is de binnenkant dat ook.’ Het stereotiepe idee dat mooie mensen goed en populair zijn zit trouwens al in veel kindermedia verwerkt. Denk maar aan de tekenfilm De Kleine Zeemeermin, waar de gemene zeeheks Ursula klein, dik en oud is en de goede zeemeermin Ariel een spotless skin heeft.”

“Je krijgt bij skincare artikels en andere beautycontent de onderliggende boodschap dat je een gladde, vlekkeloze huid moet hebben om mooi te zijn, om gelukkig te zijn. Zo koppel je geluk aan mooi zijn en je uiterlijk en krijg je seksuele objectivering van het lichaam”

Associate professor Laura Vandenbosch

Er is an sich niets mis met je huid verzorgen. “Maar het wordt ongezond wanneer je huid verzorgen enkel draait rond een spotless skin omdat je denkt dat je gelukkiger zult zijn met een egale huid.”

Dat Sephora tween-groepjes in de parfumerie rondhangen is volgens Vandenbosch gelinkt aan hun ontwikkelingsfase. “Adolescenten worden elke dag een beetje onafhankelijker van hun ouders en trekken meer op met hun peers, hun leeftijdsgenoten. Met hen gaan ze ook samen op zoek naar hun identiteit. Uiterlijk is een heel centraal thema waarover best veel wordt gepraat, zeker in meisjesgroepen. Meisjes komen bovendien op die leeftijd meer in aanraking met gendersocialisatie. Zo zien we vaak dat goed bedoelde complimenten het heersende schoonheidsideaal sterk benadrukken. Stel dat een tienermeisje de ene week meer last heeft van acne dan de andere. In een minder zware week merkt iemand op: Amai, nu zie jij er goed uit. Dat compliment bevestigt dat je mooi bent als je spotless skin hebt. Zo zit er beloning in het voldoen aan het schoonheidsideaal.”

Meekijken op Tiktok

Hoe ga je als ouder nu best om met je kind dat ineens geobsedeerd lijkt door huidverzorging en skincare content op sociale media? Erover praten is belangrijk, zegt Vandenbosch. “Tweens laten nog vaak ouderlijke controle toe, ouders mogen bijvoorbeeld meekijken op de socialemediakanalen die hun kind gebruikt. Zo kun je checken welke influencers het volgt en welke content het bekijkt (iets waarop het algoritme ook invloed heeft). Je kunt het daarin begeleiden en een gesprek aangaan waarin je het onderwerp kadert: wat vond je van die filmpjes, waarom heb je ze bekeken? Vind je het niet een beetje eng dat die influencer het enkel heeft over hoe belangrijk een mooie huid is?”

Volgens Ostijn is het moeilijk “om je kind van zijn begeerde skincareproducten weg te houden, net zoals zeggen dat roken slecht voor je is. Je kunt foto’s van een door overmatig gebruik van zuren geïrriteerde huid tonen, maar wie zegt dat dat indruk zal maken? Jongeren willen over die crèmes kunnen meepraten op school. Toch zou ik tegen hen maar blijven herhalen dat hun huid écht niet veel nodig heeft.”

Reinigen, hydrateren en zonbescherming smeren dus. Dat laatste was North West alvast vergeten in haar Tiktokvideo.