Live - Oekraïne: twee Russische spionnen aangehouden voor geplande bomaanslagen in Kiev
Lees de belangrijkste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne hieronder in de liveblog. Download de app van De Morgen en krijg meteen een bericht bij belangrijk nieuws.
• Interview. ‘Aanvallen nabij Charkiv zijn afleidingsmanoeuvre om Oekraïense troepen uit Donbas weg te trekken’
• Interview. Defensiespecialist Rob de Wijk: ‘In het Hoge Noorden staat een enorme Russische legermacht tegenover eigenlijk niets’
• Achtergrond. Rusland zet Noord-Koreaanse pechraket in: KN-23 raakt uit koers en explodeert in de lucht
• Reportage. Alle hens aan dek in Oost-Oekraïne: ‘Russische zweefbommen slaan enorme kraters in onze verdedigingslinies’
Live
Poetin bereidt zich voor op 'lange' oorlog tegen het Westen, volgens Oekraïne
Door zijn minister van Defensie Sergej Sjojgoe te vervangen, maakt de Russische president Vladimir Poetin duidelijk dat hij zich voorbereidt op een "lange" oorlog tegen het Westen. Dat heeft Oleksandr Lytvynenko, secretaris van de nationale veiligheids- en defensieraad van Oekraïne, maandag gezegd tegenover het Franse persbureau AFP.
"Dat doet vermoeden dat Poetin een langdurige oorlog plant. Een oorlog niet alleen tegen Oekraïne, maar ook tegen het Westen in zijn geheel, een oorlog tegen de NAVO", aldus de hoge functionaris.
Volgens Lytvynenko worden "meer dan 30.000" Russische soldaten ingezet in het nieuwe Russische offensief in het noordoosten van Oekraïne. Aan het hele front zijn ongeveer 50.000 Russische militairen actief, luidt het. Charkiv, de tweede grootste stad van Oekraïne, wordt bij het nieuwe offensief voorlopig niet bedreigd, aldus nog Lytvynenko.
Oekraïne: twee Russische spionnen aangehouden voor geplande bomaanslagen in Kiev
Oekraïne heeft naar eigen zeggen vier Russische bomaanslagen in Kiev verijdeld. De Oekraïense veiligheidsdienst SBOe meldt op Telegram twee Russische spionnen te hebben opgepakt, die bommen tot ontploffing wilden brengen bij bouwmarkten en een café in de hoofdstad. De berichtgeving kan niet onafhankelijk worden geverifieerd.
Volgens de veiligheidsdienst moesten de bommen tot ontploffing gebracht worden op 9 mei, de dag waarop Rusland de overwinning van de Sovjet-Unie op nazi-Duitsland in 1945 viert. "Volgens het plan van de Russische speciale dienst moesten de explosieven ontploffen tijdens de piekuren van de supermarkten, om maximale schade toe te brengen aan de burgerbevolking", aldus de SBOe.
De veiligheidsdienst meldt dat de bommen vermomd waren als theepakketten, en bestonden uit een timer, een ontsteker, en plastic explosieven met een brandbaar mengsel. Zo zouden de Russen grootschalige branden willen veroorzaken. Bij het café was het de bedoeling om explosieven te plaatsen in een in de buurt geparkeerde auto.
Oekraïne zegt vaker Russische spionnen te arresteren op verdenking van het voorbereiden van dergelijke aanslagen. In hetzelfde bericht op Telegram schrijft de SBOe afgelopen februari een aanslag te hebben verijdeld in Lviv, in het westen van Oekraïne. Vorige week werden twee mannen gearresteerd die worden verdacht van betrokkenheid bij een complot om president Zelensky te vermoorden.
Jasper Daams
Al bijna 2.000 kinderen vermoord of gewond in oorlog Oekraïne
Minstens 1.993 kinderen zijn sinds de escalatie van de oorlog in Oekraïne vermoord of gewond geraakt. Dat zijn er gemiddeld twee per dag, meldt Unicef, het Kinderfonds van de Verenigde Naties (VN) maandag. Het echte aantal ligt volgens de organisatie hoger, maar 1.993 is het aantal dat geverifieerd kon worden.
"Zoals we in elke oorlog zien, kosten de roekeloze beslissingen van volwassenen aan kinderen hun leven, veiligheid en toekomst", zegt Unicef.
Door de oorlog zijn veel kinderen niet enkel fysiek gewond geraakt, maar kampen ze ook met mentale problemen. Volgens Unicef geeft de helft van de jonge tieners in het land aan dat ze moeilijkheden hebben bij het slapen. Een op de vijf kinderen zou last hebben van flashbacks.
Een ander gevolg van de aanslepende oorlog is schoolachterstand. De helft van de Oekraïense kinderen kan door het geweld niet altijd fysiek naar school.
Vier doden in bezet Oekraïne en in Russisch grensgebied
In de regio Loehansk in het oosten van Oekraïne en in de Russische regio Koersk zijn maandag ten minste vier doden en zeven gewonden gevallen, bij een Oekraïense aanval. Dat melden de Russische autoriteiten.
"Er brak een hevige brand uit na een aanval op de industriezone Krasnodon (...). Helaas weten we al dat drie mensen zijn overleden en vier anderen gewond zijn geraakt", zei het Russische hoofd van de regio, Leonid Passetchnik, op Telegram. In een apart bericht gaf hij de Oekraïense strijdkrachten de schuld van de aanval.
De stad Krasnodon, vlak bij de grens met Rusland, ongeveer 45 kilometer ten zuidoosten van de regionale hoofdstad Loehansk, staat sinds 2014 onder Russische controle en staat bekend om haar kolenmijnen.
In de Russische regio Koersk, die grenst aan Oekraïne, werd een vrouw gedood en drie mensen raakten er gewond bij een droneaanval. Die was gericht op voertuigen in het dorp Popovo-Lejatchi. Dat melde de regionale overheid. In een verklaring op Telegram sprak deze bron over een aanval door "Oekraïense terroristen".
Russische grensregio's, met name Belgorod en Koersk, zijn regelmatig het doelwit van Oekraïense drone- en artillerieaanvallen.
Tariefvrije import van Oekraïense landbouwproducten naar Europa met 1 jaar verlengd
Oekraïense landbouwproducten zullen nog een jaar langer vrij van invoerheffingen en quota naar de Europese Unie mogen worden uitgevoerd. De lidstaten hebben een voorstel van de Commissie daarover maandag goedgekeurd. Aan de maatregel zijn wel vrijwaringsclausules verbonden die een aantal Europese markten moet beschermen.
Met haar zogenoemde autonome handelsmaatregelen wil de Europese Unie aan Oekraïne een economische levenslijn bieden tijdens zijn oorlog met Rusland. De maatregel is al sinds juni 2022 van kracht en wordt nu met nog eens een jaar verlengd, tot en met 5 juni 2025.
Tijdens de onderhandelingen over de nieuwe verlenging stonden verschillende vooral Oost-Europese lidstaten op de rem omdat ze de impact vrezen van de Oekraïense landbouwproducten op hun eigen boeren. Ook Frankrijk had oren naar het argument van de protesterende boeren dat massale invoer de prijzen zou doen kelderen.
Daarom is een compromis uitgewerkt dat onder meer zegt dat er een rem komt op de invoer van gevogelte, eieren, suiker, maïs, haver, gries en honing. Eenmaal de invoer van deze "bijzonder gevoelige" producten de gemiddelde importvolumes van het tweede semester van 2021 en de jaren 2022 en 2023 overstijgt, worden er automatisch heffingen opgelegd.
Tijdens de onderhandelingen was er ook veel discussie over tarwe. Dat staat uiteindelijk niet op de lijst van de bijzonder gevoelige producten, maar er is afgesproken dat de Commissie zeer snel vrijwaringsmaatregelen zal nemen indien de Europese markt of de markt van een of meerdere lidstaten wordt verstoord door de Oekraïense invoer.
Oekraïne vervangt commandant in regio Charkiv te midden van Russisch offensief
De Oekraïense commandant die het bevel voerde in een deel van de regio Charkiv, is dit weekend vervangen, meldt het Oekraïense nieuwsmedium RBC. De wisseling van de wacht komt middenin een fors Russisch offensief in het gebied, waarbij Oekraïne moet toegeven dat Rusland ‘tactische successen’ boekt.
De reden van de vervanging van commandant Yuriy Galoesjkin is niet bekend. Hij stond pas een maand aan het hoofd van de eenheid. Zijn vervanger is Mychajlo Drapaty. Drapaty was in 2014 betrokken bij de verdediging van Marioepol, toen er oorlog uitbrak in de Donbas. Ook speelde hij een rol bij de bevrijding van Cherson in 2023, in het zuiden van Oekraïne. Daarna nam hij plaats in de generale staf en kreeg hij de leiding over het trainen van militairen.
De regio Charkiv is op dit moment een van de zwaarst bevochten gebieden in Oekraïne. In de afgelopen dag heeft Rusland zeker 22 aanvallen uitgevoerd in de regio. Vooral rond Vovtsjansk wordt zwaar gevochten, maar mogelijk hebben de Russen het later gemunt op de stad Charkiv zelf, de tweede stad van het land. Rusland probeert met grootschalige offensieven te profiteren van het gebrek aan Oekraïense munitie. Nieuwe Amerikaanse hulp is toegezegd, maar nog niet overal aan het front gearriveerd.
Inwoners van de regio Charkiv worden geëvacueerd naar aanleiding van de Russische aanvallen in het gebied.Beeld AFP Joram Bolle
Oekraïne claimt energie-infrastructuur in westen Rusland te hebben aangevallen
Oekraïne claimt een olieterminal en een onderstation van het Russisch elektriciteitsnetwerk te hebben aangevallen in de oblasten Belgorod en Lipetsk, in het westen van Rusland.
"Er waren ontploffingen op de olieterminal van Oskolneftesnab bij Stari Oskol, net als op het onderstation van Jeletskaja met een capaciteit van 500 kW", aldus een bron binnen de Oekraïense defensiesector. Volgens die bron ging het om een droneaanval door de speciale diensten van de SBOe.
Oekraïne importeert recordhoeveelheid stroom
Oekraïne moet vandaag een recordhoeveelheid elektriciteit importeren uit het buitenland, zegt netbeheerder Ukrenergo. Dat is het gevolg van grote schade aan het elektriciteitsnetwerk door Russische aanvallen. In totaal importeert Oekraïne vandaag bijna 19.500 megawattuur (MWh) vanuit Roemenië, Slowakije, Polen, Moldavië en Hongarije. Dat is bijna duizend MWh meer dan het vorige record, in maart.
Normaal gesproken is Oekraïne een netto-exporteur van elektriciteit, maar aanhoudende Russische aanvallen hebben de Oekraïense capaciteit flink teruggedrongen. Ook speelt mee dat de Russen de kerncentrale van Zaporizja bezet houden, de grootste kerncentrale van Europa. Op dit moment kan die daarom niet bijdragen aan de Oekraïense stroomvoorziening.
Als gevolg van de aanvallen, moeten delen van Oekraïne op stroomrantsoen. Industriële gebruikers kunnen worden gekort op hun elektriciteitsgebruik tussen 17 uur en middernacht. Volgens Ukrenergo zitten 412 plaatsen in Oekraïne op dit moment helemaal zonder stroom.
De controlekamer van een verwoeste energiecentrale in Oekraïne. Beeld AFP Joram Bolle
Hoogste aantal Russische militairen omgekomen sinds begin oorlog, zegt Oekraïne
De afgelopen 24 uur zijn in totaal ongeveer 1.740 Russische militairen om het leven gekomen in de oorlog in Oekraïne, zo beweert het Oekraïense leger in zijn dagelijkse update. Dat cijfer is het hoogste sinds het begin van de oorlog nu meer dan twee jaar geleden. Oekraïne zegt sinds het begin van de oorlog nu al meer dan 484.000 Russische soldaten gesneuveld zijn. Ook zou het Russische leger gisteren 31 tanks, 42 pantservoertuigen en 15 artilleriesystemen verloren zijn.
De cijfers vallen niet onafhankelijk te controleren en maken deel uit van de informatieoorlog die beide landen voeren. Toch vormen ze een indicatie van de hevigheid van de gevechten, en zijn ze allicht dan ook een weerspiegeling van de Russische aanvallen op de grensdorpen ten noorden van de Oekraïense stad Charkiv, in het noordoosten van het land.
De Russen namen sinds vrijdag meerdere dorpen aan de grens tussen Rusland en Oekraïne in. Volgens de generale staf wordt nu gevochten om de stad Vovtsjansk, nabij de grens met Rusland. Volgens de Oekraïners zetten de Russen grote troepenaantallen - naar verluidt tot vijf bataljons - in het gevecht in, ondanks de grote verliezen.
Twitter bericht wordt geladen...
Hoe zwaar de Oekraïense tol is van de gevechten bij Charkiv, is niet bekend. Wel geeft het Oekraïense leger toe dat Rusland de afgelopen dagen "tactische successen" heeft weten te boeken. De Oekraïense opperbevelhebber Oleksandr Syrsky zei zondag dat de situatie in Charkiv "duidelijk verslechterd" is. "De situatie is moeilijk, maar de strijdkrachten van Oekraïne doen er alles aan om de verdedigingslinies- en posities te behouden", stelde hij.
Volgens de Oekraïense autoriteiten zijn wegens het Russische offensief meer dan 6.000 mensen geëvacueerd uit de regio.
Oekraïense en Russische militaire waarnemers menen net als buitenlandse experts dat het Russische offensief nog niet meteen de stad Charkiv als doelwit heeft. De Amerikaanse denktank ISW (Institute for the Study of War) spreekt over "begrensde operationele doelstellingen". De aanvallen moeten de Oekraïense soldaten wegjagen van de grens. De opmars moet Charkiv ook binnen het bereik van de Russische artillerie brengen.
Het strategische doel bestaat erin de Oekraïense legerleiding te dwingen om soldaten en materiaal weg te trekken uit andere plaatsen aan het front in het oosten. De beperkte inzet van Russische troepen geeft aan dat "de Russische strijdkrachten op dit moment geen grootschalige operatie uitvoeren om de stad Charkiv te omsingelen of in te nemen", schrijft ISW.
Rusland meldt grote Oekraïense drone- en raketaanval
Rusland meldt zeker 31 Oekraïense drones te hebben neergehaald die waren ingezet bij nachtelijke aanvallen. Ook zouden zestien raketten uit de lucht zijn geschoten.
De Russische luchtverdediging kwam op meerdere plaatsen in actie, waaronder in de grensregio Belgorod. Het ministerie van Defensie meldt ook dat drones en raketten zijn vernietigd boven de Krim, het door Rusland geannexeerde Oekraïense schiereiland. Acht drones werden vernietigd boven de Koersk-regio en vier werden onderschept boven de Lipetsk-regio, aldus het ministerie.
Oekraïne heeft nog niet gereageerd. Sinds het begin van de oorlog hebben de strijdende partijen drones ingezet om infrastructuur op elkaars grondgebied te bestoken.
Sjojgoe verantwoordelijk voor 'meer dan 355.000 slachtoffers' in eigen rangen
Sergej Sjojgoe, de Russische minister van Defensie die zondag werd ontslagen door president Vladimir Poetin (zie bericht 23.08 uur), is verantwoordelijk voor "meer dan 355.000 slachtoffers", zowel doden als gewonden, "onder zijn eigen soldaten" sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Dat heeft de Britse minister van Defensie Grant Shapps gezegd.
Sjojgoe, op post sinds 2012, werd zondagavond onverwacht opzijgeschoven door Poetin, na meer twee jaar oorlog in Oekraïne. Hij wordt secretaris van de Nationale Veiligheidsraad, vicepremier Andrej Beloesov volgt hem op als defensieminister.
"Sergej Sjojgoe heeft toegezien op meer dan 355.000 slachtoffers onder zijn eigen soldaten en massaal burgerleed met de illegale campagne in Oekraïne", aldus Shapps op X. "Rusland heeft een minister van Defensie nodig die deze rampzalige erfenis ongedaan maakt en de inval beëindigt, maar alles wat het krijgt is een nieuwe marionet van Poetin." Beloesov was de afgelopen jaren een van de belangrijkste raadgevers van Poetin. Hij is econoom en heeft geen militaire achtergrond.
Twitter bericht wordt geladen...
De regeringsherschikking komt er op het moment dat het Russische leger vooruitgang boekt in de Oekraïense regio Charkiv, nadat het enkele dagen geleden een grondoffensief startte. Het voert ook de druk op in de Donbas, rond de stad Tsjasiv Jar.
De Litouwse president Gitanas Nauseda beschouwt het ontslag als een teken aan het Russische volk dat de oorlog nog kan voortgaan. "Dit gebeurt voor de binnenlandse markt", zei hij volgens de media vrijdagavond. "We mogen ons geen illusies maken dat Poetin bereid is tot vreedzame onderhandelingen."
"Hij heeft het gevoel dat hij alles kan doen. De enige manier om hem te stoppen is door Oekraïne te steunen. Het belangrijkste is om dat snel te doen", aldus de Litouwer.
Dodental loopt op na explosie Russische stad Belgorod
Door een explosie in een appartementencomplex in Belgorod in Rusland, net over de grens met Oekraïne, zijn volgens Russische autoriteiten op zondag minstens vijftien mensen gedood en zijn twintig mensen gewond geraakt. Eerder had het ministerie van Noodsituaties vier doden gemeld, met de aantekening dat er mogelijk nog meer mensen onder het puin lagen.
Het gebouw van tien verdiepingen zou volgens Rusland zijn geraakt door een deel van een Oekraïense raket die door het Russische luchtafweergeschut uit de lucht werd gehaald, aldus Russische staatsmedia. Het staat echter niet vast dat het om een raketinslag ging. Beelden laten enkel zien hoe meteen na een explosie een deel van het gebouw instort.
Later, toen de reddingsdiensten al aanwezig waren, kwam ook het dak van het complex naar beneden. Het raketfragment dat de schade veroorzaakte, zou volgens Rusland afkomstig zijn geweest van een zogenaamde Tochka-U-raket, een aanvalswapen dat dateert uit de Sovjettijd.
Een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het over "een gerichte aanval op burgers die het criminele karakter van Oekraïne en zijn bondgenoten bewijst". Volgens gouverneur Gladkov werd de regio Belgorod in de nacht van zaterdag op zondag "massaal beschoten" door de Oekraïense strijdkrachten. Kremlin-woordvoerder Dimitri Peskov noemde de aanval "barbaars".
Het Kremlin zei dat president Vladimir Poetin is ingelicht over de aanval, die volgens het Kremlin "barbaars" was. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het aanvallen van burgers en civiele infrastructuur "crimineel". Vanuit Oekraïne is nog geen direct commentaar gekomen.
Inwoners van Belgorod bij het ingestorte appartementsgebouw.Beeld AFP Poetin benoemt nieuwe minister van Defensie en vervangt topman van Veiligheidsraad
De Russische president Vladimir Poetin gaat minister van Defensie Sergej Sjojgoe vervangen door voormalig vicepremier Andrej Beloesov. Dat blijkt uit een verrassende regeringsherschikking waarover de Russische persbureaus zondagavond berichten.
Sjojgoe is minister van Defensie sinds 2012 en staat te boek als een trouwe bondgenoot van Poetin. Hij wordt vervangen door voormalig vicepremier Andrej Beloesov. Zelf wordt Sjojgoe secretaris van de Russische Veiligheidsraad, in opvolging van Nikolaj Patroesjev. Het is nog niet duidelijk wat diens nieuwe functie wordt.
Poetin legde vijf dagen geleden de eed af voor een vijfde mandaat als president van Rusland. De herschikking van zijn regering komt er op een moment dat het Russische leger terreinwinst aan het boeken is in de regio van Charkiv in Oekraïne en ook elders druk zet op de frontlinie.
"Sjojgoe zal blijven werken op dit domein, dat hij goed kent, dat hij zeer goed kent van binnenuit, met zijn collega's en partners op zijn oude werkplek", zo duidde woordvoerder Dmitri Peskov de beslissing van Poetin aan de Russische agentschappen.
Sjojgoe (r.) samen met Poetin tijdens een zomervakantie in 2018.Beeld AFP Het Russische leger lanceerde in februari 2022 een grootschalige aanval in Oekraïne, maar al snel verloor het offensief aan kracht en moest Rusland opnieuw veel terrein prijsgeven aan de Oekraïense troepen.
Ondanks enkele vernederende tegenslagen behield Poetin het vertrouwen in Sjojgoe, die onder vuur kwam te liggen bij een deel van het leger. Dat was onder meer het geval bij de mislukte revolte van de strijders van de paramilitaire groep Wagner in de zomer van 2023.
Beloesov, de vervanger van Sjojgoe, is een econoom en heeft geen enkele militaire bagage. Hij was sinds 2020 de eerste vicepremier en één van de belangrijkste economische raadgevers van Poetin.
Andrej Beloesov wordt de nieuwe Russische minister van Defensie.Beeld REUTERS Die andere oudgediende in de regeringen van Poetin, minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov, behoudt gewoon zijn functie. Ook de baas van de buitenlandse inlichtingendienst SVR, Sergej Narysjkin, blijft aan boord, net als Aleksandr Bortnikov, de chef van de machtige veiligheidsdienst FSB.
De leden van de Doema en de Federatieraad, de twee kamers van het Russische parlement, moeten de herschikkingen binnen de regering en het staatsapparaat maandag en dinsdag nog bekrachtigen. Dat is een formaliteit, aangezien het parlement wordt gedomineerd door de partij Verenigd Rusland van Poetin.
Rusland claimt verdere terreinwinsten in Charkiv
De Russische strijdkrachten claimen zondag dat ze vier nieuwe plaatsen in de Oekraïense oblast Charkiv hebben veroverd. "De eenheden van onze troepengroep 'Noord' zijn sterk opgetrokken door de vijandelijke defensie en hebben de plaatsen Hatysjtsje, Krasne, Morochovets en Olyjnikove in de oblast Charkiv bevrijd", stelde het Russische defensieministerie in een persbericht. Zaterdag claimde Moskou al vijf dorpen in de oblast Charkiv te hebben veroverd en een zesde in de oblast Donetsk.
Er is geen onafhankelijke bevestiging voor de Russische claims. Syrsky erkende zondag wel op Telegram dat "de situatie in Charkiv deze week duidelijk verslechterd" is. "De situatie is moeilijk, maar de strijdkrachten van Oekraïne doen er alles aan om de verdedigingslinies- en posities te behouden", stelt hij. Tegelijkertijd erkent hij dat de Russen op sommige plaatsen "gedeeltelijke successen" hebben geboekt. Volgens de Oekraïense autoriteiten zijn wegens het Russische offensief meer dan 4.000 mensen geëvacueerd uit de oblast.
Oekraïense en Russische militair waarnemers alsook buitenlandse experts menen dat het Russische offensief nog niet meteen de stad Charkiv als doelwit heeft. De Amerikaanse denktank ISW (Institute for the Study of War) heeft het over "begrensde operationele doelstellingen". De aanvallen moeten de Oekraïense soldaten wegjagen van de grens. De opmars moet Charkiv ook binnen het bereik van de Russische artillerie brengen.
Het strategische doel bestaat erin de Oekraïense legerleiding te dwingen om soldaten en materiaal weg te trekken van andere plaatsen aan het front in het oosten. De beperkte inzet van Russische troepen geeft aan dat "de Russische strijdkrachten op dit moment geen grootschalige operatie uitvoeren om de stad Charkiv te omsingelen of in te nemen", schrijft ISW.
Een beschadigd gebouw in regio Charkiv op 11 mei.Beeld ANP / EPA 100 actievoerders betogen aan Fluxys tegen overslag Russisch lng in Zeebrugge
Een honderdtal actievoerders hebben zondagmiddag actiegevoerd aan het hoofdkantoor van gasnetbeheerder Fluxys om een verbod te eisen op de overslag van Russisch vloeibaar gas (lng) in Zeebrugge. Hoewel een verbod op Europees niveau mogelijk deel zal uitmaken van een eerstvolgend sanctiepakket ten aanzien van de Russische staat, moeten ook alle Belgische regio's hun fiat geven. Vooral Vlaanderen ligt op Belgisch niveau dwars.
Middenveldorganisaties voeren sinds twee jaar actie tegen de overslag van Russische lng in de Haven van Zeebrugge, waar vandaag nog steeds 53 procent van de totale lng-invoer uit Rusland afkomstig is. Exact 36 procent daarvan vertrekt bijna onmiddellijk terug naar andere oorden.
De middenveldorganisaties en vredesbewegingen stellen dat het niet aan banden leggen van deze lng-overslag in Zeebrugge de facto gelijkstaat aan "een steunpakket van 500 miljoen euro per jaar aan Rusland". "De toegang tot Zeebrugge is een gigantische bron van financiering voor het Russische regime", aldus Mattijs Van Den Bussche van Vredesactie, organisator van de manifestatie. "Tegelijkertijd is die toegang ook belangrijk voor de Russische oorlogsstrategie in Oekraïne."
Sinds een tweetal weken zit de federale regering op één lijn wat betreft het aan banden leggen van de overslag van Russische lng op Europees niveau. "De situatie is schrijnend én cynisch. Rusland verdient heel wat meer aan de lng-handel dan wat België als steun geeft aan Oekraïne", aldus Van Den Bussche, die van oordeel is dat een akkoord op federaal niveau er heel wat vroeger had moeten komen. "Fluxys heeft een grote invloed op de politiek", zegt Van Den Bussche.
Mogelijks zal het verbieden van overslag op Russische lng deel uitmaken van een volgend sanctiepakket op Europees niveau. Daarvoor moeten eerste alle Europese lidstaten hun fiat geven, en op Belgisch niveau ook elke regio. Dinsdag heeft het Vlaams Parlement in de commissie Buitenland nog een voorstel voor een verbod, ingediend door parlementsleden van Groen, verworpen.
Woongebouw in Russisch Belgorod getroffen door Oekraïense aanval: vier doden
In de Russische oblast Belgorod is een woongebouw zwaar beschadigd geraakt bij een Oekraïense aanval. Vier mensen zijn dood vanonder het puin gehaald, meldt het Russische ministerie voor Noodsituaties zondag. Er zouden ook een twintigtal gewonden zijn.
"Twee andere lichamen zijn vanonder de brokstukken in Belgorod gehaald", deelde het Russische ministerie mee op sociale media. Even voordien had het ministerie al melding gemaakt van twee andere dodelijke slachtoffers.
Volgens het Russische defensieministerie viel het Oekraïense leger woonwijken in de stad Belgorod aan. Puin van een van de Oekraïense raketten die was onderschept, zou volgens het ministerie het gebouw hebben beschadigd.
Het Russische onderzoekscomité startte een onderzoek.
Gouverneur Vjatsjeslav Gladkov verspreidde een video van het gebouw op berichtenapplicatie Telegram. Volgens hem was het gebouw getroffen door een obus. Hij hekelde "grootschalige bombardementen" van het Oekraïense leger.
Als gevolg van de Russische oorlog tegen Oekraïne, die al meer dan twee jaar duurt, worden ook Russische grensregio's geregeld aangevallen. Aanvallen met veel slachtoffers zijn echter vrij zeldzaam.
Meer dan 4.000 mensen geëvacueerd uit Charkiv, zegt gouverneur
Een beschadigd gebouw in regio Charkiv, Oekraïne, 11 mei 2024.Beeld ANP / EPA Meer dan 4.000 mensen zijn geëvacueerd uit de grensgebieden van de Oost-Oekraïense oblast Charkiv. Dat zegt de lokale gouverneur, Oleh Synjehoebov, zondag na een Russisch offensief dat vrijdag is gestart.
Volgens de gouverneur zijn in totaal 4.073 mensen geëvacueerd. Een man van 63 is gedood door artillerievuur in het dorp Hlyboke. In Vovtsjansk is een 38-jarige man gewond geraakt.
Vrijdag zei Oekraïne dat Rusland een aanval had gelanceerd in Charkiv, waarbij de Russen kleine terreinwinsten zouden hebben geboekt.
De oblast Charkiv valt sinds september 2022 deels onder Oekraïense controle. De Oekraïense president Zelensky zei zaterdagavond dat de Oekraïense troepen tegenaanvallen hebben gedaan in grensdorpen in de oblast. "Het verstoren van de Russische offensieve plannen is onze eerste opdracht", zei hij.
Zelensky bevestigt strijd in grensgebied bij Charkiv
Volodymyr Zelensky.Beeld ANP / EPA De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft zaterdagavond in zijn gebruikelijke videoboodschap bevestigd dat er in het grensgebied ten noordoosten van Charkiv stevig wordt gevochten.
Russische troepen belegeren volgens hem zeven dorpen die net op Oekraïens grondgebied liggen. Het gaat om Striletsja, Krasne, Olijnykove, Loekjantsi, Morochovets, Hatysjtsje en Pletenivka. Het Kremlin beweerde eerder op de dag dat dat laatste gehucht al was ingenomen, evenals een aantal andere in de buurt.
Zelensky zei dat de Oekraïense defensie alles in het werk stelt om de Russische opmars richting Charkiv te stuiten, maar dat is een lastige opgave. "De situatie in Donetsk blijft eveneens spannend, met name in de omgeving van Pokrovsk."
Offensief laat Oekraïne zich ook niet helemaal onbetuigd. Behalve een raketaanval op de stad Donetsk, waar in een getroffen restaurant drie doden vielen, werd zaterdag volgens Russische berichten opnieuw Belgorod onder vuur genomen. Dat is de grootste Russische stad in de nabijheid van Charkiv. Er zouden zeker dertig projectielen zijn neergekomen. Eén persoon kwam om het leven, veertien anderen raakten gewond. De schade, onder meer door de uitgebroken branden, was aanzienlijk.
Presidentsverkiezingen in Litouwen gestart
In Litouwen zijn zondag de presidentsverkiezingen gestart. Ongeveer 2,5 miljoen stemgerechtigden zijn opgeroepen om een nieuw staatshoofd te kiezen voor de komende vijf jaar. Grote favoriet is de huidige president, Gitanas Nauseda (59).
De econoom is sinds 2019 president van het EU- en NAVO-land, dat grenst aan de Russische enclave Kaliningrad en aan Wit-Rusland, een bondgenoot van Moskou. Nauseda neemt het voor zijn herverkiezing op tegen zeven kandidaten. Centraal in de verkiezingscampagne stonden de Russische agressie tegen Oekraïne en de impact ervan op de nationale veiligheid, en sociaalpolitieke onderwerpen.
In Litouwen heeft de president vooral representatieve opdrachten uit te voeren, maar de president heeft ook bevoegdheden op vlak van buitenlandse zaken en defensie.
De stembureaus sluiten de deuren om 20 uur lokale tijd (19 uur Belgische tijd). In de nacht van zondag op maandag worden betrouwbare resultaten verwacht. Als er geen kandidaat met een absolute meerderheid is, vindt op 26 mei een tweede ronde plaats tussen de twee kandidaten met de meeste stemmen.
Tegelijk met de presidentsverkiezingen vindt ook een referendum plaats over de invoering van de dubbele nationaliteit.
Brand in olieraffinaderij in Volgograd na Oekraïense droneaanval
In de nacht van zaterdag op zondag heeft een Oekraïense droneaanval een brand veroorzaakt op de site van een olieraffinaderij in Volgograd in het zuiden van Rusland. Dat zegt de gouverneur van de gelijknamige oblast, Andrej Botsjarov.
"In de nacht op 12 mei hebben de luchtafweer- en elektronische strijdkrachten een droneaanval op het grondgebied van de oblast Volgograd afgeslagen", aldus de gouverneur op Telegram. De drone stortte neer en veroorzaakte wel een brand op de olieraffinaderij. Volgens de gouverneur is de brand intussen geblust en zijn er geen slachtoffers gevallen.
Het Russische ministerie van Defensie zei dat afgelopen nacht in totaal acht Oekraïense drones zouden zijn onderschept, waarvan één boven Volgograd. Meer details gaf het ministerie niet.
De site is eigendom van Lukoil en was eerder al het doelwit van een Oekraïense droneaanval. Bij die aanval in februari vielen ook geen slachtoffers.
Rusland meldt opnieuw burgerdoden door Oekraïense aanval
Bij een Oekraïense raketaanval op de door Rusland bezette stad Donetsk zijn volgens Rusland minstens drie mensen om het leven gekomen en acht anderen gewond geraakt. . De bewering valt niet onafhankelijk te verifiëren, Oekraïne heeft nog niet gereageerd.
Het zou gaan om een aanval op een restaurant, waarbij ook acht gewonden vielen. Op foto’s van persbureau Reuters is inderdaad te zien hoe het restaurant vernield is. Donetsk is al sinds 2014 in Russische handen. Het is de belangrijkste stad in de door Rusland geannexeerde Donbas in het oosten van Oekraïne en de stad ligt dicht bij de frontlinie.
Eerder vandaag meldde Rusland al drie burgerdoden na een vermeende Oekraïense aanval op een oliedepot in Rovenky, in de regio Loehansk. Indien de Russische informatie klopt, dan is het unicum: het Oekraïense leger maakt nauwelijks Oekraïense burgerslachtoffers in de oorlog tegen Rusland.
Het desbetreffende restaurant in Donetsk vandaag.Beeld REUTERS Russisch defensieministerie zegt zes dorpen in Oost-Oekraïne te hebben 'bevrijd'
De Russische strijdkrachten hebben naar eigen zeggen de controle over zes dorpen in Oost-Oekraïne veroverd. Dat zegt het Russische defensieministerie.
Volgens het ministerie gaat het om de dorpen Borisivka, Ogirtseve, Pletenivka, Pylna en Striletsja in de oblast Charkiv, nabij de grens met Rusland, en het dorp Keramik in de oblast Donetsk.
Het defensieministerie bevestigt zo het Russische offensief in het grensgebied. Volgens Moskou zou een groot aantal Oekraïense strijdkrachten zijn gedood. Ook zei Moskou dat 34 Oekraïense soldaten gevangen zouden zijn genomen.
Er is geen onafhankelijke bevestiging voor de Russische claims.
Oekraïense aanval op Loehansk doodt drie mensen, zegt Rusland
Rusland stelt dat Oekraïne een oliedepot in Rovenky, in de Oekraïense regio Loehansk, heeft aangevallen. Daarbij zouden drie burgerdoden zijn gevallen. De door Rusland geïnstalleerde gouverneur in het bezette gebied stelt dat de Oekraïense luchtaanval vrijdagavond laat tevens leidde tot een grote brand en acht mensen verwondde.
De aanval valt momenteel niet onafhankelijk te verifiëren, Oekraïne heeft nog niet gereageerd. Wel meldden enkele Oekraïense bloggers een aanval en brand in het stadje op Telegram. Indien de Russische informatie klopt, dan is het een tamelijk unicum: het Oekraïense leger maakt nauwelijks Oekraïense burgerslachtoffers in de oorlog tegen Rusland.
Volgens de gouverneur gebruikte het Oekraïense leger Amerikaanse ATACMS-raketten en voerde het woensdag een vergelijkbare aanval uit in de regio. Bewijs hiervoor levert hij niet. Loehansk staat grotendeels onder Russische controle.
Dylan van Bekkum
Honderden mensen geëvacueerd in oblast Charkiv na Russische aanval
Uit de gebieden aan de grens met Rusland in de Oekraïense oblast Charkiv zijn honderden mensen geëvacueerd. Dat zegt de gouverneur zaterdag, daags nadat Rusland een grote aanval had gelanceerd in de grensregio.
"In totaal zijn 1.775 mensen geëvacueerd", aldus gouverneur Oleh Synjehoebov op sociale media. Volgens de gouverneur schoot Rusland de afgelopen 24 uur met artillerie en mortieren op 30 plaatsen in de oblast.
De Russische troepen boekten kleine terreinwinsten in het grensgebied, waar ze bijna twee jaar geleden uit zijn verjaagd. De oblast Charkiv valt sinds september 2022 deels onder Oekraïense controle. De Oekraïense president Volodimir Zelenski maakte vrijdag melding van "intense gevechten" langs de hele frontlijn.
Volgens een Oekraïense hooggeplaatste militair konden de Russen een kilometer oprukken en proberen ze een bufferzone op te richten in de oblasten Charkiv en Soemy.
Er werd al maandenlang gespeculeerd over een mogelijk Russisch offensief bij Charkiv.
Rusland valt zeker vijf grensdorpen aan, volgens gouverneur Charkiv geen Russische terreinwinst
In de Oost-Oekraïense provincie Charkiv heeft het Russische leger vandaag zeker vijf dorpen langs de Russisch-Oekraïense grens aangevallen. De Oekraïense krant Oekraïnska Pravda meldde vanmiddag op basis van een bron bij het Oekraïense leger dat de Russen vier dorpen hadden ingenomen. Oleh Synjehoebov, de gouverneur van Charkiv, weersprak dat later en zei dat er in de grensstreek ‘actieve gevechtshandelingen’ plaatsvinden. Van serieuze Russische terreinwinst is volgens Synjehoebov nog geen sprake.
Oekraïne hield er al maanden rekening mee dat Rusland van plan was een offensief te beginnen in Charkiv. Vannacht staken Russische troepen op twee plaatsen in de provincie Charkiv de Russisch-Oekraïense grens over. Ten noorden van provinciehoofdstad Charkiv probeert Rusland de grensdorpen Striletsja, Borysivka, Pylna en Krasne in te nemen. Zo’n 20 kilometer naar het oosten pogen de Russen vanuit het dorp Pletenivka door te stoten richting Vovtsjansk, dat met zo’n 17.000 inwoners behoort tot de grootste dorpen in de omgeving. De Oekraïners vermoeden dat Vovtsjansk het belangrijkste doel is van de Russische aanval.
Beeld Photo News Daan de Vries
Oekraïne verwacht in juni of juli zijn eerste F-16’s te ontvangen
Oekraïne verwacht dat het zijn eerste F-16-gevechtsvliegtuigen in juni of juli zal ontvangen, meldt persbureau Reuters op basis van een hooggeplaatste bron bij het Oekraïense leger. In augustus vorig jaar waren Nederland en Denemarken de eerste landen die Oekraïne F-16’s toezegden. Later sloten België en Noorwegen zich daarbij aan.
Oekraïne kan de F-16’s goed gebruiken. De Oekraïense luchtmacht beschikt momenteel slechts over een kleine vloot verouderde toestellen van Sovjet-makelij. De veel modernere F-16’s kunnen Oekraïne helpen zich te verdedigen tegen aanvallen van Russische vliegtuigen en helikopters. Ook kan Oekraïne de gevechtsvliegtuigen gebruiken om doelen op de grond aan te vallen.
Sinds augustus zijn westerse instructeurs bezig met het opleiden van Oekraïense piloten en grondpersoneel in het besturen en onderhouden van F-16’s. Een deel van hen staat op het punt hun opleiding af te ronden, zei een woordvoerder van de Oekraïense luchtmacht eerder deze week. Het is niet bekend hoeveel van de tientallen toegezegde toestellen de komende maanden geleverd worden.
Beeld AP Daan de Vries
Nieuw militair hulppakket VS voor Oekraïne van 400 miljoen dollar
De Verenigde Staten bereiden een militair hulppakket ter waarde van 400 miljoen dollar (ruim 371 miljoen euro) voor Oekraïne voor, meldt het Witte Huis. De nieuwe hulp is onderdeel van een onlangs aangenomen wet die voorziet in buitenlandse hulp aan onder meer Israël, Oekraïne en Taiwan van in totaal 95 miljard dollar. Bijna 61 miljard dollar daarvan is bestemd voor Oekraïne.
Het hulppakket voor Oekraïne omvat artillerie, munitie, gepantserde voertuigen en handvuurwapens die onmiddellijk op het slagveld kunnen worden gebruikt. Dat vertelde een anonieme Amerikaanse functionaris aan persbureau Reuters.
Poetin: 'Voorbereidingen gestart voor oefening met kernwapens'
Beeld Photo News De Russische president Vladimir Poetin zegt dat Rusland en Wit-Rusland aan de voorbereidingen begonnen zijn voor een gezamenlijke oefening met tactische kernwapens. Dat schrijft het Russische persagentschap Interfax.
Op maandag kondigde Rusland een oefening met tactische kernwapens aan. Het Kremlin zei dat de oefening noodzakelijk was na " provocatieve bedreigingen" uit het Westen. Het is niet duidelijk over welke uitspraken het zou gaan.
De Russische plannen hebben als doel om zich voor te bereiden op een eventuele aanval op Russische bodem door Oekraïne met westerse wapens. Dat zegt Dmitri Medvedev, vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad op vrijdag.
De voormalige president waarschuwt dat Rusland in zo'n geval niet enkel Oekraïne, maar ook het Westen, kan aanvallen. "Onder bepaalde omstandigheden zal de reactie (op dergelijke aanvallen, red.) niet enkel gericht zijn op Kiev", schrijft Medvedev op Telegram. Rusland zou in dat geval niet enkel gebruikmaken van "conventionele explosieven", maar ook van "een speciaal soort wapens", aldus Medvedev.
Rusland probeert door front bij Charkiv te breken, Oekraïne stuurt versterking
Russische strijdkrachten hebben vanochtend vroeg geprobeerd met gepantserde voertuigen de grens bij de Oekraïense stad Charkiv over te steken. Rondom de stad werd daarbij hevig geschoten. Dat heeft de Oekraïense regering bevestigd, nadat de gouverneur van de regio eerder al had gezegd dat het Russische leger door de verdedigingslinies had geprobeerd te breken.
De opmars van het Russische leger bij Charkiv, dat op enkele tientallen kilometers van de grens ligt, is volgens Kiev een teken dat Moskou het front wil verleggen. Een hooggeplaatste Oekraïense legerbron zegt dat de Russische strijdkrachten een kilometer terrein hebben gewonnen; dit is echter niet door Kiev publiekelijk bevestigd. Volgens de bron wil Moskou een bufferzone van zo’n 10 kilometer creëren.
De Oekraïense strijdkrachten wisten de aanval af te slaan; Kiev heeft inmiddels versterking richting de stad gestuurd. Hoewel het Russische offensief vooral gecentreerd is rond de regio Donetsk, stationeert Rusland ook steeds meer militairen in de buurt van Charkiv, ziet Oekraïne. Rusland heeft het aantal aanvallen op de stad, die zo’n 30 kilometer van de grens bij Rusland ligt, de voorbije maanden fors opgevoerd.
Charkiv is de tweede stad van Oekraïne en telde voor de oorlog zo’n 1,5 miljoen inwoners. De Russen kregen aan het begin van de invasie, in februari 2022, delen van de stad in handen. Later wist Oekraïne die delen weer terug te veroveren.
Een inwoner van Charkiv loopt langs een appartementsgebouw dat verwoest is door een Russische raketaanval, op 17 januari.Beeld TYLER HICKS / NYT Maartje Geels
