Je accent kan je datekansen opkrikken (of net niet): “Deze tongval is momenteel het coolst”

Je kent elkaar door berichten heen en weer te sturen op een datingapp en zet uiteindelijk de stap om af te spreken. Je komt aan in een gezellige bar en ziet je date zitten. ‘Hallo', zeg je. De persoon antwoordt. Oeps, het blijkt een West-Vlaming te zijn. Knap je af op dat accent? Daar is een wetenschappelijke verklaring voor, zegt taalwetenschapper Stef Grondelaers (Meertens Instituut Amsterdam).

“Als ik zo’n accent hoor, trek ik meteen een la vol stereotypes open. En dat doen we allemaal. Een accent is net zoals je haarstijl, kledingstijl of je verzorging in het algemeen. Het is een soort van index die je in een split second vertelt wat voor persoon de andere is.”

_{(Lees verder onder de foto)}

Eerst even naar Engeland, daar zijn het Iers en Schots populair. Ze zouden iemand sexy maken, schrijft het magazine Cosmopolitan. Waarom? “Die accenten vallen buiten de deftige Engelse standaardtaal en zijn dus specialer”, zegt Grondelaers. “We vinden mensen die het spreken warm, solidair en aantrekkelijk. Maar pas op: we associëren zulke accenten ook met minder intelligentie. Omgekeerd vinden we de Engelse standaardtaal intelligent, maar kil en afstandelijk.”

Als we dat naar België vertalen: een West-Vlaams accent komt niet overeen met de standaardtaal en klinkt daarom aardig en solidair. Maar we associëren dat West-Vlaamse accent wel met ‘boers’, ‘onvrouwelijk’ en ‘niet gesofisticeerd’. Bij Limburgers krijg je positieve associaties als ‘aardig' en ‘gek op lekker eten’, maar ook wel ‘traag’ en ‘niet al te intelligent’.”

Wagen we ons voor een date dan beter aan het Algemeen Nederlands? “Iemand die accentloos en mooi spreekt, vinden we wél intelligent en competent. We associëren een prestige-accent met succes. Een hoog opgeleid en rijk iemand. Daartegenover vinden we zo’n succesvol iemand misschien niet erg benaderbaar en wellicht ook niet heel aardig. Dat kan een afknapper zijn, maar mensen zoeken in eerste instantie vaak net de maatschappelijk succesvolle metgezel.”

“Momenteel is het coolste, dynamische accent het Gentse”, weet Grondelaers. Hij deed hiervoor zelf onderzoek bij 211 deelnemers in 2019. De studie werd gepubliceerd in The Journal of Linguistic Geography. “Ik vermoed dat zij het dus heel goed doen in een romantische context. We vinden ze grappig op een positieve manier, en ook hip.”

“We kennen die stereotypes allemaal en ze worden keer op keer bevestigd in experimenteel onderzoek”, verontschuldigt Grondelaers zich. “Zo vinden we Antwerpenaren écht arrogant, en dat alleen op basis van hun taal. Voor mensen uit Vlaams-Brabant is er dan weer meer sympathie. Dat komt omdat onze standaardtaal daar in de zestiende eeuw vorm kreeg. Mensen uit die contreien genieten nu nog steeds van dat prestige.”

In Nederland deed de professor een ander onderzoek met opvallende resultaten. “We lieten deelnemers enkele accenten horen en vroegen hen hoe groot ze de man inschatten die aan het woord was. We kregen interessante verschillen. Iemand met een prestige-accent uit de regio Randstad, werd groter ingeschat. Een Limburger werd als klein aanzien en iemand uit Groningen werd bijna als een dwerg voorgesteld. Dat effect hebben we zes keer op rij vastgesteld.”

Onbewust hebben we dus de neiging om mensen op basis van een accent in hokjes te stoppen. “Onze hersenen zijn lui en traag. We wachten over het algemeen niet tot we een volledig beeld van een persoon hebben, maar trekken graag sneller conclusies. Dat is evolutionair gegroeid. Ons brein is getraind om snel te handelen in situaties van gevaar: wanneer we een groot, grommend beest zien, zetten we automatisch een stap achteruit zodat we niet gebeten worden. Met accenten gaat dat hetzelfde. We trekken de la met stereotypes open zonder iemand echt te kennen.”

En daar draagt iedereen aan bij. “Snacks van het merk Mora worden in reclamespotjes aangeprezen door een Limburgse vrouw. Het idee is dat Limburgers gezellige en leuke mensen zijn, dus als je iets gezellig wil aanprijzen gebruik je dat accent. Dat gebeurt systematisch zo.”

Gelukkig kun je die minachting die je voelt voor een accent, wel laten verdwijnen, stipt de taalwetenschapper nog aan. “Naarmate je die West-Vlaming of Limburger leert kennen, kunnen de nadelen van zijn accent afnemen. Onze maatschappij verandert hier ook wel in. In Nederland mag je als nieuwspresentator al praten met een zachte ‘g’. Die tolerantie komt er vast ook wel bij ons.”

Is liefdesgeluk zo simpel? Onze 4 relatie-experten geven elk één essentiële tip: “Meer oxytocine boost je seksleven” (+)

Na één jaar zit het flink mis in nieuw samengesteld gezin: “Onze zonen hoorden haar roepen tot boven” (+)

Marijn Devalck koos voor zijn minnares: wanneer zit er toekomst in een affaire? Expert: “Eén verwijt kan altijd terugkomen” (+)