Finland halveert erg hoge zelfmoordcijfers

In 1990 kreeg Finland, volgens het Finse Instituut voor Gezondheid en Welzijn (THL), te maken met maar liefst 1.512 gevallen van zelfmoord op een bevolkingsaantal van 5 miljoen. Dat komt neer op 30,24 gevallen op honderdduizend inwoners. “Het was het donkerste jaar”, zegt Timo Partonen, professor aan het THL.

Nu, drie decennia later, is Finland erin geslaagd om de cijfers te halveren, dankzij het National Suicide Prevention Project van 1986 tot 1996. Met het project werden tal van maatregelen genomen om zelfmoord tegen te gaan. Er kwamen ook richtlijnen voor de behandeling van andere depressieve stoornissen, zoals alcoholmisbruik of persoonlijkheidsstoornissen. Volgens Partonen is het succes vooral te danken aan de verbeterde zorg, de snellere en vroegere opsporing van depressieve stoornissen en betere behandelingen.

Maar ook nu, ruime tijd na afloop van het eerste project in Finland, zijn er nog maatregelen nodig om de positieve ontwikkeling aan te houden. Een nieuw programma voor zelfmoordpreventie loopt van 2020 tot 2030. Een betere voorlichting voor zowel het grote publiek, als voor journalisten en zorgverleners lijken de belangrijkste aandachtspunten van het programma van het THL.

Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor het hoge zelfmoordcijfer in Finland. Toch is het feit dat het er in de winter al vanaf de middag donker wordt en de temperatuur durft zakken tot ver onder het vriespunt, er geen van. “In feite is het aantal zelfmoorden het laagst in de winter: December, januari, februari”, zegt Partonen. “Als je depressief bent, reageren je hersenen en lichaam anders op de toename van de blootstelling aan zonlicht. Je kunt bijvoorbeeld meer last hebben van slapeloosheid. Je wordt rustelozer, angstiger, dus het angstniveau neemt toe en het kan je depressie verergeren”, legt hij uit.

Volgens een ander onderzoek van THL, dat de Finse gezondheid vergelijkt met andere Europese landen, heeft één op de zes Finnen psychische problemen en zijn depressie, angst en drugsmisbruik de meest voorkomende problemen op het gebied van geestelijke gezondheid. Uit datzelfde onderzoek blijkt ook dat depressiesymptomen duidelijk vaker voorkomen bij vrouwen.

Vooral jonge vrouwen behoren tot de meest kwetsbare groepen. Het aantal zelfmoordpogingen bij jonge vrouwen, tussen de 14 en 25 jaar, is zelfs toegenomen. Ook het aantal zelfmoorden bij jongeren onder de 14 jaar is gestegen van bijna geen of geen naar zes per jaar.

In vergelijking met Finland doet Vlaanderen het nog slechter op het vlak van zelfmoordcijfers. De laatst gepubliceerde cijfers van ‘Zelfmoord 1813' dateren van 2021 en tonen 13,81 zelfmoorden per honderdduizend inwoners aan. Finland deed het in dat jaar lichtjes beter, met een aantal van 747 zelfmoorden, wat neerkomt op 13,48 per honderdduizend inwoners.

Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.