Hoongelach, gejoel en gefluit: de eer van de natie staat op het spel

Judoka Charline Van Snick was erover begonnen na haar uitschakeling, dat ze toch was geschrokken van de sfeer in de zaal en dat ze niet zeker was dat de scheidsrechter daar niet van onder de indruk was, gezien de weigering om haar tegenstandster te bestraffen en het gemak waarmee zij een yuko had gekregen. Toen dachten we nog: als je de hitte niet kan verdragen, ga dan niet in de keuken staan. Met als bijgedachte: als je op je doos krijgt omdat je niet goed genoeg bent, moet je niet komen zeuren over het publiek.

Even het kader schetsen: onze beste judoka had geen te beste loting en trof dus zaterdag in haar tweede kamp al meteen de Braziliaanse olympisch kampioene en thuisfavoriete Sarah Menezes. Ik was er niet bij, maar naar het schijnt was het publiek niet bepaald lief voor Charline. Vijandig, agressief, zo stond het later in de verslagen. Ik checkte even bij een goeie vriend die hier al lang woont hoe dat zit met Braziliaans sportpubliek, maar hij was zich van geen kwaad bewust: "Het gaat wel om goud, Hans."

Belgen die zaterdag bij het volleybal waren van de Braziliaanse vrouwen tegen die van Kameroen, de nummer één tegen een achterafland in die sport, hadden teksten in dezelfde zin. Hoewel het in een partij van niks vlot 3-0 werd, joelde en floot het Braziliaanse publiek bij elke bal die een Kameroense aanraakte.

Dat zijn we niet gewend in het doorgaans keurige volleybal, maar het was nu eenmaal in het Maracanãzinho, het kleine Maracanã in de schaduw van het grote. Daar was ik vorig jaar bij Flamengo-Botafogo en toen was het mij opgevallen dat de fans altijd lawaai maakten: juichen als het eigen team in balbezit is en joelen en fluiten en beledigen als de tegenstander de bal heeft.

Maar dat was voetbal, een sport van verwilderde zeden. Zou dat de verklaring kunnen zijn: het exporteren van de voetbalcultuur op andere sport? Ik checkte weer bij de vriend: "Niet dat ik weet, Hans."

Diezelfde Belgen waren eergisteren bij het beachvolleybal en weer ergerden ze zich aan de negatieve houding van de Brazilianen. Alles wat de geel en groenen deden was goed, alles wat de anderen deden werd op hoongelach, gejoel en gefluit onthaald. De public announcer vroeg het publiek om wat sportiever te zijn en beide partijen aan te moedigen. Waarop hij prompt werd uitgefloten. Ik checkte een derde keer bij de vriend: "Ja Hans, het gaat hier wel om de eer van de natie."

Dát zal het zijn. Donderdag liep ik voorbij een pé sujo (letterlijk vuilevoetenbar of straatcafé) en stond het voetbal op. Brazilië stond op 0-0 tegen Zuid-Afrika. Ergernis alom bij de locals achter hun grote flessen bier. Eergisteren liep ik toevallig ook weer langs zo'n bar en stond het diep in de tweede helft 0-0 in Brazilië-Irak. Er werd gescholden en gediscussieerd, het heeft niks opgeleverd: het bleef 0-0 en nu moet het thuisland met de billen dicht tegen Denemarken. De eer van de natie staat op het spel.

Bang van muggen

Inmiddels heeft zich een ander fenomeen voltrokken, ook al komt dat de eer van de natie niet ten goede. Bij niet al te beste prestaties worden de eigen sterren compleet weggehoond. Het overkwam Neymar al in de eerste wedstrijd en eergisteren was het weer van dat. Je zag die arme - nou ja - jongen denken: was ik maar bij Lionel en Luis in Barcelona gebleven.

Laten we dat Braziliaans publiek nog even het voordeel van de twijfel geven, want soms is het ook leuk en ludiek. Bijvoorbeeld hoe ze Hope Solo aanpakken. Dat is de doelvrouw van de USA, die aan kindjes wil beginnen en dus een beetje bang is van de muggen. Ze draagt beschermende kledij en tegen valavond durft ze zelfs een muskietennet rond haar gezicht dragen. Bij elke wedstrijd smeert ze zich in met een sloot DEET die volstaat om de hele Amazone insectenvrij te maken. En dan is ze ook nog zo dom om dat op de sociale media te posten.

Hysterisch doen om hun muggen vinden de Brazilianen belachelijk en beledigend. Telkens als Hope Solo aan de bal komt, wordt ze niet alleen uitgefloten maar bij elke uittrap volgt een langgerekt 'ziiiiii-ka'. Vandaag speelt ze in de Amazone in Manaus haar laatste groepswedstrijd. Benieuwd welke voorzorgen ze nu heeft genomen.