Europa tikt België op de vingers voor ontoereikend klimaatplan: "Hernieuwbare energie moet veel beter"
De Europese Commissie heeft het Belgisch klimaatplan voor 2030 nu ook officieel gewikt en gewogen - en grotendeels te licht bevonden. Europa ziet enkele goede zaken, maar vooral toch veel werkpunten. Op het vlak van het aandeel hernieuwbare energie in de energiemix bijvoorbeeld: "België blijft er duidelijk onder de doelstelling". Tegen juni moet er een nieuw en beter plan op tafel liggen, maar of dat gaat lukken, blijft onduidelijk.
In het kader van de Green Deal en het "Fit for 55"-pakket wil Europa de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55 procent naar beneden halen tegenover 1990.
Om dat doel te bereiken moet de overgang naar groene energie versneld worden en moeten we ook minder fossiele energie gaan verbruiken door bijvoorbeeld onze huizen beter te isoleren of die te verwarmen met een warmtepomp.
De achterliggende bedoeling van de verstrenging is om op het juiste pad te blijven voor klimaatneutraliteit tegen 2050. Dat alles om de klimaatverandering niet te zeer uit de hand te laten lopen en de wereld leefbaar te houden. Tegen 2040 wil Europa daarom trouwens al gaan voor 90 procent minder uitstoot.
Waar liggen de grootste problemen?
Binnen de EU moet ook België zijn klimaatplannen aanscherpen en het is die inspanning die de Commissie nu eens kritisch bekeken heeft. Op verschillende vlakken komt ons land momenteel te kort, oordeelt Europa:
- Volgens de Belgische plannen die nu voorliggen, gaat ons land de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 afbouwen met 42,6 procent (vergeleken met 2005) terwijl 47 procent nodig is. "België haalt zijn doelstelling niet", is het kurkdroge oordeel van de Commissie.
- Ook op het vlak van energie-efficiëntie komen we er niet.
- Wat hernieuwbare energie betreft, zou België het aandeel in de energiemix moeten opkrikken tot 33 procent van het eindverbruik. Maar volgens de huidige plannen zou ons land slechts afklokken op 21,7 procent. "België moet de doelen aanzienlijk verhogen", luidt het.
De Commissie ziet ook goede punten
Is het dan allemaal slecht nieuws? Zeker niet. België doet inspanningen en die werken, erkent de Commissie. Ze heeft het bijvoorbeeld over de aandacht die uitgaat naar het beperken van de methaanuitstoot in energie-, landbouw- en afvalsector. We krijgen bovendien een pluim voor het afbouwen van stikstofoxiden (NOx) uit industrie en landbouw.
Ook onze realisaties en plannen voor windenergie op zee, en de internationale samenwerking met de energiehub voor de kust, krijgt een thumbs up.
Raken we er nog uit de komende maanden?
Maar er blijft dus nog veel werk. Om het nog wat ingewikkelder te maken, waren de Belgische deelstaten het oneens over de verdeling van de klimaatinspanningen en werd het plan te laat ingediend bij Europa. Zo wou de Vlaamse regering maar tot 40 procent uitstootvermindering gaan in sectoren als transport en gebouwen.
Yelter Bollen, klimaatexpert bij de Bond Beter Leefmilieu, wijst op enkele algemene pijnpunten: te weinig concrete plannen, en te weinig op elkaar afgestemd. "Ook op een sociaal klimaatplan wordt te weinig vooruitgeblikt, en dat schrijft Europa ook. Tegen juni moet het beter." In juni moet België zijn nieuwe klimaatplan af hebben.
Oordeel komt niet als een verrassing
De conclusies van het rapport komen niet als een verrassing, maar blijven daarom niet minder relevant. Als België de bindende Europese doelstellingen niet haalt, dan moet het mogelijk voor veel geld elders uitstootrechten gaan kopen.
Overigens werden de Belgische staat, Vlaanderen en Brussel in november nog veroordeeld voor een falend klimaatbeleid in de Klimaatzaak die burgers hadden aangespannen. Het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen gaat te traag, oordeelde de rechter vorig jaar, waardoor de algemene belangen van de burgers te weinig beschermd worden.
Demir: "Deze aanbevelingen veranderen niks aan Vlaamse klimaatplan"
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir heeft via Andy Pieters gereageerd op de Europese kritiek. Ze zegt dat het oordeel niets gaat veranderen, en blijft bij de eerdere argumenten. De bal ligt in het federale kamp, luidt het.
"Voor premier De Croo en mevrouw Khattabi gaan de klimaatmaatregelen nog niet ver genoeg, maar die mening delen we niet. Het is de federale regering die zich sinds dag één onder impuls van Ecolo/Groen internationaal engageert tot allerlei hoge doelstellingen, zonder de steun van Vlaanderen en dus zonder democratische meerderheid in de grootste deelstaat. Het is dan ook aan hen om de verantwoordelijkheid op te nemen voor die politieke keuze. Vlaanderen handhaaft haar klimaatplan en investeert verder ten volle in haar Blue Deal en klimaatadaptatie om de mensen te beschermen. Daar veranderen deze aanbevelingen niets aan”.