TERUGLEZEN OEKRAÏNE. Premier De Croo pleit om rente op 260 miljard aan bevroren Russische tegoeden in ons land vrij te geven

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft er bij zijn westerse bondgenoten op aangedrongen om "op tijd" militaire hulp te leveren. Hij deed dat tijdens een virtuele G7-bijeenkomst op de tweede verjaardag van de Russische invasie.

"Jullie weten heel goed wat we nodig hebben om ons luchtruim te beschermen, ons landleger te versterken, wat we nodig hebben om onze successen op zee te ondersteunen en voort te zetten, en jullie weten heel goed dat we het op tijd nodig hebben, en we rekenen op jullie", verklaarde de Oekraïense leider.

Zelenski vroeg in het bijzonder om munitie, waar zijn soldaten een tekort aan hebben, en meer luchtverdedigingssystemen.

De Oekraïense president riep de donoren van Oekraïne ook op om hun financiële bijdrage voor 2024 te valideren, maar noemde daarbij niet specifiek de blokkering van nieuwe Amerikaanse hulp in het Congres.

Ondanks het hardhandige optreden van de politie blijven mensen in Rusland de straat op komen om Aleksej Navalny te herdenken, de oppositieleider die ruim een week geleden overleed in een strafkamp. Ook waren er acties naar aanleiding van de tweede verjaardag van de Russische invasie van buurland Oekraïne. Daarbij gebeurden volgens burgerrechtenactivisten tientallen arrestaties.

Volgens het onafhankelijke portaal 'ovd.info' zijn vanavond 49 mensen opgepakt. Eerder meldde het al 32 arrestaties in negen steden.

Bij herdenkingen voor Navalny is er sprake van 38 arrestaties. Meestal ging het om acties waarbij mensen bloemen neerlegden ter nagedachtenis aan de Kremlincriticus. Aan de Christus-Verlosserkathedraal in Moskou stonden mensen in de rij om hun eer te betuigen.

Er waren ook arrestaties bij acties van echtgenotes van reservisten die in 2022 werden gemobiliseerd. Ze willen dat het Kremlin hun mannen terughaalt van het front. In Moskou en Kazan werden daarbij volgens 'ovd.info' ook twee journalisten opgepakt.

In het park op de Oekraïneboulevard in het centrum Moskou herdachten mensen de slachtoffers van de Russische invasie. Ze legden bloemen aan de voet van een monument voor de Oekraïense dichteres Lesja Oekrajinka.

Volgens de Letse minister van Buitenlandse Zaken Krisjanis Karins zou het een goede zaak zijn als de landen van de NAVO de dienstplicht opnieuw zouden invoeren. "Het zou een verschil maken voor de verdediging van Europa tegen Rusland", zei hij aan de Britse nieuwszender 'Sky News'. "En hoe groter het land, hoe groter ook de impact."

Letland zelf voerde vorig jaar de verplichte militaire dienst weer in, als reactie op de agressie van Rusland aan de oostgrens van de NAVO. Doel is om tegen 2032 de omvang van het leger te verdubbelen, zowel op het vlak van beroepsmilitairen als reserves.

Oekraïne heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor een drone-aanval op de grootste staalfabriek van Rusland in de nacht van vrijdag op zaterdag.

De staalfabriek ligt in Lipetsk, 400 kilometer zuidoostelijk van Moskou. Door de aanval brak brand uit. Volgens de lokale gouverneur is die wel geblust. Het is de enige grote staalfabriek in de grensregio. Volgens het bedrijf bleef de schade beperkt.

"De drone-aanval op de Novolipetsk staalfabriek werd gezamenlijk uitgevoerd door twee Oekraïense speciale diensten: de SBU (veiligheidsdienst, red.) en de GUR (militaire inlichtingendienst, red.)", aldus een verklaring van de SBU.

Eerder beweerde het Russische leger twee drones te hebben onderschept boven de regio Lipetsk en een andere boven de regio Koersk, die grenst aan Oekraïne.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft aangekondigd dat hij bilaterale veiligheidsovereenkomsten heeft gesloten met Canada en Italië.

"Vandaag is Oekraïne duidelijk sterker dan twee jaar geleden", schreef de Oekraïense leider op Telegram. Canada zal in 2024 ongeveer 2,2 miljard dollar aan financiële steun en militaire hulp bieden.

Oekraïne had ook al dergelijke overeenkomsten afgesloten met andere Europese landen, waaronder Duitsland en Frankrijk.

Het Britse ministerie van Defensie stelt dat sinds het begin van de invasie in Oekraïne zo'n 350.000 Russische militairen gewond of gedood zijn. Daarnaast zouden ten minste 2.700 tanks en 5.000 pantserinfanterievoertuigen zijn vernietigd. Toch is de militaire aanwezigheid nu groter dan aan het begin van de invasie.

Toen de Russen precies twee jaar geleden binnenvielen, werden zo'n 1.300 tanks en 5.000 gevechtsvoertuigen ingezet, plus "ten minste 100.000" militairen, aldus de Britten. De verliezen zouden inmiddels vergelijkbaar zijn in omvang of soms zelfs groter dan de oorspronkelijke inzet. Toch slaagt Rusland erin om zowel het materieel als de mensen te vervangen.

"De Russische strijdkrachten in Oekraïne zijn nu groter in aantal dan aan het begin van de oorlog. Ze zijn nu in staat om aanvallen te blijven uitvoeren aan het front en er een uitputtingsstrategie tegen de Oekraïense troepen op na te houden."

De cijfers staan in de inlichtingenupdate, die het Britse ministerie van Defensie iedere dag publiceert. Het ministerie houdt daarbij zelf ook al een slag om de arm over de betrouwbaarheid van de gegevens.

In Moskou heeft de politie zaterdag meerdere aanhoudingen verricht bij een bijeenkomst van echtgenotes van soldaten. Dat melden onafhankelijke Russische media.

De vrouwen betogen er elke zaterdag aan het graf van de onbekende soldaat. Ze willen dat hun mannen terugkeren van het front. Journalisten die het evenement willen verslaan, worden geregeld opgepakt. Ook vandaag was dat het geval. Meerdere mensen, onder wie journalisten, zouden zijn opgepakt. 

De grootste staalfabriek van Rusland is in de nacht van vrijdag op zaterdag met drones bestookt. De staalfabriek ligt in Lipetsk, zowat 400 kilometer zuidoostelijk van Moskou. Door de droneaanval brak brand uit. Volgens de lokale gouverneur is de brand geblust. Het is de enige grote staalfabriek in de grensregio. Volgens het bedrijf bleef de schade beperkt.

Volgens anonieme veiligheidsbronnen was de aanval het werk van Oekraïne en was het de bedoeling de productie in de fabriek van NLMK te verstoren. Officieel kwam er evenwel geen bevestiging vanuit Oekraïense zijde.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft zaterdag de soldaten gehuldigd die twee jaar geleden de luchthaven van Hostomel hebben verdedigd tegen de Russische troepen. Dat gebeurde op het tarmac, in aanwezigheid van Belgisch premier Alexander De Croo, de voorzitster van de Europese Commissie Ursula von der Leyen, de Canadese premier Justin Trudeau en de Italiaanse eerste minister Giorgia Meloni.

De Russische troepen wilden bij het begin van de invasie van Oekraïne snel de luchthaven van Hostomel en het gelijknamige stadje innemen, om van daaruit een bruggenhoofd naar de hoofdstad Kiev te kunnen leggen en de luchthaven te kunnen gebruiken als logistieke draaischijf. Maar dat draaide anders uit, bracht Zelensky zaterdag tijdens een bezoek aan de luchthaven in herinnering. "Dit was een sleutelgevecht in de blitzkrieg die (de Russische president, red.) Poetin wilde. Hier heeft hij verloren. Hier zag de wereld dat alle kwaad verslagen kan worden, ook het Russische."

De Belgische premier De Croo beaamde dat. "Hoeveel mensen zeiden niet dat Kiev zou vallen in drie dagen, een week, tien dagen. En of ze fout zaten", sprak hij in Hostomel. "Het verzet gaf Oekraïne de kans om terug te slaan."

Volgens Commissievoorzitster Ursula von der Leyen zal het Oekraïense verzet "blijven verrassen", en zal Europa financiële steun en munitie blijven sturen en Oekraïense soldaten blijven opleiden "zolang als dat nodig is". "Hostomel zal herinnerd worden als het begin van een vrij en soeverein Oekraïne in het hart van Europa".

De secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, heeft zaterdag Oekraïne en diens bondgenoten opgeroepen "om de hoop niet te verliezen".

De Noor lanceerde zijn oproep naar aanleiding van de tweede verjaardag van de Russische inval in Oekraïne. "De situatie op het slagveld blijft extreem moeilijk. Het doel van president Poetin om Oekraïne te domineren is niet gewijzigd", aldus de topman van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. "Maar we mogen de hoop niet verliezen". Oekraïne heeft volgens Stoltenberg meermaals getoond over welke capaciteiten en vastberadenheid het beschikt.

Oekraïne zal de Russische "'duisternis" overwinnen. Dat heeft de opperbevelhebber van de Oekraïense strijdkrachten zaterdag gezegd, naar aanleiding van de tweede verjaardag van de Russische inval in Oekraïne.

"Ik ben overtuigd dat onze overwinning in eenheid ligt. En dat zal zo zijn. Licht overwint altijd op duisternis", aldus generaal Oleksandr Syrsky op sociale media.

De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe heeft zaterdag een bezoek gebracht aan zijn troepen in Oekraïne, op de tweede verjaardag van het begin van de Russische inval in Oekraïne.

"Vandaag is het voordeel aan onze kant in termen van krachtverhoudingen", aldus de minister aan de Russische troepen vanuit een commandocentrum. In een persbericht meldt het leger nog dat Sjojgoe op de hoogte werd gebracht dat de Russische troepen in het offensief zijn gegaan nadat ze de stad Avdiivka innamen.

Premier Alexander De Croo, de voorzitster van de Europese Commissie Ursula von der Leyen, de Italiaanse premier Giorgia Meloni en de Canadese premier Justin Trudeau zijn zaterdagochtend aangekomen in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Het is vandaag exact twee jaar na de Russische invasie.

De delegatie met westerse leiders vertrok vrijdagavond per trein aan de Poolse grens met Oekraïne en kwam rond 7.30 uur (6.30 uur Belgische tijd) aan in Kiev. Op het programma staat onder meer een bezoek aan Hostomel, een plaats ten noordwesten van Kiev waar aan het begin van de oorlog hevig werd gevochten op de internationale vrachtluchthaven. Daar ontmoet het viertal samen met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky militairen die toen bij die gevechten betrokken waren. Nadien leggen ze een bloemenkrans neer aan een monument voor in de oorlog gesneuvelde soldaten en volgt er nog een herdenkingsceremonie.

Voor Von der Leyen is het bezoek vooral symbolisch van grote waarde. "We hebben recent nog belangrijke financiële steun aangekondigd, maar het is ook heel belangrijk om onze morele steun te tonen. Deze reis is een kans om alle aspecten van de Europese steun aan Oekraïne te bespreken", zegt de Duitse. "Ik kom hier om het uitzonderlijke verzet van het moedige Oekraïense volk te vieren."

Het is vandaag precies twee jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel naar aanleiding van de burgeroorlog die er sinds 2014 woedt en de toenemende invloed van de VS in Oekraïne. De oorlog lijkt aan het front al geruime tijd te zijn vastgelopen en Oekraïne kampt met ernstige economische problemen en tekorten aan onder meer munitie. Het is de grootste oorlog in Europa sinds 1945. Volgens schattingen zijn er in 2023 1,4 miljoen militairen in de oorlog actief geweest langs een front van meer dan 1.000 kilometer.

De strijdende partijen laten vrijwel niets los over de verliezen aan het front. In de strijd wordt steeds meer onbemand technisch hoogwaardig wapentuig zoals drones gebruikt. Maar ondanks de hypermoderne militaire technologie lijkt het front, vaak door relatief vlak terrein lopend, veel op de nauwelijks veranderende loopgravenfrontlijn van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) in Noord-Frankrijk. Het Oekraïense defensieministerie hoopt dat het land snel een miljoen drones kan produceren of importeren en hulp uit de VS en Europa het tekort aan munitie en ander wapentuig zal wegwerken. De artillerie alleen al zou 240.000 granaten per maand extra nodig hebben om de Russen op dat terrein bij te kunnen benen.

Rusland is overgeschakeld op een soort oorlogseconomie en lijkt steeds minder problemen met de bevoorrading te hebben. Van de staatsbegroting gaat al 6,5 procent naar de oorlogsinspanningen. De oorlog heeft voornamelijk de VS, Canada en de EU recht tegenover Rusland geplaatst. In de rest van de wereld domineert een afwachtende houding, terwijl China probeert zoveel mogelijk te profiteren van de breuk tussen Rusland en de EU. 

Vandaag wordt onder anderen de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen in Kiev verwacht, net als Belgisch premier Alexander De Croo.