Genk en Antwerpen tegen misbruik Airbnb en Booking voor mensenhandel 

“Het is een nieuw fenomeen, en daar moeten we eerst inzicht in krijgen”, vertelt de Genkse burgemeester Wim Dries (CD&V). “De vraag is nu hoe we mensenhandel in private woningen en toeristische logies kunnen aanpakken, het gaat specifiek over sekswerkers, asielzoekers en arbeidsmigranten. We willen die kwetsbare groepen beschermen tegen uitbuiting.” Om dit te onderzoeken werkt Genk samen met Antwerpen, Tilburg en Amsterdam in het project 'Confine 2.0'. 

“Antwerpen heeft signalen opgevangen dat er misbruik is van verhuurplatformen en heeft ons gevraagd om mee te werken, omdat we 6 jaar geleden al samen een soortgelijk project 'Confine' hebben opgezet”, vertelt de Genkse burgemeester. Dat onderzoek in 2018 was toen gericht tegen de uitbuiting van personeel in Thaise massagesalons in Antwerpen en in handcarwashes in Genk. Burgemeester Dries: “Nu willen we eerst zien hoe groot het probleem is in onze steden. De komende maanden gaan we bekijken of de verhuurwebsites misbruikt worden voor mensenhandel, we doen dat trouwens samen met het parket.”

Om misbruik van logementen die via internet worden aangeboden te onderzoeken, wordt er samengewerkt met de politie. "Met speciale software speuren we het internet af en komen we met die mensen in contact", verduidelijkt Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA). "Dan kan er bekeken worden wie dat zijn, of ze in een precaire situatie zitten en of ze wel een paspoort hebben. We wijzen ze op hun rechten en verwijzen ze door naar hulpverleners voor sekswerkers. En als er manifeste wanpraktijken zijn, dan kan er ook worden ingegrepen."

Afgelopen weekend heeft de Antwerpse burgemeester nog een pand voor een maand laten sluiten in de Boomgaardstraat in Berchem, omdat er 3 kwetsbare sekswerkers aan het werk waren. Voor een kamer met een gedeelde badkamer betaalden die gemiddeld 500 euro per week. Ook vorig jaar zijn er in de stad Antwerpen al 8 Airbnb's bestuurlijk gesloten omdat ze niet werden gebruikt voor toeristen.

Gastarbeiders die samen in een klein kamertje in een vakantiepark opeengepakt wonen of hele huizen die bestemd zijn voor toeristen, maar waar prostituees hun klanten afwerken: het is sinds kort een realiteit in Vlaanderen. “We willen nagaan of er een vorm van uitbuiting is, bijvoorbeeld of de verhuurders van kamers of huizen aan deze kwetsbare doelgroepen hier abnormale winsten genereren uit deze verhuur”, vertelt Annemie De Boye van het Arrondissementeel Informatie en Expertisecentrum (Ariec). Het Ariec is een samenwerkingsverband van overheidsdiensten in de strijd tegen de georganiseerde misdaad.

Er is niets onwettelijks aan de verhuur van kamers aan prostituees, asielzoekers of gastarbeiders. “Maar we willen ook vermijden dat toerisme wordt vermengd met deze vorm van huisvesting”, laat Annemie De Boye nog weten. “Want je zal het maar meemaken dat je aan het zwembad ligt van een vakantiepark, terwijl er naast je een groepje dronken gastarbeiders zit. Of dat je samen met je gezin logeert naast een kamer waar een prostituee aan het werk is."

De meest gekende verhuurwebsites zoals Airbnb en Booking zijn ook de meest gebruikte voor eventuele uitbuiting van mensen. De Boye: “Maar we weten dat er ook interimbedrijven zijn, die vaak ook tegelijk in Nederland en België werken, die hier gebruik van maken. We willen nu in dialoog gaan met die verhuurplatformen om bepaalde vormen van mensenhandel aan te pakken.”

Ook in andere gemeenten merkt de politie dat er sprake is van misbruiken van verhuurplatforms. In de politiezone LRH rond Hasselt is er sinds een jaar zelfs al sprake van een tiental meldingen van buurtbewoners of andere getuigen. “Het is in onze zone een recent fenomeen”, vertelt Dorien Baens van de lokale politie. “We gaan controles uitvoeren om bijvoorbeeld op zwartwerk te controleren.”

Bij een politiecontrole kunnen er misbruiken aan het licht komen. Dorien Baens: “We komen dan situaties tegen zoals prostituees die in het zwart werken, maar soms zien we ook dat de leefomstandigheden van die prostituees niet ok is. Ook is er soms sprake van pooierschap, dat bestraft moet worden.” Voor de politie is het niet altijd makkelijk om hiertegen op te treden. “Het is soms zoeken hoe we die problematiek kunnen aanpakken. Maar ook op bestuurlijk vlak zijn er mogelijkheden, zo kan de burgemeester optreden als er sprake is van overlast”, aldus Dorien Baens.

Burgemeester van Antwerpen Bart De Wever gokt dat de resultaten van 'Confine 2.0' gekend zullen zijn op het einde van dit jaar. "Ik hoop dat we tegen dan een soort handleiding hebben met maatregelen die je kan nemen en beleid dat je kan voeren om op tijd te kunnen optreden tegen misbruik van de online-logies", besluit de burgemeester.