Rudi Vranckx spreekt met Wit-Russen die zich voorbereiden op staatsgreep tegen president Loekasjenko: “Ons plan op het juiste moment uitvoeren”
Een groep vroegere Wit-Russische politieagenten en militairen zeggen een plan te hebben om de Wit-Russische president Loekasjenko, die al sinds 1994 het land regeert, van de macht te verdrijven. De dissidenten verzamelden zich in BYPOL, een verzetsorganisatie die de democratische oppositieleider Svetlana Tichanovskaja steunt. Rudi Vranckx sprak met de leider van de verzetsorganisatie voor de documentairereeks "Het nieuwe IJzeren Gordijn".
Aliaksandr Azarau werkte vroeger voor de Wit-Russische veiligheidsdiensten, maar keerde zich uiteindelijk tegen het regime. “Ik nam ontslag nadat ik getuige was van verkiezingsfraude bij de presidentsverkiezingen van 2020 en het hardhandige neerslaan van de protesten die daarop volgden."
Toen hij te weten kwam dat er een arrestatiebevel tegen hem was uitgevaardigd, vluchtte hij naar Oekraïne en later naar Polen. Van daaruit leidt hij nu de belangrijkste Wit-Russische verzetsorganisatie genaamd BYPOL. Voor de oprichting van die organisatie werd Azarau deze maand nog bij verstek veroordeeld door het Wit-Russische gerecht.
Zonder Poetin is er geen Loekasjenko
Vanuit Polen bereiden de leden van de organisatie zich voor op een staatsgreep in Wit-Rusland, maar ondertussen saboteren ze ook de Russische inval in Oekraïne. Een militaire nederlaag van Poetin is volgens Azarau nodig om de macht van Loekasjenko te doen wankelen: “Zonder Poetin is er geen Loekasjenko”.
Nieuwe docureeks
In de documentairereeks "Het nieuwe IJzeren Gordijn" verkent conflictjournalist Rudi Vranckx sinds woensdag 21 februari het intrigerende grensgebied tussen Rusland en de rest van Europa. In vier afleveringen reist hij van het Hoge Noorden tot in de Kaukasus, langs de breuklijn tussen twee werelden. Onderweg ontmoet Vranckx mensen die vandaag leven met Rusland als buur, in de schaduw van een nieuw IJzeren Gordijn.
Tijdens de grote protesten na de vermeende verkiezingsfraude van Loekasjenko in 2020, dreigde Poetin ermee militairen naar Wit-Rusland te sturen. Hij wilde de protesten neerslaan en zo de macht van de pro-Russische Loekasjenko verzekeren.
Azarau hoopt daarom op Oekraïense militaire successen: “Als Oekraïne een succesvol offensief kan lanceren, zal Poetin geen tijd meer hebben voor Wit-Rusland”. Een dergelijke situatie zou een uitgelezen kans kunnen zijn voor de dissidenten: “We hebben een plan uitgewerkt en zullen dat op het juiste moment in werking laten treden”.
Als Oekraïne een succesvol offensief kan lanceren, zal Poetin geen tijd meer hebben voor Wit-Rusland
De organisatie saboteerde daarom de Wit-Russische spoorwegen tijdens de eerste weken van de Russische inval in Oekraïne. Daardoor liepen de Russische troepen volgens Azarau heel wat vertraging op. Dergelijke verzetsdaden hielpen het Oekraïense leger de aanval op Kiev af te slaan.
Ook tijdens het verdere verloop van de oorlog bleven de Wit-Russische verzetslieden actief. Met drones vielen ze bijvoorbeeld Russische vliegtuigen aan. Zo maakten ze in februari vorig jaar bekend dat ze bij een droneaanval op het Machulishchi-vliegveld in Wit-Rusland een radarvliegtuig ter waarde van 330 miljoen euro beschadigd hadden. De verzetsorganisatie trainde ook leden van het Kalinowski-regiment, dat bestaat uit Wit-Russische dissidenten die aan het Oekraïense front aan de kant van de Oekraïeners vechten.
Heel wat leden van BYPOL volgen ook een training. Zij worden in Poolse legerkampen opgeleid door voormalige speciale eenheden. “Al honderden mensen zijn hier getraind”, vertelt Azarau. Ze bereiden zich voor op een mogelijke strijd tegen het regime van Loekasjenko, maar de meesten hopen nog steeds op een vredevolle machtsoverdracht.
Online kunnen Wit-Russen zich namelijk inschrijven om op verschillende manieren bij te dragen aan het verzet tegen Loekasjenko. Ze kunnen bijvoorbeeld helpen met het creëren van barricades, files en grote menigtes op strategische locaties. Volgens Azarau schreven al zo’n 200.000 mensen zich in om deel te nemen aan dat soort acties als het tot een staatsgreep komt. Zo’n 5.000 van hen gaven aan bereid te zijn ‘speciale operaties’ uit te voeren, zoals bijvoorbeeld sabotage.