Iran kiest nieuw parlement en invloedrijke "Raad van Experten"

Het staatshoofd bracht in het centrum van de hoofdstad Teheran zijn stem uit voor de parlementsverkiezingen en de Raad van Experts. "De ogen van de mensen en politici in de wereld zijn gericht op Iran", zei Khamenei nadat hij zijn stem had uitgebracht. "Zowel vrienden als vijanden", voegde hij eraan toe.

De stembureaus zijn open van 8 tot 18 uur lokale tijd, en kunnen mogelijk langer openblijven. De eerste voorlopige resultaten worden in het weekend verwacht.

Meer dan 61 miljoen Iraniërs gaan naar de stembus om het parlement en de Raad van Experts te kiezen. Het gaat om de eerste verkiezingen sinds de protesten na de dood van Mahsa Amini in het najaar van 2022. De jonge vrouw overleed enkele dagen na haar arrestatie door de zedenpolitie.

Een recordaantal van 15.000 Iraniërs doet mee aan de parlementsverkiezingen, maar duizenden kandidaten zijn op voorhand uitgesloten door de zogenoemde Raad van Hoeders. De criteria waarop zij zich baseren, zijn niet altijd duidelijk, maar de oppositiestemmen worden allemaal geweerd. Ook de media in Iran zijn helemaal aan banden gelegd.

Volgens de Iraanse oppositie in het buitenland zal de opkomst bijzonder laag zijn. De bevolking is ontgoocheld door de mislukte hervormingspogingen van de afgelopen decennia. Veel mensen willen niet gaan stemmen. Bekende activisten, onder wie de gevangen Nobelprijswinnares Narges Mohammadi, hebben opgeroepen tot een boycot van de verkiezingen. 

Ook de Verenigde Staten verwachten niet dat de verkiezingen vrij zullen zijn, aangezien de conservatieve regering de roep om een boycot de kop wil indrukken. Dat meldt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

"Ik verwacht niet dat de verkiezingen in Iran vrij en eerlijk zullen zijn, en ik denk niet dat veel Iraniërs dat verwachten", zei woordvoerder Matthew Miller. "Duizenden kandidaten zijn al gediskwalificeerd via een ontransparant proces en de wereld weet al lang dat de Iraanse politiek wordt gekenmerkt door niet-transparante en ondemocratische verkiessystemen." 

Ayatollah Ali Khamenei, de hoogste leider van Iran die sinds 1989 in functie is, heeft de Iraanse kiezers aangemoedigd om massaal naar de stembus te gaan en beweert dat "vijanden van de staat" ijveren voor een lage opkomst. Officieel kwamen bij de vorige verkiezingen zo’n 43% van de stemgerechtigden opdagen. Uit gelekte documenten zou blijken dat de opkomst echter véél lager ligt. In Teheran zou amper 5% zijn gaan stemmen. 

De 88-koppige "Raad van Experten" wordt verkozen voor 8 jaar. De Raad komt in beeld als er een nieuwe sterke man moet worden gekozen na het overlijden van de 84-jarige Ali Khamenei. Die is overigens al een paar keer erg ziek geweest de voorbije maanden.

Ook de kandidaten daar werden zorgvuldig gewikt en gewogen voordat ze mochten meedoen. Zo is oud-president Hassan Rouhani geweigerd als kandidaat. De huidige president Ebrahim Raïsi, en mogelijk opvolger voor Khamenei, is wel weerhouden. Hij komt opmerkelijk genoeg op in een landelijk district tegen de grens met Afghanistan, waar hij aan enkele honderden stemmen al genoeg heeft om verkozen te worden.